Việc tổ chức, thực hiện quyền lực nhà nước ở nước ta được thể hiện?

Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ. Việc tổ chức, thực hiện quyền lực nhà nước ở nước ta được thể hiện?

Khái niệm cơ quan quyền lực nhà nước

Cơ quan quyền lực nhà nước là cơ quan do nhân dân trực tiếp bầu ra để thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước.

Các cơ quan quyền lực nhà nước đại biểu cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, được cấu thành từ những đại biểu ưu tú đại diện cho công nhân, nông dân, trí thức, các dân tộc, tôn giáo, các thành phần xã hội khác trong cả nước hay từng địa phương.

Ở Việt Nam, Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp được gọi là cơ quan quyền lực nhà nước. Việc tổ chức, thực hiện quyền lực nhà nước ở nước ta được thể hiện? như thế nào, nội dung tiếp theo dưới đây sẽ giải đáp vấn đề này.

Nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước

Nguyên tắc cơ bản về tổ chức bộ máy nhà nước Việt Nam được quy định trong Hiến pháp 2013 là những quan điểm, tư tưởng, quy phạm bao quát, điều chỉnh và định hình bộ máy nhà nước ta hiện nay.

Hiến pháp năm 2013 quy định 06 nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Nguyên tắc chủ quyền nhân dân; nguyên tắc quyền lực thống nhất; nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa; nguyên tắc công nhận, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; nguyên tắc Đảng Cộng sản lãnh đạo, nguyên tắc tập trung dân chủ.

– Nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân

Đây là nguyên tắc quan trọng nhất trong tổ chức bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Khoản 2 Điều 2 Hiến pháp 2013 quy định: “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.” 

– Nguyên tắc quyền lực thống nhất

Đây là nguyên tắc nền tảng quan trọng thứ hai của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Là nguyên tắc quyết định thiết kế mô hình tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.

Khoản 3 Điều 2 Hiến pháp năm 2013: “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.”

– Nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa

Đây là nguyên tắc hạt nhân, cốt lõi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nguyên tắc này thể hiện qua đặc điểm “nhà nước được tổ chức và hoạt động trên cơ sở Hiến pháp, tôn trọng và bảo vệ Hiến pháp” và “pháp luật có vị trí tối thượng trong đời sống xã hội” của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Khoản 1, Điều 8 đã biểu hiện rõ Điều này: “Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật,…”

– Nguyên tắc Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước.

Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản được xác định trên hai phương diện, đó là lãnh đạo hệ thống chính trị và lãnh đạo Nhà nước.

Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng duy nhất lãnh đạo nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nói cách khác, bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam, không thể được lãnh đạo bởi một lực lượng nào khác ngoài Đảng Cộng sản Việt nam.

– Nguyên tắc tập trung dân chủ- nguyên tắc tổ chức cơ bản của các Đảng Cộng sản trên thế giới

Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Vai trò lãnh đạo của Đảng được phát huy chủ yếu thông qua việc lãnh đạo bộ máy nhà nước.

Do đó nguyên tắc tập trung dân chủ cũng trở thành nguyên tắc tổ chức và hoạt đông của bộ máy nước.

– Nguyên tắc công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân.

Nội dung cơ bản của nguyên tắc này là Nhà nước phải hết sức coi trọng vấn đề quyền con người, nhà nước phải coi nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển con người là mục đích cao nhất và là mục đích cuối cùng của mình và điều này phải được thể hiện trong tổ chức cũng như hoạt động của bộ máy nhà nước nói chung và các cơ quan nhà nước nói riêng.

Tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước

– Nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước, ở góc độ Hiến pháp, được biểu hiện, trước hết, Nhân dân là chủ thể lập hiến.

Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Nhân dân Việt Nam xây dựng, thi hành, bảo vệ Hiến pháp . Vì vậy, từ chỗ “Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp”  được chuyển thành “Quốc hội thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp”.

– Nhân dân sử dụng quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện.

Dân chủ đại diện là việc Nhân dân sử dụng quyền lực nhà nước thông qua các cơ quan đại diện do mình bầu ra theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp, bỏ phiếu kín (Quốc hội, HĐND) và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước (Điều 6, Hiến pháp 2013).

Sự ghi nhận một cách rõ ràng về tồn tại của dân chủ trực tiếp (nội dung mà Hiến pháp 1946, 1959, 1980, 1992 chưa đề cập trực tiếp) là một phát triển quan trọng trong Hiến pháp nước ta.

– Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

– Xác lập nguyên tắc phân định thẩm quyền giữa chính quyền trung ương với chính quyền địa phương.