Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là hoạt động nhận ký gửi, bảo quản, chuyển giao, ghi nhận tất cả các giấy tờ chứng khoán như sổ cổ đông, quyền nhận cổ tức, quyền mua… Thông qua công ty chứng khoán, các tài liệu này được ký gửi tại VSD sau đó ghi nhận lên tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư. Vậy cụ thể lưu ký chứng khoán là gì? Mời quý vị độc giả theo dõi bài viết sau đây của Luật Hoàng Phi để hiểu hơn về vấn đề này.

>>>>> Xem thêm: Chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là việc nhận ký gửi, bảo quản, chuyển giao chứng khoán cho khách hàng, giúp khách hàng thực hiện các quyền liên quan đến chứng khoán lưu ký theo quy định tại Khoản 34 Điều 4 Luật Chứng khoán năm 2019 có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2021.

Lưu ký chứng khoán là một hệ thống bao gồm trung tâm lưu ký chứng khoán và các thành viên lưu ký. Cụ thể:

– Thành viên lưu ký là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại hoạt động tại Việt Nam được Ủy ban chứng khoán nhà nước cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán, được trung tâm lưu ký chứng khoán chấp thuận là thành viên lưu ký.

– Việc lưu ký chứng khoán chỉ được thực hiện tại các thành viên lưu ký của Trung tâm giao dịch chứng khoán.

Nhằm đảm bảo quyền, lợi ích của khách hàng tham gia, thành viên lưu ký có nhiệm vụ mở tài khoản chứng khoán và quản lý tách biệt tài sản của từng cá nhân.

Tài sản chứng khoán của khách hàng tại thành viên lưu ký là tài sản thuộc sở hữu của khách hàng và quản lý tách biệt riêng với tài sản của thành viên. Thành viên lưu ký không được sử dụng chứng khoán trong tài khoản của khách hàng trong bất kỳ trường hợp nào, nếu có sai phạm sẽ bị xử phạt theo đúng quy định của pháp luật.

Bên cạnh việc hiểu lưu ký chứng khoán là gì thì những nguyên tắc lưu ký chứng khoán cũng rất được quan tâm. Nguyên tắc lưu ký chứng khoán bao gồm:

– Việc lưu ký chứng khoán của khách hàng tại trung tâm lưu ký chứng khoán (viết tắt là VSD) được thực hiện theo nguyên tắc: khách hàng lưu ký chứng khoán tại thành viên lưu ký và thành viên lưu ký tái lưu ký chứng khoán của khách hàng tại VSD.

– Thành viên lưu ký nhận lưu ký chứng khoán của khách hàng với tư cách là người được khách hàng ủy quyền thực hiện các nghiệp vụ đăng ký, lưu ký, bù trừ, thanh toán chứng khoán và khách hàng phải ký hợp đồng mở tài khoản lưu ký chứng khoán với thành viên lưu ký.

– VSD nhận tái lưu ký chứng khoán từ các thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp, để có thể tái lưu ký chứng khoán, thành viên lưu ký tổ chức mở tài khoản trực tiếp phải mở tài khoản lưu ký chứng khoán đứng tên thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp tại VSD.

Điều kiện đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán

Sau khi đã giải đáp về lưu ký chứng khoán là gì chúng tôi sẽ cung cấp thông tin về điều kiện để đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán.

Theo Điều 57 Luật Chứng khoán 2019, điều kiện đăng ký hoạt động đăng ký lưu ký chứng khoán như sau:

– Ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có các điều kiện sau được đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán:

+ Có giấy phép thành lập và hoạt động tại Việt Nam trong đó có hoạt động lưu ký chứng khoán.

+ Đáp ứng tỉ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định của pháp luật về ngân hàng, hoạt động kinh doanh có lãi trong năm gần nhất.

+ Có địa điểm, thiết bị, trang bị phục vụ hoạt động lưu ký chứng khoán, thanh toán chứng khoán.

– Công ty chứng khoán được đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán khi được cấp phép thực hiện nghiệp vụ môi giới chứng khoán.

Có bắt buộc phải lưu ký chứng khoán?

Lưu ký chứng khoán là một trong những điều kiện bắt buộc phải thực hiện để có thể tiến hành giao dịch trên thị trường chứng khoán.

Hoạt động lưu ký chứng khoán là hoạt động bảo đảm an toàn cho dịch vụ chuyển nhượng, lưu ký, ghi sổ chứng khoán của khách hàng trên tài khoản lưu ký với mục đích bảo đảm lợi ích liên quan của chủ sở hữu.

Các hình thức lưu ký chứng khoán?

Lưu ký chứng khoán được chia thành 2 hình thức, đó là lưu ký chứng  khoán đóng (lưu ký kín) và lưu giữ chứng khoán mở.

 1. Lưu ký chứng khoán đóng

Đây là hình thức lưu giữ trong đó khách hàng thuê két an toàn của ngân  hàng để lưu giữ và bảo quản chứng khoán của mình.

Thông thường, mỗi ngăn két được ký hiệu theo số riêng và có hai ổ  khoá. Một ổ khoá ngoài do ngân hàng quản lý (ngày nay ổ khoá ngoài được  điều hành tự động từ trung tâm), ổ khoá trong do khách hàng quản lý. ổ khoá trong chỉ có một chìa duy nhất và do khách hàng nắm giữ. Sau khi ký  kết hợp đồng thuê két, khách hàng tự động đưa chứng khoán của mình vào  lưu giữ trong két mà không cần sự hiện diện của người thứ hai, kể cả đại  diện của ngân hàng.

Ngân hàng không có quyền biết những gì liên quan đến chứng khoán  được lưu giữ trong két. Vì vậy, ngân hàng không thể thực hiện được các  nghiệp vụ liên quan đến chứng khoán như thu hộ lợi tức, thực thi các quyền  và nghĩa vụ phát sinh từ chứng khoán. Ngân hàng chỉ có quyền thuê mở  khoá két và tạm giữ chứng khoán trong trường hợp khách hàng không thanh  toán phí thuê két sau một thời hạn quy định trong hợp đồng.

Hình thức lưu ký này về bản chất chỉ là sự lưu giữ, bảo quản chứng  khoán cho khách hàng. Trong hình thức này, tổ chức lưu giữ chỉ chịu trách  nhiệm bảo hiểm tài sản ký gửi theo một hạn mức nhất định. Một khi giá trị  chứng khoán ký gửi của khách hàng trên hạn mức này vẫn còn tồn tại thì  khách hàng phải thông báo cho tổ chức lưu ký và tổ chức này sẽ thực hiện  chức năng “đại lý hợp đồng bảo hiểm chứng khoán” phục vụ khách hàng  lưu ký.

2. Lưu ký mở

Đây là hình thức lưu giữ chứng khoán trong đó chứng khoán được trao  cho tổ chức lưu giữ và tổ chức này không chỉ thực hiện chức năng bảo quản  mà còn thực hiện cả chức năng điều hành chứng khoán theo sự uỷ thác của  khách hàng.  Căn cứ vào trách nhiệm và quyền hạn của tổ chức lưu ký trong việc điều  hành chứng khoán, lưu ký mở được chia thành:

–  Lưu ký biệt lập

– Lưu ký tổng hợp;

– Lưu ký tại tổ chức thứ ba:;

– Lưu ký thế chấp;

– Lưu ký phong toả;

Hồ sơ đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán

Tiếp theo nội dung bài viết lưu ký chứng khoán là gì, chúng tôi sẽ tư vấn về thành phần hồ sơ đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán theo quy định tại Điều 58 Luật Chứng khoán như sau:

– Đối với ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cần chuẩn bị những tài liệu sau để được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán:

+ Giấy đề nghị đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán;

+ Giấy phép thành lập và hoạt động;

+ Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, kỹ thuật bảo đảm thực hiện hoạt động lưu ký, thanh toán giao dịch chứng khoán;

+ Tài liệu chứng minh đáp ứng điều kiện về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định của pháp luật về ngân hàng;

+ Báo cáo tài chính năm gần nhất đã được kiểm toán.

– Đối với công ty chứng khoán, để được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán sẽ cần chuẩn bị những tài liệu:

+ Giấy đề nghị đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán;

+ Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, kỹ thuật bảo đảm thực hiện hoạt động lưu ký, thanh toán giao dịch chứng khoán;

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ và đầy đủ, Ủy ban chứng khoán nhà nước có trách nhiệm cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán, nếu từ chối cấp phải có văn bản trả lời nêu rõ lý do.

Trên đây là nội dung bài viết lưu ký chứng khoán là gì. Cảm ơn Quý khách hàng đã quan tâm theo dõi bài viết trong chuyên mục chứng khoán của chúng tôi!