Quy định về Làm thêm giờ theo Bộ luật lao động mới nhất

Làm thêm giờ là gì theo Bộ luật lao động mới nhất?

Làm thêm giờ được Bộ luật lao động giải thích tại khoản 1 Điều 107, cụ thể như sau:

Tư vấn quy định về Làm thêm giờ theo Bộ luật lao động mới nhất

Thời giờ làm thêm là vấn đề hết sức nhạy cảm và có nhiều quan điểm trái chiều ngay từ khi xây dựng Dự thảo BLLĐ (sửa đổi). Theo ý kiến của nhiều doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp, thời giờ làm thêm tối đa theo quy định của các Dự thảo BLLĐ (sửa đổi) và được kế thừa trong BLLĐ năm 2012, là không có tính khả thi, khó được áp dụng trên thực tế.

Bởi họ cho rằng, đây là nhu cầu khách quan của quá trình sản xuất, kinh doanh (nhu cầu doanh thu của người sử dụng lao động và nhu cầu thu nhập của người lao động), nhất là trong bối cảnh năng suất lao động ở Việt Nam còn thấp như hiện nay, cần thiết phải tăng thời giờ làm thêm để bù đắp vào vấn đề năng suất lao động chưa cao.

Hơn nữa, so với các quốc gia trên thế giới và trong khu vực, quy định thời giờ làm thêm của Việt Nam chưa phù hợp với xu hướng chung. Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và một số ý kiến khác lại cho rằng việc tăng giờ làm thêm ảnh hưởng tới thể chất, sức khỏe nghề nghiệp của người lao động (mệt mỏi, căng thẳng, dễ xảy ra tai nạn lao động ở những giờ làm thêm) và có thể gây ra thiếu việc làm do doanh nghiệp không muốn tuyển mới lao động mà huy động người lao động hiện có làm thêm giờ. 

Để khắc phục những tác động tiêu cực về làm thêm giờ và bảo đảm sức khỏe trước mắt cũng như lâu dài cho người lao động, BLLĐ năm 2019 về cơ bản vẫn kế thừa các quy định trong BLLĐ năm 2012. Theo đó, người sử dụng lao động chỉ được quyền sử dụng người lao động làm thêm giờ khi đáp ứng đủ các điều kiện: 

– Phải được sự đồng ý của người lao động: Thực tế, người lao động không phải ai cũng có nhu cầu thu nhập và đủ sức khỏe tiếp tục làm việc sau khi hoàn thành nghĩa vụ công việc theo tiêu chuẩn. Nếu bắt buộc người lao động làm thêm thì điều đó sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của họ, cũng như không bảo đảm hiệu quả, năng suất lao động.

Vì vậy, việc làm thêm giờ hay không hoàn toàn do người lao động quyết định. Tuy nhiên, cần lưu ý là trong một số trường hợp nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế, do yêu cầu công việc liên quan đến lợi ích chung của Nhà nước và xã hội, người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động làm thêm giờ vào bất kỳ ngày nào mà không bị giới hạn về số giờ làm thêm và người lao động không được từ chối. 

– Bảo đảm số giờ làm thêm theo quy định: Số giờ làm thêm được khống chế khắt khe: theo ngày, theo tuần, theo tháng, theo năm. Cụ thể, số giờ làm thêm của người lao động không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong 01 ngày.

Trường hợp áp dụng quy định thời giờ làm việc bình thường theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong 01 ngày, không quá 40 giờ trong 01 tháng. Số giờ làm thêm tối đa trong năm là 200 giờ. Riêng một số ngành, nghề, công việc hoặc một số trường hợp được làm thêm đến 300 giờ trong 01 năm. 

– Bảo đảm quyền lợi cho người lao động: Người lao động làm thêm giờ được trả lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc đang làm như sau: 1) Vào ngày thường, ít nhất bằng 150%; 2) Vào ngày nghỉ hằng tuần, ít nhất bằng 200%; 3) Vào ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất bằng 300% chưa kể tiền lương ngày lễ, tết, ngày nghỉ có hưởng lương đối với người lao động hưởng lương ngày.

Người lao động thêm giờ vào ban đêm thì ngoài việc trả lương theo quy định (được trả ít nhất bằng 30%), người lao động còn được trả thêm 20% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương theo công việc làm vào ban ngày của ngày làm việc bình thường hoặc của ngày nghỉ hằng tuần hoặc của ngày nghỉ lễ, tết. 

Do làm thêm giờ là việc người lao động làm việc ngoài giờ tiêu chuẩn, nên về cơ bản sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động. Vì thế, điều luật quy định người sử dụng lao động không được sử dụng một số đối tượng làm thêm giờ. Theo đó, những lao động không được phép làm việc ban đêm thì đồng thời cũng là những lao động không được phép làm thêm giờ. 

So với quy định của BLLĐ năm 2012 về thời giờ làm thêm, Điều 107 BLLĐ năm 2019 có một số điểm mới là:

(1) Tăng thời giờ làm thêm trong tháng từ 30 giờ lên 40 giờ để phù hợp với yêu cầu của các doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp được huy động người lao động tăng ca liên tục trong vài tháng thời vụ đến hết quỹ thời giờ làm thêm trong năm;

(2) Bổ sung một số trường hợp được làm thêm tới 300 giờ/ năm quy định tại khoản 3 Điều 107. Các trường hợp này được luật hóa từ các quy định trong Nghị định số 45/2013/NĐ-CP;

(3) Để bảo đảm sức khỏe người lao động, tăng sự quản lý của cơ quan nhà nước, trong trường hợp làm thêm 300 giờ/năm, BLLĐ năm 2019 đã bổ sung quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Đây là quy định được kế thừa, phát triển từ quy định tại điểm b khoản 2 Điều 4 Nghị định số 45/2013/NĐ-CP.