Quy định về Thỏa ước lao động tập thể vô hiệu

Khi nào Thỏa ước lao động tập thể vô hiệu?

Các trường hợp Thỏa ước lao động tập thể vô hiệu được quy định tại Điều 86 Bộ luật lao động như sau:

Tư vấn về Thỏa ước lao động tập thể vô hiệu

Giống như hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể cũng có các quy định về vô hiệu. Thỏa ước vô hiệu khi có một hoặc một số hoặc toàn bộ nội dung vi phạm pháp luật hoặc vi phạm về người ký kết, vi phạm nguyên tắc, trình tự ký kết. 

Quy định về thỏa ước vô hiệu được đề cập từ BLLĐ năm 1994 với quy định: (i) Thoả ước vô hiệu từng phần khi một hoặc một số điều khoản trong thoả ước chưa được cơ quan lao động cấp tỉnh chấp thuận; (ii) Thoả ước vô hiệu toàn bộ khi: toàn bộ nội dung thoả ước trái pháp luật; người ký kết thoả ước không đúng thẩm quyền; không tiến hành theo đúng trình tự ký kết, không đăng ký ở cơ quan lao động cấp tỉnh.

Đến lần sửa đổi năm 2002 và năm 2012 thì thỏa ước bị coi là vô hiệu từng phần khi một hoặc một số điều khoản trong thỏa ước trái với quy định của pháp luật thay vì gắn với việc chấp thuận đăng ký của cơ quan quản lý nhà nước, đồng thời bỏ quy định về việc thỏa ước vô hiệu toàn bộ khi không đăng ký ở cơ quan lao động cấp tỉnh. Đây là bước sửa đổi phù hợp, phản ánh đúng tính chất của giao dịch dân sự vô hiệu quy định trong Bộ luật Dân sự năm 1995 và năm 2005, tránh tạo ra các thủ tục hành chính rườm rà, tôn trọng sự đàm phán, thỏa thuận giữa bên người lao động và người sử dụng lao động. 

Trên cơ sở kế thừa Điều 48 BLLĐ năm 1994 (sửa đổi, bổ sung năm 2002), Điều 78 BLLĐ năm 2012, Điều 86 BLLĐ năm 2018 tiếp tục quy định thỏa ước vô hiệu trong 02 trường hợp: (i) Vô hiệu từng phần khi có một hoặc một số nội dung trong thỏa ước vi phạm pháp luật; (ii) Vô hiệu toàn bộ khi: toàn bộ nội dung vi phạm pháp luật (trường hợp này có về mặt lý thuyết còn trên thực tế gần như không xảy ra); người ký kết không đúng thẩm quyền (theo quy định tại khoản 4 Điều 76 của BLLĐ); không tuân thủ đúng quy trình thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể (theo Điều 70, 72, 73 và 76 của BLLĐ). 

Khác với hợp đồng lao động, BLLĐ có quy định trường hợp hợp đồng vô hiệu toàn bộ khi vi phạm nguyên tắc giao kết. Đối với thỏa ước, việc vi phạm nguyên tắc thương lượng, ký kết cũng là điều hệ trọng nhưng việc không bảo đảm tính tự nguyện, hợp tác, thiện chí, bình đẳng, công khai và minh bạch trong thương lượng có thể tác động tiêu cực đến các nội dung của thỏa ước. Theo đó, trong quá trình hoàn thiện pháp luật cần tiếp tục có sự nghiên cứu, cân nhắc về vấn đề này.