Vai trò của công ti chứng khoán và sự cần thiết phải điều chỉnh bằng pháp luật đối với tổ chức và hoạt động của công ty chứng khoán

Công ti chứng khoán là định chế tài chính trung gian quan trọng trên thị trường chứng khoán. Lịch sử hình thành và phát triển thị trường chứng khoán đã chứng minh thị trường chứng khoán không thể thiếu loại chủ thể này, công ti chứng khoán cần cho cả người phát hành, người đầu tư chứng khoán và là một trong những nhân tố quyết định sự phát triển, sôi động của thị trường chứng khoán.

Tuy công ti chứng khoán không tham gia việc tạo ra giá trị của chứng khoán, cũng không trực tiếp quyết định giá chứng khoán thay cho khách hàng nhưng sự xuất hiện của nó đã giúp cho việc định giá chứng khoán được diễn ra nhanh chóng với chi phí thấp. Cùng với thời gian, chính công ti chứng khoán đã sáng tạo ra các hình thức giao dịch mua bán chứng khoán và các hình thức tổ chức thị trường chứng khoán. 

>>>>>> Xem thêm: Chứng khoán là gì?

– Trên thị trường sơ cấp, công ty chứng khoán cần cho người phát hành chứng khoán bởi vì: 

Để việc phát hành chứng khoán được thành công thì tổ chức phát hành chứng khoán phải bán được chứng khoán cho người đầu tư. Việc làm này gặp phải những khó khăn như: vấn đề xác định giá bán, số lượng và thời điểm phát hành chứng khoán; vấn đề thực hiện các thủ tục đăng kí phát hành và cuối cùng là vấn đề phân phối chứng khoán. Các công việc trên trong quá trình phát hành chứng khoán nếu tổ chức phát hành tự tiến hành thì hiệu quả thường không cao, mất nhiều thời gian và quá tốn kém, thậm chí còn gánh chịu hậu quả những rủi ro về mặt tài chính và pháp lí.

Cách tốt nhất là chủ thể phát hành chứng khoán nhờ đến chủ thể chuyên nghiệp hoạt động trên thị trường chứng khoán ở đó có các chuyên gia có trình độ cao, có kinh nghiệm làm tư vấn, hỗ trợ giúp đỡ thì những khó khăn trên sẽ được giải quyết và chi phí cho những công việc này cũng giảm đi.

Chủ thể thực hiện các dịch vụ hỗ trợ cho tổ chức phát hành chính là công ti chứng khoán có nghiệp vụ tư vấn phát hành hoặc bảo lãnh phát hành chứng khoán. Ngoài ra, sự có mặt của công ty chứng khoán tham gia cung cấp các dịch vụ trong quá trình phát hành sẽ có tác dụng tạo được niềm tin cho những người đầu tư, đặc biệt là các tổ chức phát hành chứng khoán lần đầu thì thường ít được sự tin tưởng của công chúng. 

– Trên thị trường chứng khoán thứ cấp, công ti chứng khoán cần cho người đầu tư vì: Nhà đầu tư là những người mua, người bán chứng khoán trên thị trường, khi họ muốn mua hoặc bán chứng khoán thì họ gặp khó khăn: 

Trên thị trường chứng khoán có sự lưu thông của nhiều loại chứng khoán của các ngành kinh tế. Chứng khoán là loại hàng hoá đặc biệt, giá trị của chứng khoán không được kết tinh vào kết cấu lí, hoá của bản thân nó mà phụ thuộc vào tình hình hoạt động của tổ chức phát hành. Để đánh giá chính xác giá trị thực của chúng khoán từ đó đưa ra quyết định đầu tư hợp lí thì người đầu tư phải có đủ thông tin đáng tin cậy và phải cập nhật thường xuyên về tình hình kinh doanh của tổ chức phát hành.

Nếu người đầu tư tự mình cập nhật và xử lý thông tin để biết được giá trị chứng khoán lên xuống làm cơ sở để ra quyết định mua hay bán thì sẽ mất quá nhiều thời gian, công sức, điều này vượt quá khả năng của những nhà đầu tư bình thường. Trong khi đó, có tổ chức chuyên cập nhật, lưu trữ và xử lý các thông tin về tổ chức phát hành để cung cấp cho người đầu tư bất cứ lúc nào mà họ cần. Tổ chức ấy chính là công ti chứng khoán làm nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán. 

Trong thị trường chứng khoán bao giờ cũng có người cần mua, người cần bán chứng khoán nhưng họ không biết nhau. Nếu họ tự đi tìm đối tác thì rất mất thời gian, có khi còn bị ép giá, cách tốt nhất họ uỷ quyền cho các tổ chức chuyên nghiệp thu thập các nguyện vọng kiểu này, đó chính là các công ti chứng khoán làm nghiệp vụ môi giới chứng khoán.

Theo cách này, cơ hội gặp nhau của người mua, người bán lại chứng khoán dễ dàng hơn mà thời gian và chi phí cho những giao dịch này cũng thấp. Đối với người đầu tư chứng khoán khi mua bán chứng khoán cũng cần có sự giúp đỡ của những người môi giới đầu tư giàu kinh nghiệm để không bị nhầm lẫn hoặc lừa gạt, dẫn đến rủi ro trong hoạt động đầu tư. 

Ngoài ra, trong thị trường chứng khoán còn có các công ty chứng khoán làm công việc tạo thị trường bằng cách sẵn sàng đặt mua và chào bán một cách công khai với bất cứ giao dịch nào với nó, nhờ đó mà các giao dịch chứng khoán được thực hiện. Đó là công ty chứng khoán thực hiện nghiệp vụ tự doanh (mua bán chứng khoán cho chính mình). 

Như vậy, công ti chứng khoán có vị trí, vai trò quan trọng trong thị trường chứng khoán. Những ảnh hưởng tác động của công ty chứng khoán đối với các chủ thể tham gia thị trường và sự vận hành của thị trường chứng khoán là rất lớn. Để công ti chứng khoán phát huy hết vai trò to lớn của mình, ngăn ngừa những hiện tượng tiêu cực có thể xảy ra, bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư và sự phát triển lành mạnh và ổn định của thị trường chứng khoán thì vấn đề tổ chức và hoạt động của công ti chứng khoán phải được đặt trong hành lang pháp lý chặt chẽ với những điều kiện đòi hỏi cao khác hẳn với các doanh nghiệp thông thường.

Bởi vậy, các quốc gia đều ban hành ra bộ phận pháp luật riêng để điều chỉnh việc tổ chức và hoạt động của công ty chứng khoán. Các quy định về tổ chức và hoạt động của công ty chứng khoán có thể là một phần trong đạo luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán như: Malaysia, Trung Quốc… thậm chí có những nước ban hành đạo luật riêng quy định việc tổ chức và hoạt động của công ty chứng khoán như Mỹ, Nhật, Thái Lan… .  

>>>>>> Xem thêm: Điều kiện thành lập công ty chứng khoán?