Nghĩa vụ người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động trái luật

Câu hỏi:

Kính thưa Luật sư. Tôi có một câu hỏi như sau mong nhờ Luật sư. Tôi hiện đang làm việc tại một doanh nghiệp, thời gian làm việc từ 18/04/2016, trước đó thời gian thử việc của tôi là 2 tháng. Sau thời hạn 2 tháng thực tập, doanh nghiệp không giao kết hợp đồng chính thức với tôi. Tới ngày 05/08/2016 trưởng phòng và phó phòng hành chính nhân sự có trao đổi với tôi là sẽ chấm dứt công việc hiện tại của tôi. Trong trường hợp này tôi có quyền lợi gì, tôi cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình. Xin Luật sư tư vấn giúp tôi. Xin cảm ơn Luật sư. 

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Với câu hỏi của bạn Luật sư của Luật Hoàng Phi trả lời bạn như sau:

Hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động. Hợp đồng lao động phải được tự do giao kết nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.

–  Theo Điều 16 Bộ Luật Lao động 2012  quy định về hình thức hợp đồng như sau:

“1. Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

2. Đối với công việc tạm thời có thời hạn dưới 03 tháng, các bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói.”

Như vậy, theo quy định pháp luật lao động hình thức hợp đồng lao động gồm có: văn bản, lời nói. Nếu công việc của bạn không phải là công việc tạm thời dưới 03 tháng mà công ty không giao kết hợp đồng với bạn bằng văn bản là sai quy định pháp luật. Theo như thông tin bạn cung cấp, thì thời gian thử việc của bạn là 2 tháng tức là từ 18/04/2016 đến 18/06/2016. Như vậy, hết thời gian làm việc thì bạn đã làm việc chính thức được 1 tháng và đến tháng thứ 2 thì công ty chấm dứt hợp đồng với bạn. 

Mặc dù công ty không giao kết hợp đồng lao động nhưng giữa bạn và công ty vẫn có quan hệ lao động phát sinh. Bởi xét trên phương diện lý luận và thực tiễn, hợp đồng lao động còn có hình thức là hành vi cụ thể của các bên. Mặc dù Bộ luật lao động không quy định rõ hình thức hợp đồng hành vi nhưng trong thực tiễn đã và đang tồn tại loại hợp đồng này. Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ luật Dân sự hiện hành, các hợp đồng dân sự gồm ba loại: văn bản, lời nói và hành vi cụ thể. Loại hợp đồng hành vi cụ thể thường xuất hiện khi hai bên không giao kết hợp đồng nhưng bằng các hành vi cụ thể tham gia thực hiện quan hệ lao động (người lao động tự nguyện làm việc, người sử dụng tự nguyện trả lương…).  

–  Theo quy định tại Khoản 1 Điều 7 Nghị định 05/2015/NĐ-CP quy định như sau: 

“1. Trong thời hạn 03 ngày trước khi kết thúc thời gian thử việc đối với người lao động làm công việc có thời gian thử việc quy định tại Khoản 1 và 2 Điều 27 của Bộ luật Lao động, người sử dụng lao động phải thông báo cho người lao động kết quả công việc người lao động đã làm thử; trường hợp công việc làm thử đạt yêu cầu thì khi kết thúc thời gian thử việc, người sử dụng lao động phải giao kết ngay hợp đồng lao động với người lao động.

2. Khi kết thúc thời gian thử việc đối với người lao động làm công việc có thời gian thử việc quy định tại Khoản 3 Điều 27 của Bộ luật Lao động, người sử dụng lao động phải thông báo cho người lao động kết quả công việc người lao động đã làm thử; trường hợp công việc làm thử đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động phải giao kết ngay hợp đồng lao động với người lao động.“

Như vậy, công ty không thông báo cho bạn về kết quả công việc đã làm thử và không giao kết hợp đồng chính thức với bạn nhưng bạn vẫn tiếp tục làm việc được 01 tháng thì đương nhiên phát sinh hợp đồng lao động và có quan hệ lao động phát sinh. Cụ thể là bạn vẫn đi làm, được giao việc và trả lương bình thường – phát sinh sinh việc thuê mướn và sử dụng sức lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động. Theo đó, bạn đang làm việc chính thức sang tháng thứ 02 thì công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng với bạn.

–  Về việc công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với bạn:

Điều 38 Bộ Luật Lao động năm 2012 quy định như sau: 

“1. Người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong những trường hợp sau đây:

a) Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động;

b) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 12 tháng liên tục đối với người làm theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, đã điều trị 06 tháng liên tục, đối với người lao động làm theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với người làm theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục.

Khi sức khỏe của người lao động bình phục, thì người lao động được xem xét để tiếp tục giao kết hợp đồng lao động;

c) Do thiên tai, hỏa hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật, mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc;

d) Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định tại Điều 33 của Bộ luật này.

2. Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động người sử dụng lao động phải báo cho người lao động biết trước:

a) Ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn;

b) Ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn;

c) Ít nhất 03 ngày làm việc đối với trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều này và đối với hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng.”

Nếu không thuộc các trường hợp trên mà công ty chấm dứt hợp đồng lao động với bạn là trái quy định pháp luật và ngược lại. Tuy nhiên, nếu bạn thuộc các trường hợp trên mà công ty chỉ gọi bạn lên và nói chấm dứt hợp đồng lao động với bạn là vi phạm quy định về thời gian báo trước cho người lao động.

–  Về nghĩa vụ của người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật:

Theo quy định tại Điều 42 Bộ Luật Lao động 2012 như sau: 

“1. Phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết và phải trả tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong những ngày người lao động không được làm việc cộng với ít nhất 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.

2. Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật này.

3. Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này và trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật này, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm nhưng ít nhất phải bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động.

4. Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động mà người lao động vẫn muốn làm việc thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này, hai bên thương lượng để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động.

5. Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.”

Như vậy, trường hợp trên công ty buộc phải nhận bạn trở lại làm việc và phải trả tiền lương , bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong những ngày bạn không được làm việc và với ít nhất 02 tháng tiền lương. 

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT LAO ĐỘNG MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.