Bảo lưu quyền sở hữu là gì? Ví dụ bảo lưu quyền sở hữu

Quy định về bảo lưu quyền sở hữu là một biện pháp bảo đảm được rất nhiều người quan tâm vì đây là biện pháp được sử dụng trong quá trình giao kết thực hiện hợp đồng mua bán tài sản nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Bảo lưu quyền sở hữu là gì?

Bảo lưu quyền sở hữu là gì?

Bảo lưu quyền sở hữu là biện pháp bảo đảm áp dụng trong hợp đồng mua bán tài sản, quyền sở hữu tài sản có thể được bên bán bảo lưu và chỉ chuyển giao cho bên mua khi nghĩa vụ thanh toán được thực hiện đầy đủ.

Điều 331 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Bảo lưu quyền sở hữu như sau:

– Chủ thể của bảo lưu quyền sở hữu

+ Các bên tham gia giao dịch bảo đảm gồm bên bảo đảm, bên nhận bảo đảm (chủ nợ có bảo đảm).

+ Ngoài ra trong thực tiễn giao dịch có bảo đảm còn xuất hiện những bên thứ ba như bên quản lý tài sản bảo đảm, người đại diện của bên nhận bảo đảm, bên xử lý tài sản mà không phải là bên nhận bảo đảm.

– Đối tượng của bảo lưu quyền sở hữu là những tài sản có đăng ký quyền sở hữu: Ô tô, xe máy, nhà …

– Trong nội dung bảo lưu quyền sở hữu thì bên bán được quyền kiểm soát việc định đoạt tài sản bên mua cho đến khi bên mua thực hiện nghĩa vụ thanh toán đầy đủ cho bên bán.

– Nếu trong trường hợp bên mua không thực hiện nghĩa vụ thanh toán đúng thời hạn thì bên bán có quyền lấy lại tài sản theo thỏa thuận trên hợp đồng mua bán và trả lại tiền cho bên mua sau khi trừ đi khấu hao sử dụng tài sản.

– Bảo lưu quyền sở hữu phải được lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng mua bán.

+ Việc pháp luật quy định hình thức chặt chẽ như vậy xuất phát từ cơ sở việc thực hiện nghĩa vụ của các bên không phát sinh và chấm dứt ngay mà là cả một quá trình.

+ Quy định về hình thức bảo lưu quyền sở hữu giúp nâng cao trách nhiệm của bên mua đối với việc thực hiện nghĩa vụ đã cam kết.

Đặc điểm của biện pháp bảo lưu quyền sở hữu

Nội dung trên đã giải đáp được vấn đề Bảo lưu quyền sở hữu là gì? theo đó đặc điểm của biện pháp bảo lưu quyền sở hữu như sau:

– Biện pháp bảo lưu quyền sở hữu tài sản phải được lập thành văn bản riêng là hợp đồng bảo lưu quyền sở hữu tài sản hoặc phải được ghi trong hợp đồng mua bán.

Điều này sẽ chứng minh quyền sở hữu tài sản của bên bán trong thời gian bên mua chưa thực hiện đúng và đầy đủ nghĩa vụ thanh toán cho bên bán.

– Bên mua đã nhận hàng hóa nhưng quyền sở hữu vẫn là của bên bán trong trường hợp bên mua không chịu thanh toán.

– Hai bên có thể thỏa thuận để bên mua đưa tài sản vào khai thác công dụng và giữ quyền sở hữu cho đến khi việc thanh toán hoàn tất

– Khác với những biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ khác (như cầm cố, thế chấp, đặt cọc, ký cược, kỹ quỹ, bảo lãnh, tín chấp, cầm giữ) thì bên nhận vật lại là bên có nghĩa vụ phải thực hiện công việc, hành vi  nào đó.

Quy định của pháp luật về bảo lưu quyền sở hữu

Ngoài khái niệm Bảo lưu quyền sở hữu là gì? cần nắm được quy định của pháp luật về bảo lưu quyền sở hữu như sau:

– Quyền và nghĩa vụ của bên bán quy định tại Điều 332 Bộ luật Dân sự 2015.

+ Trường hợp bên mua không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán cho bên bán theo thỏa thuận thì bên bán có quyền đòi lại tài sản.

+ Bên bán hoàn trả cho bên mua số tiền bên mua đã thanh toán sau khi trừ giá trị hao mòn tài sản do sử dụng. Trường hợp bên mua làm mất, hư hỏng tài sản thì bên bán có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.

– Bên mua là bên có nghĩa vụ trong hợp đồng mua bán tài sản

+ Khi bên mua chưa thanh toán toàn bộ giá trị tài sản cho bên bán thì bên mua chưa có quyền sở hữu tài sản, tức là bên mua chỉ có quyền chiếm hữu, sử dụng tuy nhiên sẽ không được định đoạt tài sản đó.

+ Như vậy bảo lưu quyền sở hữu đã hạn chế một số quyền của bên mua.

Việc bảo lưu quyền sở hữu chấm dứt trong trường hợp sau đây:

– Nghĩa vụ thanh toán cho bên bán được thực hiện xong.

–  Bên bán nhận lại tài sản bảo lưu quyền sở hữu.

– Theo thỏa thuận của các bên.

Ví dụ bảo lưu quyền sở hữu

Để làm rõ hơn về khái niệm Bảo lưu quyền sở hữu là gì? nội dung sau đây sẽ đưa ra ví dụ cụ thể hơn.

Anh A mua của anh B một chiếc điện thoại di động trị giá 10 triệu đồng tuy nhiên do anh A chưa có đủ tiền để trả hết mà chỉ có 5 triệu nên hai bên viết một bản hợp đồng mua bán tài sản trong đó có ghi nhận biện pháp bảo đảm là bảo lưu quyền sở hữu cho đến khi anh B thanh toán hết số tiền cho anh A trong thời gian là 2 tháng.

Sau 2 tháng B vẫn chưa trả A số tiền nên A đã đòi lại chiếc điện thoại di động và trả lại B 4 triệu đồng vì trừ 1 triệu tiền hao phí sử dụng trong 2 tháng của B.

Ý nghĩa biện pháp bảo lưu quyền sở hữu

– Giao dịch dân sự là hoạt động tất yếu và phổ biến trong đời sống kinh tế, xã hội. Thông thường các giao dịch đó sẽ đặt ra các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự nhằm mục đích nâng cao trách nhiệm của các bên trong quan hệ nghĩa vụ dân sự và trong giao kết hợp đồng của cả hai bên.

– Mục đích chính của biện pháp bảo lưu quyền sở hữu là để người mua thực hiện phần nghĩa vụ trả tiền còn lại của người mua cho người bán, nếu không thực hiện thì người bán có thể thu hồi tài sản đang thuộc quyền sở hữu của mình.