Quan hệ giữa thoả ước lao động tập thể doanh nghiệp với thoả ước lao động tập thể ngành

1.  Quy định của pháp luật lao động về quan hệ giữa thoả ước lao động tập thể doanh nghiệp với thoả ước lao động tập thể ngành:

Theo quy định Điều 88 Bộ luật lao động 2012 về quan hệ giữa thoả ước lao động tập thể doanh nghiệp với thoả ước lao động tập thể ngành:

“1.  Những nội dung của thoả ước lao động tập thể doanh nghiệp hoặc quy định của người sử dụng lao động về quyền, nghĩa vụ, lợi ích hợp pháp của người lao động trong doanh nghiệp thấp hơn những nội dung được quy định tương ứng của thoả ước lao động tập thể ngành thì phải sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày thoả ước lao động tập thể ngành có hiệu lực.

2. Doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng của thoả ước lao động tập thể ngành nhưng chưa xây dựng thoả ước lao động tập thể doanh nghiệp, có thể xây dựng thêm thoả ước lao động tập thể doanh nghiệp với những điều khoản có lợi hơn cho người lao động so với quy định của thoả ước lao động tập thể ngành.

3. Khuyến khích doanh nghiệp trong ngành chưa tham gia thoả ước lao động tập thể ngành thực hiện thoả ước lao động tập thể ngành.”

2. Bình luận về quy định tại điều 88 Bộ luật lao động:

Điều 88 Bộ luật quy định về quan hệ giữa thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp với thỏa ước lao động tập thể ngành. Theo đó, điều luật gồm 3 khoản tương ứng với 3 cách thực hiện thỏa ước lao động tập thể ngành trong các trường hợp:

–  Trường hợp doanh nghiệp đã xây dựng thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp và tham gia thỏa ước lao động tập thể ngành, thì trong thời hạn 03 tháng (kể từ ngày thỏa ước lao động tập thể ngành có hiệu lực), doanh nghiệp phải tiến hành sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp nếu nội dung của thỏa ước doanh nghiệp có quy định về quyền, nghĩa vụ, lợi ích của người lao động thấp hơn những nội dung tương ứng của thỏa ước ngành.

Điều này cho thấy quan niệm thoả ước ngành có giá trị pháp lý cao hơn các quy định và thoả ước tập thể của doanh nghiệp cá biệt. Do đó, là chưa hoàn toàn phù hợp, vì nếu cho rằng các “nghĩa vụ” trong thoả ước tập thể ngành cao hơn và được ưu tiên áp dụng là không đúng nguyên lý chung của luật lao động, mâu thuẫn với khoản 2 và khoản 3 Điều 88 Bộ luật.

Trong trường hợp này lẽ ra Bộ luật phải quy định rõ: doanh nghiệp phải bảo đảm quyền, lợi ích của người lao động bằng hoặc cao hơn quy định của thỏa ước ngành, nghĩa vụ của người lao động bằng hoặc thấp hơn quy định của thỏa ước ngành thì mới là đúng nguyên lý của luật lao động.

–  Trường hợp doanh nghiệp chưa xây dựng thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp nhưng tham gia thỏa ước lao động tập thể ngành, thì doanh nghiệp áp dụng thỏa ước lao động tập thể ngành. Ngoài ra, pháp luật khuyến khích doanh nghiệp xây dựng thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp, và nếu xây dựng thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp thì phải bảo đảm trong thỏa ước những điều khoản có lợi hcm cho người lao động so với quy định của thỏa ước lao động tập thể ngành. Quy định này phù hợp mặt lý luận là thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp phải phù hợp với thỏa ước lao động tập thể ngành, và ngược lại, về yêu cầu, thoả ước ngành phù hợp với thoả ước doanh nghiệp.

–  Trường hợp doanh nghiệp đã xây dựng hoặc chưa xây dựng thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp nhưng chưa tham gia thỏa ước lao động tập thể ngành thì thực hiện theo quy định của pháp luật (nếu chưa xây dựng thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp) hoặc thực hiện thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp (nếu đã xây dựng thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp). Tuy nhiên, pháp luật khuyến khích các doanh nghiệp này thực hiện thỏa ước lao động tập thể ngành.

Quy định này tương đối mở, tạo điều kiện để doanh nghiệp lựa chọn việc thực hiện thỏa ước lao động tập thể để áp dụng trong đơn vị mình, bảo đảm quyền, lợi ích, nghĩa vụ các bên.

Song, xét trong điều kiện cụ thể các doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay thì quy định này có tính hình thức, bởi lẽ khi doanh nghiệp không tham gia thỏa ước lao động tập thể ngành là khi các điều kiện lao động ở doanh nghiệp đó chưa bảo đảm phù hợp với mức chung trong ngành. Dù là không bắt buộc nhưng quy định của pháp luật phải bảo đảm tính khả thi.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, bạn có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG 19006557 để được tư vấn.