Cho vay nặng lãi là gì?

Cho vay tài sản là giao dịch phổ biến hàng đầu hiện nay. Tuy nhiên, do nhu cầu tiêu dùng, phục vụ cho các mục đích sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh gấp và sự thiếu hiểu biết của người vay, không ít người bị sập bẫy cho vay nặng lãi. Cũng không ít trường hợp vì người cho vay không nắm được quy định pháp luật nên ấn định lãi suất cao đối mặt với nguy cơ bị xử phạt. Vậy cho vay nặng lãi là gì? Để có thông tin chính xác về vấn đề này, Quý độc giả đừng bỏ qua những chia sẻ của chúng tôi trong bài viết

Thế nào là cho vay nặng lãi?

Cho vay nặng lãi không phải là thuật ngữ pháp lý, cụm từ được quy định trong văn bản pháp luật, đây là cách gọi phổ biến của nhiều người về cho vay với lãi suất cao. Do đó, để xác định cho vay nặng lãi, cần xác định được lãi suất có cao hay không.

Lãi suất cao có thể được hiểu dưới hai góc độ:

Thứ nhất: Lãi suất cao so với khả năng thanh toán của bên vay, nhưng không vượt quá mức giới hạn pháp luật quy định. Người vay cho rằng trường hợp vay này là cho vay nặng lãi, tuy nhiên, đây không phải là trường hợp cho vay nặng lãi mà pháp luật cấm. Theo đó, khi đã chấp nhận nội dung thỏa thuận trong hợp đồng vay, người vay có trách nhiệm thanh toán đầy đủ gồm cả phần tiền gốc và phần tiền lãi, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác.

Thứ hai: Lãi suất cao so với mức cao nhất pháp luật có quy định. Khi đó, hợp đồng vay vô hiệu một phần, ngoài ra, người cho vay đối mặt với những chế tài pháp lý.

Quy định về lãi suất hiện nay

Để Quý vị hiểu thêm về cho vay nặng lãi là gì? Chúng tôi chia sẻ các thông tin về lãi suất theo pháp luật hiện hành. Pháp luật có quy định về lãi suất nhằm tránh việc các bên thực hiện giao dịch cho vay nặng lãi, đồng thời có cơ sở xử lý với những trường hợp cho vay nặng lãi.

Thứ nhất: Quy định về lãi suất trong hợp đồng tín dụng

Hợp đồng tín dụng là thoả thuận bằng văn bản giữa tổ chức tín dụng (gọi là bên cho vay) với khách hàng là tổ chức, cá nhân (gọi là bên vay), theo đó tổ chức tín dụng thoả thuận ứng trước một số tiền cho khách hàng sử dụng trong một thời hạn nhất định, với điều kiện có hoàn trả cả gốc và lãi, dựa trên sự tín nhiệm. Bản chất của hợp đồng vẫn là hợp đồng vay tài sản. Tuy nhiên, lãi suất trong hợp đồng tín dụng có quy định pháp luật điều chỉnh riêng.

Điều 13 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Ngân hàng Nhà nước Quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng quy định về lãi suất cho vay như sau:

Thứ hai: Quy định về lãi suất trong hợp đồng vay tài sản mà không phải hợp đồng tín dụng

Điều 468 Bộ luật dân sự quy định về lãi suất như sau:

Như vậy, mức lãi suất trong hợp đồng vay không phải hợp đồng tín dụng do các bên thỏa thuận nhưng không vượt quá 20%/năm của khoản vay. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

Xử lý cho vay nặng lãi như thế nào?

Ngoài chia sẻ về cho vay nặng lãi là gì? chúng tôi đưa ra những thông tin giúp Quý vị hiểu được cách thức xử lý khi có cho vay nặng lãi.

Hợp đồng vay tài sản có nội dung về lãi suất vượt quá mức lãi suất giới hạn theo quy định pháp luật bị vô hiệu một phần, cụ thể, mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực pháp luật. Bên cho vay nếu đã nhận số tiền lãi suất vượt quá mức quy định phải trả lại cho bên vay, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác.

Bên cạnh đó, tùy vào trường hợp cụ thể, người cho vay có thể bị xem xét, xử lý theo pháp luật hành chính hoặc hình sự với hành vi tương ứng.

Ví dụ:

1/ Nguyễn Văn M cho Nguyễn Thị C vay tiền với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất, quy định trong Bộ luật Dân sự, thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng. Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 201 Bộ luật hình sự về Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự

Như vậy, M có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2/ Bùi Tiến T lợi dụng việc tổ chức họ để cho vay lãi nặng mà lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật dân sự có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được theo điểm a khoản 3 và khoản 4 Điều 16 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2021 Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình.