Trách nhiệm của chủ thể phát hành chứng khoán ra công chúng

Sau khi hoàn tất việc chào bán chứng khoán ra công chúng, tổ chức phát hành sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ luật định tuỳ thuộc vào loại chứng khoán đã phát hành là cổ phiếu, trái phiếu hoặc chứng chỉ quỹ đầu tư. Trách nhiệm của chủ thể phát hành chứng chỉ quỹ đầu tư ra công chúng sẽ được nghiên cứu ở bài viết khác. Mục dưới đây sẽ nghiên cứu về trách nhiệm của chủ thể phát hành chứng khoán ra công chúng dưới góc độ trách nhiệm của chủ thể phát hành cổ phiếu và trái phiếu ra công chúng. 

>>>>> Xem thêm: Chứng khoán là gì?

Trách nhiệm của chủ thể phát hành cổ phiếu ra công chúng 

Việc chào bán cổ phiếu ra công chúng làm cho chủ thể phát hành trở thành công ti đại chúng và phải thực thi các nghĩa vụ luật định áp dụng đối với công ti đại chúng. Các nghĩa vụ đó gồm: (1) Tuân thủ chế độ công bố thông tin; (2) tuân thủ các nguyên tắc pháp lí về quản trị công ty; (3) Tuân thủ quy định pháp luật về đăng kí, lưu kí chứng khoán; (4) Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật. 

– Tuân thủ chế độ công bố thông tin 

Nghĩa vụ công bố thông tin của công ti đại chúng là nghĩa vụ được đặt lên hàng đầu để đảm bảo các cổ đông của các công ti đại chúng nắm bắt được tình hình sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính của công ti mà mình đã bỏ vốn đầu tư.

Do vốn điều lệ của công ty đại chúng được sở hữu rộng rãi bởi các cổ đông nhưng chỉ có một số cổ đông lớn có quyền tham gia vào hội đồng quản trị, số cổ đông nhỏ lớn gấp nhiều lần so với số cổ đông lớn nhưng lại không được trực tiếp tham gia quản lí công ti, vì vậy không nắm bắt được thực trạng của công ti mà mình bỏ vốn đầu tư.

Vì lẽ đó, các công ty đại chúng phải thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin theo đúng quy định của pháp luật, một mặt, để bảo vệ các cổ đông nhỏ (đảm bảo rằng họ biết về mức cổ tức mà mình được chia có thoả đáng và rằng đội ngũ cán bộ quản lý công ti hoạt động vì lợi ích của công ti chứ không vì mục đích tư lợi); mặt khác, để các nhà đầu tư tiềm tàng trên thị trường chứng khoán cũng có thể tiếp cận thông tin về công ty đại chúng từ đó có quyết định đầu tư đúng đắn. Đây là vấn đề có ý nghĩa lớn trong việc tạo lập và củng cố lòng tin của công chúng đầu tư vào thị trường chứng khoán. 

Hơn nữa, do cổ phiếu của công ty đại chúng sau khi được phát hành sẽ tiếp tục lưu hành trên thị trường, vì vậy công chúng đầu tư vẫn tiếp tục cần có thông tin về những hàng hoá đó. Công bố thông tin định kì của công ti đại chúng, do vậy, là yêu cầu tất yếu. 

Công ty đại chúng phải công bố thông tin định kì về báo cáo tài chính năm trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày báo cáo tài chính năm được kiểm toán. 

Ngoài ra, công ty đại chúng còn phải công bố thông tin bất thường trong thời hạn 24 giờ hoặc 72 giờ kể từ khi xảy ra các sự kiện luật định; và công bố thông tin theo yêu cầu của UBCKNN khi xảy ra những sự kiện ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, ảnh hưởng lớn tới giá chứng khoán của công ti trên thị trường. 

– Tuân thủ các nguyên tắc pháp lí về quản trị công ti

Quản trị công ty cũng là hoạt động quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ti và cũng chính là ảnh hưởng tới lợi ích của các cổ đông của công ty. Vì vậy, một khi đã trở thành công ty đại chúng, các công ty này phải tuân thủ các nguyên tắc về quản trị công ti được quy định trong Luật doanh nghiệp.

Đó là những nguyên tắc luật định có liên quan tới quyền của các cổ đông; tới tổ chức và hoạt động của đại hội đồng cổ đông của hội đồng quản trị, của ban kiểm soát tới trách nhiệm và quyền hạn của giám đốc công ti, cũng như những nguyên tắc về kiểm toán mà công ty phải tuân thủ. 

– Tuân thủ quy định pháp luật về đăng kí, lưu ký chứng khoán 

Nghĩa vụ đăng kí và lưu ký chứng khoán đặt ra đối với các công ti đại chúng, một mặt, nhằm đảm bảo cho TTLKCK quản lí tập trung được chứng khoán của công ty đại chúng, trên cơ sở đó TTLKCK có thể dễ dàng tiến hành việc chuyển quyền sở hữu chứng khoán giữa các chủ thể thực hiện giao dịch mua và bán chứng khoán trên thị trường. Mặt khác, việc đăng kí và lưu ký chứng khoán còn tạo điều kiện để Trung tâm nắm bắt được đầy đủ, kịp thời thông tin về người sở hữu chứng khoán từ đó có thể cung cấp những thông tin này khi các công ti đại chủng, các tổ chức phát hành yêu cầu. 

Trách nhiệm của chủ thể phát hành trái phiếu ra công chúng 

Tổ chức phát hành thực hiện chào bán trái phiếu ra công chúng cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt chế độ công bố thông tin. Trái phiếu là chứng chỉ xác nhận nghĩa vụ trả nợ gốc và lãi của công ti phát hành. Quyền lợi của nhà đầu tư mua trái phiếu công ti, vì vậy hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng tài chính và kết quả kinh doanh của công ty phát hành trái phiếu.

Nếu công ti làm ăn phát đạt, khả năng trả nợ của công ty sẽ hoàn toàn khả quan nhưng nếu công ti làm ăn thua lỗ, chủ nợ của công ti sẽ có thể không thu hồi được vốn đã cho công ti vay. Đối với những công ty phát hành trái phiếu ra công chúng, số lượng các nhà đầu tư mua trái phiếu công ty sẽ rất lớn. Vì vậy, sự thành bại của công ty trong kinh doanh có ảnh hưởng tới số lượng lớn các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. 

Để bảo vệ lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư này, pháp luật quy định công ty phát hành trái phiếu ra công chúng phải công bố thông tin định kì, theo đó trong vòng mười ngày kể từ ngày có báo cáo tài chính năm được kiểm toán, công ti phát hành trái | phiếu ra công chúng phải công bố báo cáo tài chính năm.

Công ty phát hành trái phiếu ra công chúng còn phải công bố thông tin bất thường trong vòng bảy mươi hai giờ kể từ khi xảy ra một trong các tình huống luật định. 

Bằng việc áp đặt nghĩa vụ công bố thông tin về tình hình tài chính hàng năm và những thông tin bất thường lên công ty phát hành trái phiếu ra công chúng, các nhà làm luật muốn đảm bảo rằng công chúng bỏ vốn đầu tư vào trái phiếu của tổ chức phát hành và cả những nhà đầu tư dự định mua trái phiếu của các tổ chức này có được những thông tin cần thiết về tình hình kinh doanh và khả năng tài chính của công ti phát hành, từ đó có quyết định đầu tư đúng đắn. 

>>>>> Xem thêm: Thị trường chứng khoán là gì?