Hợp đồng dịch vụ lưu ký chứng khoán

Lịch sử hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán cho thấy rằng việc cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho giới đầu tư và các tổ chức phát hành chứng khoán trên thị trường tỏ ra thật sự cần thiết, trong đó có dịch vụ lưu kí chứng khoán. Dịch vụ này được thực hiện bởi các tổ chức lưu kí chuyên nghiệp, thông qua công cụ pháp lí là hợp đồng dịch vụ lưu kí chứng khoán. 

Hợp đồng dịch vụ lưu ký chứng khoán là gì?

Hợp đồng dịch vụ lưu ký chứng khoán là sự thỏa thu văn bản giữa tổ chức lưu ký chứng khoán với khách hàng, theo đó tổ chức lưu kí nhận kí gửi chứng khoán của khách hàng, bảo quản, chuyển giao chứng khoán theo yêu cầu của khách hàng và thực hiện giúp khách hàng các quyền liên quan đến chứng khoán để được nhận phí dịch vụ lưu kí chứng khoán.

Thực tiễn giao dịch chứng khoán cho thấy hợp đồng dịch vụ lưu kí chứng khoán thường bao gồm các điều khoản chủ yếu sau đây: 

– Điều khoản về đối tượng hợp đồng. Với bản chất là hợp đồng dịch vụ, đối tượng của hợp đồng lưu kí chứng khoán chính là các công việc mà tổ chức lưu kí phải thực hiện theo yêu cầu của khách hàng để được nhận tiền thù lao là phí dịch vụ lưu kí. Các công việc này được thực hiện bằng kiến thức, kĩ thuật chuyên môn nghiệp vụ của tổ chức lưu kí, bao gồm:

1. Nhận kí gửi các chứng khoán của khách hàng để bảo quản và bảo đảm an toàn cho các chứng khoán đó; 

2. Chuyển giao chứng khoán theo yêu cầu của khách hàng cho người thứ ba hoặc cho chính khách hàng; 

3. Thực hiện giúp khách hàng các quyền liên quan đến chứng khoán.

Về nguyên tắc, do là đối tượng của hợp đồng nên tất cả các công việc trên đây đều phải được các bên thoả thuận rõ trong hợp đồng dịch vụ lưu kí chứng khoán. 

– Điều khoản về mức phí dịch vụ lưu ký chứng khoán. Theo quy định hiện hành, mức phí dịch vụ lưu kí do Bộ tài chính quy định. Mức phí này được xây dựng trên cơ sở tính toán các chi phí cần thiết bỏ ra cho việc thực hiện dịch vụ lưu kí và cộng với khoản lợi nhuận hợp lí mà bên lưu kí được hưởng. Các bên có thể thoả thuận trong hợp đồng về việc tuân thủ mức phí theo quy định của Bộ tài chính. 

– Điều khoản về quyền và nghĩa vụ của các bên. Đây là điều khoản rất quan trọng vì nó xác định rõ những hành vi ứng xử mà các bên phải thực hiện trong quá trình cung cấp dịch vụ lưu kí chứng khoán. Căn cứ vào điều khoản này, mỗi bên có thể tự mình giám sát bên kia trong quá trình thực hiện bảo vệ quyền lợi của mình trước pháp luật. Các quyền, nghĩa vụ này có thể được thoả thuận dựa trên cơ sở pháp lí là những quy định chung của pháp luật dân sự về hợp đồng dịch vụ, hợp đồng gửi giữ tài sản và hợp đồng uỷ quyền. 

>>>>> Xem thêm: Chứng khoán là gì?

Quyền và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể thực hiện dịch vụ lưu ký chứng khoán 

Xét trong mối quan hệ với khách hàng sử dụng dịch vụ lưu kí chứng khoán, do có tư cách là bên cung ứng dịch vụ nên tổ chức lưu kí có các quyền và nghĩa vụ pháp lý cơ bản sau đây: 

– Quyền yêu cầu khách hàng cung cấp các thông tin, tài liệu cần thiết để thực hiện việc lưu ký chứng khoán. Việc ghi nhận và thực hiện quyền năng này nhằm đảm bảo cho tổ chức cung ứng dịch vụ lưu kí chứng khoán có khả năng, điều kiện hoàn thành tốt các công việc theo yêu cầu của khách hàng sử dụng dịch vụ lưu kí. 

– Nghĩa vụ thực hiện cho khách hàng các công việc liên quan đến dịch vụ lưu ký chứng khoán đã cam kết. Có thể xem đây là nghĩa vụ cơ bản nhất của tổ chức cung ứng dịch vụ lưu ký chứng khoán đối với khách hàng. Việc thực hiện nghĩa vụ này nhằm thoả 

mãn nhu cầu và lợi ích của khách hàng đồng thời là cơ sở để bên cung ứng dịch vụ yêu cầu khách hàng phải trả phí dịch vụ lưu kí. 

– Quyền thu phí dịch vụ lưu kí chứng khoán đối với khách hàng sử dụng dịch vụ lưu ký chứng khoán. Luật chứng khoán năm 2006 dự liệu rằng quyền năng này phải được thực hiện theo quy định của Bộ tài chính, bao gồm các quy định về mức phí dịch vụ lưu kí và trình tự, thủ tục thu phí dịch vụ lưu kí. 

– Nghĩa vụ bảo mật thông tin liên quan đến tài sản chứng khoán của khách hàng đang lưu kí tại tổ chức cung ứng dịch vụ lưu kí. Với nghĩa vụ này, bên cung ứng dịch vụ lưu kí chứng khoán không được tiết lộ cho người thứ ba biết các thông tin liên quan đến sở hữu chứng khoán của khách hàng; có nghĩa vụ từ chối việc điều tra, phong toả, cầm giữ, chuyển giao tài sản chứng khoán của khách hàng mà không có sự đồng ý của khách hàng, trừ các trường hợp đặc biệt do pháp luật quy định.

Ngoài các quyền, nghĩa vụ trên đây đối với khách hàng, tổ chức lưu kí chứng khoán có thể được thực hiện một số quyền và phải tuân thủ các nghĩa vụ đối với các chủ thể khác theo quy định của pháp luật. Chẳng hạn như quyền đăng kí các hợp đồng cầm cố chứng khoán đang lưu kí tại tổ chức cung ứng dịch vụ lưu kí; nghĩa vụ trích lập quỹ phòng ngừa rủi ro nghiệp vụ để bù đắp các tổn thất cho khách hàng do sự cố kĩ thuật hoặc do lỗi của nhân viên trong quá trình thực thi nhiệm vụ; nghĩa vụ quản lí tách biệt tài sản của các khách hàng, nghĩa vụ thực hiện chế độ kế toán, thống kê, chế độ báo cáo tài chính và nộp thuế theo quy định của pháp luật… 

->>> Tham khảo thêm: Dịch vụ soạn thảo hợp đồng

->>> Tham khảo thêm: Tư vấn soạn thảo hợp đồng