Hoạt động quản lý danh mục đầu tư là gì? Đặc trưng và bản chất pháp lý của hoạt động quản lý danh mục đầu tư

Hoạt động quản lý danh mục đầu tư là gì?

Trong quá trình đầu tư chứng khoán, nhiều nhà đầu tư có những khoản vốn lớn và có nhu cầu đầu tư khá đa dạng nhưng lại không có khả năng tự mình đưa ra các quyết định đầu tư hợp lí. Thậm chí, họ đã tiến hành đầu tư nhưng lại không có khả năng quản lý hiệu quả đối với các khoản mục đầu tư này. Vì thế, họ cần đến sự trợ giúp từ phía các công ti hoạt động chuyên nghiệp trong quản lý danh mục đầu tư, bằng cách kí kết và thực hiện một hợp đồng dịch vụ quản lý danh mục đầu tư với các công ti này. 

Từ thực tiễn đó, trên thị trường chứng khoán đã xuất hiện một nghề kinh doanh chứng khoán khá mới mẻ, đó là hoạt động quản lí danh mục đầu tư chứng khoán. 

Theo định nghĩa của pháp luật hiện hành, quản lý danh mục đầu tư chứng khoán là việc quản lý theo uỷ thác của từng nhà đầu tư trong mua, bán, nắm giữ chứng khoán. Nói cách khác, nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư chứng khoán chính là hoạt động quản lí vốn của khách hàng thông qua việc mua, bán và nắm giữ các chứng khoán vì quyền lợi của khách hàng, theo hợp đồng được kí kết giữa bên cung cấp dịch vụ quản lý danh mục đầu tư chứng khoán với khách hàng là nhà đầu tư.

>>>>> Xem thêm: Chứng khoán là gì?

Đặc trưng và bản chất pháp lý của hoạt động quản lý danh mục đầu tư

Với bản chất là nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, hoạt động quản lí danh mục đầu tư chứng khoán có những đặc trưng cơ bản sau đây: 

Thứ nhất, về phương diện chủ thể, quan hệ quản lí danh mục đầu tư chứng khoán phát sinh giữa hai chủ thể, bao gồm bên cung ứng dịch vụ quản lý danh mục đầu tư chứng khoán – bên được uỷ quyền (ví dụ công ty quản lí quỹ đầu tư chứng khoán) và bên sử dụng dịch vụ quản lí danh mục đầu tư chứng khoán – bên ủy quyền (ví dụ nhà đầu tư tổ chức hoặc cá nhân).

Đối với bên cung ứng dịch vụ, do họ thực hiện hoạt động này với tính cách là nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán nên phải được cấp giấy phép và tiến hành đăng kí kinh doanh với chính quyền trước khi thực hiện. Còn đối với bên sử dụng dịch vụ là nhà đầu tư, do họ không có khả năng và điều kiện để quyết định đầu tư cũng như quản lí các khoản mục đầu tư của mình nên nhà đầu tư phải uỷ thác cho công ti quản lý quỹ thay mặt họ tiến hành các hoạt động quản lí danh mục đầu tư theo hợp đồng dịch vụ uỷ thác được kí kết giữa hai bên. 

Thứ hai, về phương diện nội dung, hoạt động quản lí danh mục đầu tư chứng khoán của công ty quản lý quỹ bao gồm các công việc chính như: Thay mặt nhà đầu tư để tiến hành các hoạt động mua, bán, nắm giữ chứng khoán và các tài sản đầu tư khác của nhà đầu tư, vì quyền lợi của nhà đầu tư.

Trên nguyên tắc, tất cả những công việc này đều phải được ghi rõ trong hợp đồng dịch vụ uỷ thác giữa công ti quản lý quỹ với nhà đầu tư. Đặc biệt, hợp đồng cần xác định rõ khách hàng phải tự gánh chịu mọi rủi ro của hoạt động đầu tư (nếu có), cho dù việc đầu tư được tiến hành bởi bên nhận uỷ thác là công ti quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. 

Thứ ba, về phương diện hình thức, hoạt động quản lí danh mục đầu tư được thực hiện thông qua hình thức pháp lí là hợp đồng dịch vụ uỷ thác quản lí danh mục đầu tư chứng khoán. Hợp đồng này vừa có tính chất là hợp đồng uỷ quyền, vừa có tính chất là hợp đồng dịch vụ.

Với tính chất là hợp đồng uỷ quyền, nhà đầu tư uỷ quyền cho công ty quản lý quỹ thay mặt mình tiến hành các công việc đầu tư chứng khoán trên thị trường vì lợi ích của nhà đầu tư. Còn với tính chất là hợp đồng dịch vụ, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thoả thuận làm dịch vụ quản lý danh mục đầu tư chứng khoán cho khách hàng để được hưởng tiền thù lao dịch vụ (phí dịch vụ quản lý danh mục đầu tư chứng khoán). 

Tóm lại, có thể khẳng định bản chất pháp lý của hoạt động quản lí danh mục đầu tư chứng khoán chính là hợp đồng dịch vụ uỷ thác quản lí danh mục đầu tư chứng khoán. Việc kí kết và thực hiện hợp đồng này có thể xem như là cách thức duy nhất để công ty quản lí quỹ và khách hàng của họ (nhà đầu tư) thoả mãn được các nhu cầu, lợi ích của mình khi tham gia thị trường chứng khoán.