Quan hệ giữa thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp, thỏa ước lao động tập thể ngành

Quy định về Quan hệ giữa thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp, thỏa ước lao động tập thể ngành

Điều 81 Bộ luật lao động quy định về Quan hệ giữa thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp, thỏa ước lao động tập thể ngành và thỏa ước lao động tập thể có nhiều doanh nghiệp như sau:

Bình luận về Quan hệ giữa thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp, thỏa ước lao động tập thể ngành

BLLĐ năm 2019 quy định 03 loại hình thỏa ước lao động tập thể là thỏa ước doanh nghiệp, thỏa ước ngành và thỏa ước có nhiều doanh nghiệp. Trên thực tế, sẽ có doanh nghiệp tham gia cả 03 loại hình hoặc 02 loại hình hoặc 01 loại hoặc không tham gia thỏa ước nào. Khi doanh nghiệp tham gia một loại hình thỏa ước thì tính phù hợp của việc áp dụng nội dung thỏa ước đó được xem xét trong mối quan hệ với quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, khi doanh nghiệp tham gia từ 02 loại hình thỏa ước trở lên thì ngoài việc xem xét tính phù hợp của nội dung thỏa ước so với quy định của pháp luật còn phải xem xét trong mối quan hệ về giá trị pháp lý giữa các loại thỏa ước với nhau. 

BLLĐ năm 2012 quy định cụ thể 02 loại hình thỏa ước là thỏa ước doanh nghiệp và thỏa ước ngành, trong đó giá trị pháp lý của thỏa ước ngành được xác định cao hơn thỏa ước doanh nghiệp, theo đó trường hợp doanh nghiệp có thỏa ước doanh nghiệp, đồng thời tham gia thỏa ước ngành, nếu nội dung của thoả ước doanh nghiệp quy định về quyền, nghĩa vụ, lợi ích hợp pháp của người lao động thấp hơn những nội dung được quy định tương ứng của thoả ước lao động tập thể ngành thì phải sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp.

Quy định này, nếu xét trên khía cạnh bảo đảm quyền và lợi ích có lợi hơn cho người lao động là phù hợp vì khi thỏa ước doanh nghiệp quy định quyền và lợi ích có lợi cho người lao động thấp hơn thỏa ước ngành thì phải điều chỉnh theo thỏa ước ngành; tuy nhiên, nếu xét trên khía cạnh nghĩa vụ, khi thỏa ước doanh nghiệp quy định nghĩa vụ đối với người lao động thấp hơn thỏa ước ngành cũng phải điều chỉnh áp dụng theo thỏa ước ngành là chưa phù hợp với tinh thần chung của BLLĐ là khuyến khích các thỏa thuận có lợi hơn cho người lao động. 

Bà Khắc phục những bất hợp lý trên, đến BLLĐ năm 2019 không quy định thứ tự giá trị pháp lý của 03 loại thỏa ước mà chỉ quy định nguyên tắc áp dụng chung mang tính khái quát nhất, đó là “trường hợp thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp, thỏa ước lao động tập thể có nhiều doanh nghiệp, thỏa ước lao động tập thể ngành quy định về quyền, nghĩa vụ và lợi ích của người lao động khác nhau thì thực hiện theo nội dung có lợi nhất cho người lao động”.

Đây là sửa đổi rất quan trọng, phù hợp với các nguyên tắc của quan hệ lao động trong kinh tế thị trường, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia đa dạng vào các loại hình thỏa ước khác nhau nhưng vẫn bảo đảm được quyền lợi tốt nhất cho người lao động. 

Các nội dung còn lại của điều luật quy định mang tính khuyến khích chung, đó là khuyến khích doanh nghiệp tham gia thỏa ước ngành hoặc thỏa ước có nhiều doanh nghiệp nhưng chưa có thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp thì xây dựng thỏa ước doanh nghiệp với những nội dung có lợi hơn cho người lao động so với thỏa ước ngành hoặc thỏa ước có nhiều doanh nghiệp; khuyến khích doanh nghiệp chưa tham gia thỏa ước ngành hoặc thỏa ước có nhiều doanh nghiệp thực hiện nội dung có lợi hơn cho người lao động của thỏa ước ngành hoặc thỏa ước có nhiều doanh nghiệp.

Các quy định này không có tính ràng buộc thực thi nhưng có tính định hướng tích cực cho hai bên tham gia thương lượng, thỏa thuận, xác lập các điều kiện lao động phù hợp, cùng nhau hướng tới mục tiêu xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trong doanh nghiệp.