Tài sản đã cho mượn mà không có giấy tờ có đòi lại được không?

Câu hỏi:

Xin chào Luật sư, tôi là Đỗ Minh Trung, tôi có một vấn đề mong được Luật sư tư vấn cho như sau:

Vào khoảng tháng 8/2016, tôi có cho bạn tôi là anh Nguyễn Văn Thành mượn một chiếc laptop vì laptop của anh Thành bị hỏng chưa sửa được. Khi cho mượn laptop tôi đã nói với anh Thành là sẽ cho anh ấy mượn đến khi anh ấy làm xong báo cáo tài chính tháng đó cho công ty. Giữa chúng tôi chỉ có thỏa thuận miệng, không làm bất kỳ giấy tờ mượn tài sản nào cả. Chiếc laptop này tôi mới mua với giá 25 triệu đồng. Tuy nhiên, đến nay đã hơn hai tháng và báo cáo tài chính tháng đó anh Thành đã làm xong từ lâu rồi nhưng anh ấy vẫn chưa trả lại lap cho tôi. Tôi có đòi nhiều lần nhưng anh ấy cứ nấn ná và nói đã cho một người bạn của anh ấy mượn nên chưa mang được lap về trả tôi. Vậy tôi muốn hỏi trong trường hợp này tôi có được đòi lại tài sản đã cho anh Thành mượn không khi tôi không có giấy tờ gì chứng minh cả? Và hành vi của anh Thành liệu có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Trả lời:

Với câu hỏi: “Tài sản đã cho mượn mà không có giấy tờ có đòi lại được không?” chúng tôi xin trả lời như sau:

Theo như bạn trình bày, vào khoảng tháng 8/2016, bạn có cho anh Nguyễn Văn Thành mượn một chiếc laptop, giữa bạn và anh Thành chỉ thỏa thuận bằng lời nói với nhau rằng anh Thành mượn laptop của bạn đến khi anh ấy hoàn thành xong báo cáo tài chính tháng đó cho công ty. Tuy nhiên, từ đó đến nay đã hơn 2 tháng, báo cáo tài chính tháng đó đã được hoàn thành xong khá lâu rồi nhưng anh Thành vẫn chưa mang lap đến trả cho bạn. Bạn cũng đã nhiều lần yêu cầu anh Thành trả lại lap cho mình nhưng anh ấy cứ nấn ná và nói đã cho bạn mình mượn nên chưa mang máy đến trả cho bạn. Căn cứ vào các chi tiết bạn trình bày, anh Thành đã vi phạm quy định của pháp luật trong hợp đồng mượn tài sản về nghĩa vụ của bên mượn tài sản.

Tài sản đã cho mượn mà không có giấy tờ có đòi lại được không?

Theo quy định tại Điều 494 Bộ luật dân sự 2015 về Hợp đồng mượn tài sản đó là:

“Hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng trong một thời hạn mà không phải trả tiền, bên mượn phải trả lại tài sản đó khi hết thời hạn mượn hoặc mục đích mượn đã đạt được.”

Điều 496 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Nghĩa vụ của bên mượn tài sản như sau:

“1. Giữ gìn, bảo quản tài sản mượn, không được tự ý thay đổi tình trạng của tài sản; nếu tài sản bị hư hỏng thông thường thì phải sửa chữa.

2. Không được cho người khác mượn lại, nếu không có sự đồng ý của bên cho mượn.

3. Trả lại tài sản mượn đúng thời hạn; nếu không có thỏa thuận về thời hạn trả lại tài sản thì bên mượn phải trả lại tài sản ngay sau khi mục đích mượn đã đạt được.

4. Bồi thường thiệt hại, nếu làm mất, hư hỏng tài sản mượn.

5. Bên mượn tài sản phải chịu rủi ro đối với tài sản mượn trong thời gian chậm trả.”

Theo các quy định trên thì anh Thành (bên mượn) phải có nghĩa vụ bảo quản tài sản mượn là chiếc laptop của bạn, và không được cho người khác mượn lại nếu như không được sự đồng ý của bạn. Việc anh Thành tự ý cho bạn anh ta mượn laptop của bạn khi chưa có sự đồng ý của bạn là vi phạm về nghĩa vụ của bên mượn tài sản. Bên cạnh đó, anh Thành phải có nghĩa vụ trả lại tài sản đúng hạn cho bạn, vì hai bạn thỏa thuận anh Thành sẽ được mượn laptop tới khi anh ấy hoàn thành xong báo cáo tài chính của công ty trong tháng đó. Điều đó có nghĩa là, khi anh Thành hoàn thành xong báo cáo tài chính tháng đó, mục đích mượn laptop của anh ta đã đạt được và anh ta phải trả lại laptop cho bạn. Tuy nhiên, từ khi mượn đến nay đã hơn 2 tháng, mục đích mượn cũng đã đạt được nhưng anh Thành nấn ná không trả lại laptop cho bạn là trái quy định của pháp luật.

Trường hợp này bạn có quyền đòi lại tài sản đã cho anh Thành mượn là chiếc laptop căn cứ tại Điều 499 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“Điều 499. Quyền của bên cho mượn tài sản

1. Đòi lại tài sản ngay sau khi bên mượn đạt được mục đích nếu không có thỏa thuận về thời hạn mượn; nếu bên cho mượn có nhu cầu đột xuất và cấp bách cần sử dụng tài sản cho mượn thì được đòi lại tài sản đó mặc dù bên mượn chưa đạt được mục đích, nhưng phải báo trước một thời gian hợp lý.

2. Đòi lại tài sản khi bên mượn sử dụng không đúng mục đích, công dụng, không đúng cách thức đã thỏa thuận hoặc cho người khác mượn lại mà không có sự đồng ý của bên cho mượn.

3. Yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với tài sản do bên mượn gây ra.“

Trong trường hợp này, vì giao dịch mượn tài sản giữa bạn và anh Thành chỉ được xác lập bằng lời nói, tức là thông qua thỏa thuận miệng với nhau nên để có thể kiện đòi lại tài sản của mình, bạn cần cung cấp thêm các thông tin để chứng thực có giao dịch mượn tài sản xảy ra trên thực tế như là có tin nhắn hỏi mượn giữa bạn và anh Thành hay không? Lúc cho mượn có ai làm chứng hoặc biết việc anh Thành mượn laptop của bạn hay không,… Căn cứ vào các thông tin này, Tòa án sẽ tiến hành xác minh và giải quyết yêu cầu kiện đòi tài sản của bạn.

Đối với hành vi của anh Thành, nếu có đầy đủ căn cứ thì cũng có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 175 Bộ luật hình sự 2015 như sau:

“1. Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại hoặc tài sản có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả;

b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Có tính chất chuyên nghiệp;

c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng; d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; đ) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

e) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

4. Phạm tội chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.