Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

Khái niệm Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu?

Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu là quy định pháp luật dân sự nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể thứ ba ngay tình trong xác lập, thực hiện giao dịch có tài sản là đối tượng của giao dịch dân sự vô hiệu.

Quý vị có thể tham khảo nội dung cụ thể của quy định này trong Bộ luật dân sự như sau:

“ Điều 133. Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

1. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng đối tượng của giao dịch là tài sản không phải đăng ký đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thì giao dịch được xác lập, thực hiện với người thứ ba vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp quy định tại Điều 167 của Bộ luật này.

2. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng tài sản đã được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, sau đó được chuyển giao bằng một giao dịch dân sự khác cho người thứ ba ngay tình và người này căn cứ vào việc đăng ký đó mà xác lập, thực hiện giao dịch thì giao dịch đó không bị vô hiệu. 

Trường hợp tài sản phải đăng ký mà chưa được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì giao dịch dân sự với người thứ ba bị vô hiệu, trừ trường hợp người thứ ba ngay tình nhận được tài sản này thông qua bán đấu giá tại tổ chức có thẩm quyền hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó chủ thể này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa. 

3. Chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình, nếu giao dịch dân sự với người này không bị vô hiệu theo quy định tại khoản 2 Điều này nhưng có quyền khởi kiện, yêu cầu chủ thể có lỗi dẫn đến việc giao dịch được xác lập với người thứ ba phải hoàn trả những chi phí hợp lý và bồi thường thiệt hại.”

Tư vấn Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

Điều luật trên quy định 3 trường hợp xử lý tương ứng với các khoản 1, 2 và 3 của Điều Luật.

Theo quy định tại khoản 1: “Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng đối tượng của giao dịch là tài sản không phải đăng ký đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thì giao dịch được xác lập, thực hiện với người thứ ba vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp quy định tại Điều 167 của Bộ luật này”.

Theo quy định trên, giao dịch dân sự bị tuyên vô hiệu nhưng đối tượng của giao dịch bị tuyên vô hiệu này là tài sản không phải đăng ký quyền sở hữu đã chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thông qua một giao dịch thì giao dịch với người thứ ba vẫn có hiệu lực.

Lợi ích của người thứ ba không được bảo vệ và người thứ ba phải trả lại tài sản cho chủ sở hữu trong hai trường hợp sau:

+ Trường hợp thứ nhất: Giao dịch dân sự với người thứ ba không có hiệu lực cho dù đối tượng của giao dịch là động sản không phải đăng ký quyền sở hữu và người thứ ba là người ngay tình có được động sản này thông qua hợp đồng không có đền bù, nhưng chủ thể của giao dịch không có quyền định đoạt tài sản, thì người thứ ba phải trả lại tài sản cho chủ sở hữu; trường hợp này giao dịch với người thứ ba không có hiệu lực.

+ Trường hợp thứ hai: Giao dịch dân sự với người thứ ba không có hiệu lực trong trường hợp người này có được tài sản là động sản thông qua hợp đồng có đền bù, nhưng động sản đó bị lấy cắp, bị mất hoặc bị chiếm hữu ngoài ý chí của chủ sở hữu.

Theo quy định tại khoản 2: “Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng tài sản đã đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, sau đó được chuyển giao bằng một giao dịch dân sự khác cho người thứ ba ngay tình và người này căn cứ vào việc đăng ký đó mà xác lập, thực hiện giao dịch thì giao dịch đó không bị vô hiệu”. 

Trường hợp tài sản phải đăng ký mà chưa được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì giao dịch dân sự với người thứ ba bị vô hiệu, trừ trường hợp người thứ ba ngay tình nhận tài sản này thông qua bán đấu giá tại tổ chức có thẩm quyền hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó chủ thể này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 133 BLDS, lợi ích của người thứ ba được bảo vệ trong các trường hợp sau:

Trường hợp thứ nhất: Giao dịch bị tuyên vô hiệu những tài sản đã được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, sau đó tài sản này được chuyển giao cho người thứ ba bằng một giao dịch khác, và người thứ ba căn cứ vào việc tài sản đã được đăng ký mà xác lập giao dịch, thì giao dịch với người thứ ba không bị vô hiệu.

Trường hợp thứ hai: Giao dịch dân sự bị tuyên vô hiệu mà giao dịch có đối tượng là tài sản phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng chưa được đăng ký, thì giao dịch với người thứ ba có đối tượng là tài sản này vô hiệu. Trong trường hợp này, quyền lợi của người thứ ba không được bảo vệ.

Trường hợp thứ ba: Giao dịch dân sự vô hiệu những tài sản là đối tượng của giao dịch đã chuyển giao cho người thứ ba ngay tình nhận được tài sản này thông qua bán đấu giá tại tổ chức có thẩm quyền hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó chủ thể này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa thì giao dịch với người thứ ba vẫn có hiệu lực.

Theo quy định tại khoản 3 thì chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình, nếu giao dịch dân sự với người này không bị vô hiệu theo các trường hợp đã phân tích trong các trường hợp thứ nhất và thứ ba trên đây, nhưng chủ sở hữu có quyền khởi kiện, yêu cầu chủ thể có lỗi dẫn đến việc giao dịch được xác lập với người thứ ba phải hoàn trả những chi phí và bồi thường thiệt hại. Chủ sở hữu tài sản kiện trong trường hợp này là kiến trái quyền yêu cầu chủ thể có lỗi đã xác lập giao dịch có đối tượng là tài sản của mình với người thứ ba, bồi thường thiệt hại về tài sản cho mình.