Khái niệm, đặc trưng và bản chất pháp lý của hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán

Hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán là gì?

Trong thị trường chứng khoán, có những nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn tham gia vào thị trường chứng khoán với tư cách là nhà đầu tư nhưng bản thân họ lại không có kĩ năng và kiến thức chuyên môn về chứng khoán.

Trong trường hợp như vậy, cách tốt nhất để các nhà đầu tư thoả mãn nhu cầu của mình là kí hợp đồng uỷ quyền cho công ty chuyên nghiệp quản lý quỹ đầu tư chứng khoán trong việc thành lập và quản lí quỹ đầu tư chứng khoán bằng nguồn vốn đầu tư của mình. Những hợp đồng này chính là căn cứ và phương tiện pháp lí để công ti quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thực hiện nghiệp vụ quản lí quỹ đầu tư chứng khoán trên thị trường chứng khoán. 

Trong pháp luật thực định, hiện tại không có định nghĩa chính thức nào về hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, xét về khía cạnh học thuật, có thể quan niệm hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán là nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, theo đó công ti quản lý quỹ chấp nhận sự uỷ thác của các nhà đầu tư để tiến hành việc thành lập quỹ đầu tư chứng khoán bằng nguồn vốn góp của các nhà đầu tư và trực tiếp quản lý, điều hành quỹ này vào mục đích đầu tư trên thị trường chứng khoán, cũng như đầu tư vào các tài sản khác vì quyền lợi của nhà đầu tư. 

>>>>> Xem thêm: Chứng khoán là gì?

Đặc trưng và bản chất pháp lý của hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán

Với tính cách là nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán có những đặc trưng cơ bản sau đây: 

Thứ nhất, về phương diện chủ thể, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán luôn được thực hiện bởi chủ thể đặc thù là công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Loại công ti này được thành lập để thực hiện chức năng chủ yếu là quản lý quỹ đầu tư chứng khoán theo sự uỷ thác của các nhà đầu tư nhằm mục tiêu thu lợi nhuận. Vì thế, tên gọi và bản chất của công ti được gắn liền với chức năng chính mà nó thực hiện.

Nếu so sánh với các chủ thể kinh doanh chứng khoán khác trên thị trường như công ty chứng khoán thì công ti quản lý quỹ đầu tư chứng khoán được xem là loại hình doanh nghiệp chuyên doanh nghiệp vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Với trình độ chuyên nghiệp trong quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, công ty này có thể đáp ứng được các yêu cầu khắt khe nhất của các nhà đầu tư, trong đó có vấn đề bảo toàn và phát triển nguồn vốn cho các nhà đầu tư, khi mà họ không có quyền và cũng không thể tự mình tham gia kiểm soát hàng ngày đối với việc ra quyết định đầu tư của quỹ. 

Thứ hai, về phương diện nội dung, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán được tiến hành một cách thường xuyên và chuyên nghiệp bởi công ty quản lý quỹ, theo sự uỷ thác của nhà đầu tư. 

Hoạt động này bao gồm các công việc chủ yếu như: Làm thủ tục thành lập quỹ đầu tư chứng khoán; trực tiếp quản lý và sử dụng nguồn vốn đầu tư của quỹ để đầu tư vào các chứng khoán và các tài sản tài chính khác trên thị trường vì quyền lợi của các nhà đầu tư; thực hiện việc phân chia lợi nhuận và chia sẻ rủi ro cho các nhà đầu tư theo tỉ lệ vốn góp, trên cơ sở kết quả đầu tư của quỹ đầu tư chứng khoán.

Về nguyên tắc, tất cả những hoạt động này đều được công ti quản lý quỹ thực hiện theo sự uỷ thác của các nhà đầu tư đồng thời được đặt dưới sự giám sát thường xuyên của một tổ chức chuyên nghiệp do các nhà đầu tư chỉ định là ngân hàng giám sát. Cơ chế này đảm bảo cho các nhà đầu tư có khả năng kiểm soát được quá trình hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán, cho dù họ không hề trực tiếp tham gia kiểm soát hàng ngày đối với việc ra quyết định đầu tư của quỹ đầu tư chứng khoán, 

Thứ ba, về phương diện hình thức, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán luôn luôn và chỉ có thể được thực hiện thông qua hình thức pháp lí là hợp đồng dịch vụ uỷ thác quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Hợp đồng này được ký kết và thực hiện giữa một bên là công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán (với tư cách là bên làm dịch vụ – bên nhận uỷ thác) với bên kia là nhóm các nhà đầu tư (gọi là bên sử dụng dịch vụ – bên uỷ thác).

Tuy cũng có bản chất là hợp đồng dịch vụ nhưng đối tượng của hợp đồng này – công việc mà bên cung ứng dịch vụ phải thực hiện cho các nhà đầu tư chính là việc thành lập quỹ đầu tư chứng khoán bằng vốn góp của các nhà đầu tư và trực tiếp quản lý, điều hành quỹ vì quyền lợi của các nhà đầu tư. Đây chính là điểm khác biệt cơ bản nhất giữa nghiệp vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán so với nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư chứng khoán. 

Tóm lại, có thể nhận xét rằng về bản chất, hoạt động quản lí quỹ đầu tư chứng khoán thực chất là một dịch vụ về chứng khoán do công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán tiến hành theo yêu cầu của các nhà đầu tư để được nhận thù lao dịch vụ là phí quản lí quỹ đầu tư chứng khoán.