Tư vấn về bồi thường chi phí đào tạo của người lao động

Câu hỏi:

Xin chào Luật sư, tôi là Nguyễn Minh Chung, tôi có một vấn đề xin được Luật sư tư vấn như sau:

Năm 2012, tôi có ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn với công ty Minh Tiến, công ty chuyên về công nghệ thông tin và an ninh mạng. Sau đó một năm, công ty thấy tôi có tiềm năng nên quyết định cử tôi đi đào tạo tại Hàn Quốc với thời hạn là một năm. Tôi và công ty có làm một bản cam kết, trong đó xác định mức tiền công ty chi trả trong quá trình đi học của tôi là 5000 USD. Sau khi tôi đi học trở về phải làm việc cho công ty ít nhất là 5 năm, nếu vi phạm tôi sẽ phải bồi thường gấp 3 lần chi phí công ty đã bỏ ra. Sau 1 năm đào tạo tại Hàn Quốc, tôi trở về và tiếp tục làm việc trong công ty. Tuy nhiên, khoảng khoảng 2 tháng trước, bố tôi bị đột quỵ phải nằm viện điều trị mà gia đình tôi ngoài tôi ra không còn ai để chăm sóc cho bố. Vì vậy tôi đã xin công ty nghỉ việc vào ngày 10/7/2016. Ngày 25/7/2016 tôi chính thức nghỉ việc để chăm sóc cho bố. Công ty yêu cầu tôi bồi thường 3 lần chi phí đào tạo. Tôi muốn hỏi rằng trường hợp này tôi có lý do chính đáng để xin chấm dứt hợp đồng lao động vậy tôi có phải trả chi phí đào tạo cho công ty không? Và mức trả là bao nhiêu?

Trả lời:

Xin chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến công ty Luật Hoàng Phi. Với câu hỏi của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau:

Về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của bạn.

Căn cứ theo quy định tại Điều 37 Bộ luật lao động 2012 về Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động như sau:

“1. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:

a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

b) Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

c) Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động;

d) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động;

đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước;

e) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền;

g) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 90 ngày liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và một phần tư thời hạn hợp đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục.

2. Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại khoản 1 Điều này, người lao động phải báo cho người sử dụng lao động biết trước:

a) Ít nhất 3 ngày làm việc đối với các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và g khoản 1 Điều này;

b) Ít nhất 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 03 ngày làm việc nếu là hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đối với các trường hợp quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1 Điều này;

c) Đối với trường hợp quy định tại điểm e khoản 1 Điều này thời hạn báo trước cho người sử dụng lao động được thực hiện theo thời hạn quy định tại Điều 156 của Bộ luật này.

3. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, nhưng phải báo cho người sử dụng lao động biết trước ít nhất 45 ngày, trừ trường hợp quy định tại Điều 156 của Bộ luật này.”

Theo như bạn trình bày, giữa bạn và công ty Minh Tiến ký kết với nhau một hợp đồng lao động không xác định thời hạn. Như vậy, căn cứ theo quy định tại Khoản 3 Điều 37 Bộ luật lao động 2012 nêu trên, khi bạn muốn đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì phải thực hiện nghĩa vụ báo trước ít nhất 45 ngày. Tuy nhiên, trên thực tế, từ thời điểm bạn xin công ty nghỉ việc (10/7/2016) đến ngày bạn nghỉ việc chính thức (25/7/2016) mới có hơn chục ngày, như vậy, bạn đã không thực hiện đúng nghĩa vụ báo trước cho người sử dụng lao động về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng. Trường hợp này, bạn đã đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái luật, nên sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ được quy định tại Điều 43 Bộ luật lao động 2012 như sau;

“Điều 43. Nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật

1. Không được trợ cấp thôi việc và phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.

2. Nếu vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người sử dụng lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.

3. Phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động theo quy định tại Điều 62 của Bộ luật này.”

Do vậy, bạn sẽ phải hoàn trả chi phí đào tạo cho công ty Minh Tiến.

Tư vấn về bồi thường chi phí đào tạo của người lao động

Điều 62 Bộ luật lao động 2012 quy định về vấn đề này như sau:

“Điều 62. Hợp đồng đào tạo nghề giữa người sử dụng lao động, người lao động và chi phí đào tạo nghề

1. Hai bên phải ký kết hợp đồng đào tạo nghề trong trường hợp người lao động được đào tạo, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề, đào tạo lại ở trong nước hoặc nước ngoài từ kinh phí của người sử dụng lao động, kể cả kinh phí do đối tác tài trợ cho người sử dụng lao động.

Hợp đồng đào tạo nghề phải làm thành 02 bản, mỗi bên giữ 01 bản.

2. Hợp đồng đào tạo nghề phải có các nội dung chủ yếu sau đây:

a) Nghề đào tạo;

b) Địa điểm đào tạo, thời hạn đào tạo;

c) Chi phí đào tạo;

d) Thời hạn người lao động cam kết phải làm việc cho người sử dụng lao động sau khi được đào tạo;

đ) Trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo;

e) Trách nhiệm của người sử dụng lao động.

3. Chi phí đào tạo bao gồm các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy, tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành, các chi phí khác hỗ trợ cho người học và tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người học trong thời gian đi học. Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian ở nước ngoài.”

Như vậy, căn cứ theo quy định này, khi người lao động vi phạm quy định về hợp đồng đào tạo (trường hợp này bạn vi phạm về thời gian cam kết làm việc cho người sử dụng lao động sau khi đào tạo xong) thì phải có trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo cho công ty. Số tiền hoàn trả cho công ty là 5000 USD.

Công ty không thể căn cứ vào cam kết về hợp đồng đào tạo nghề để buộc bạn phải trả 15.000 USD được. Bởi lẽ, mặc dù pháp luật tôn trọng sự thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng nhưng sự thỏa thuận này không được trái quy định của luật. Luật đã quy định trường hợp vi phạm hợp đồng đào tạo nghề người lao động có trách nhiệm chỉ phải hoàn trả số tiền chi phí đào tạo công ty đã bỏ ra mà thôi. Do vậy, trường hợp này bạn vẫn phải bồi thường chi phí đào tạo cho công ty, nhưng mức bồi thường là 5000 USD.