Đòi lại tiền đã cho mượn nhưng không có giấy vay nợ như thế nào?

Câu hỏi:

Kính gửi công ty Luật Hoàng Phi, tôi là Phan Văn Hiền, tôi có một vấn đề xin được tư vấn như sau:

Vừa qua vợ tôi có cho người thân của mình mượn một số tiền khá lớn, sau một thời gian trả dần thì đến nay họ không trả nữa và đến giờ chúng tôi cũng không thể liên lạc được với họ. Được biết, hiện nay người chồng đã trốn sang Mỹ, còn người vợ thì đang ở VN và chúng tôi đều không thể liên lạc được. Khi giao tiền thì chúng tôi có chuyển khoản cho người vợ và không có làm giấy tờ vay nợ. Vậy Luật sư cho tôi hỏi bây giờ vợ chồng chúng tôi phải làm gì để có thể khởi kiện người vợ đã mượn tiền mà không muốn trả?

Chúng tôi rất mong nhận được lời tư vấn pháp luật từ quý công ty. Xin chân thành cảm ơn!

Trả lời:

Với câu hỏi của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau:

Theo như bạn trình bày, vợ chồng bạn có cho người thân bên nhà vợ của mình mượn một số tiền khá lớn. Tuy nhiên, sau một thời gian trả dần số tiền nợ thì đến nay họ không trả nữa. Gia đình bạn hiện cũng không thể liên lạc được với vợ chồng người đó. Khi giao tiền cho họ, gia đình bạn chuyển khoản cho người vợ và không làm bất kỳ một giấy tờ vay nợ nào cả. Và hiện nay, gia đình bạn muốn đòi lại tài sản là số tiền đã cho vợ chồng kia mượn.

Việc gia đình bạn cho vợ chồng kia vay một số tiền là việc thiết lập một giao dịch dân sự vay tài sản. Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật dân sự 2015:

“Điều 463. Hợp đồng vay tài sản

Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”

Nội dung của hợp đồng vay tài sản sẽ có một số điều khoản bắt buộc như: thông tin về bên cho vay và bên vay; số tiền vay; thời hạn trả nợ; quyền và nghĩa vụ của các bên,… Vì vậy, có thể căn cứ vào nội dung của hợp đồng để giải quyết tranh chấp giữa các bên. Tuy nhiên, trường hợp của bạn thì lại không có bất kỳ một giấy vay nợ nào.

Đòi lại tiền đã cho mượn nhưng không có giấy vay nợ như thế nào?

Việc thiết lập một giao dịch cho vay số tiền lớn mà không có bất kỳ giấy tờ vay nợ nào để làm chứng thực sự là một thiếu sót lớn. Bởi lẽ, để có thể đưa vụ việc đòi nợ này ra trước pháp luật giải quyết đòi hỏi người khởi kiện phải cung cấp được các bằng chứng, chứng cứ chứng minh đến Tòa. Cụ thể, căn cứ theo quy định tại Điều 6 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 như sau:

“Điều 6. Cung cấp chứng cứ và chứng minh trong tố tụng dân sự

1. Đương sự có quyền và nghĩa vụ chủ động thu thập, giao nộp chứng cứ cho Tòa án và chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện, yêu cầu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác có quyền và nghĩa vụ thu thập, cung cấp chứng cứ, chứng minh như đương sự.

2. Tòa án có trách nhiệm hỗ trợ đương sự trong việc thu thập chứng cứ và chỉ tiến hành thu thập, xác minh chứng cứ trong những trường hợp do Bộ luật này quy định.”

Như vậy, việc cung cấp chứng cứ và giao nộp chứng cứ chứng minh cho Tòa án vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của đương sự. Chỉ khi có các chứng cứ chứng minh giao dịch dân sự vay mượn này tồn tại trên thực tế thì Tòa án mới có cơ sở để thụ lý giải quyết vụ việc cho bạn. 

Tuy nhiên, trong trường hợp không có giấy tờ vay nợ bạn vẫn có thể khởi kiện đến Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi bạn cư trú để đòi lại được tiền nếu bạn cung cấp được các bằng chứng khác chứng minh rằng có giao dịch vay mượn đó tồn tại trên thực tế. Bạn không có giấy vay nợ, hợp đồng vay nợ; giấy biên nhận nhưng bạn có thể xuất trình trước Tòa bản ghi âm cuộc giao dịch vay tiền, người làm chứng xác nhận việc vợ chồng kia có vay mượn tiền của gia đình bạn. Chỉ cần xác minh được các bằng chứng trên là chính xác thì Tòa án sẽ giải quyết yêu cầu cho gia đình bạn.