Giao dịch dân sự có điều kiện là gì?

Giao dịch dân sự có điều kiện là gì?

Giao dịch dân sự có điều kiện là giao dịch dân sự trong đó các bên có thỏa thuận về điều kiện phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự, hiện nay, giao dịch dân sự có điều kiện được quy định tại điều 120 Bộ luật dân sự năm 2015.

“ Điều 120. Giao dịch dân sự có điều kiện

1. Trong trường hợp các bên có thỏa thuận về điều kiện phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự thì khi điều kiện đó xảy ra, giao dịch dân sự phát sinh hoặc hủy bỏ.

2. Trường hợp điều kiện làm phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự không thể xảy ra được do hành vi cố ý cản trở trực tiếp hoặc gián tiếp của một bên thì coi như điều kiện đó đã xảy ra; trường hợp có sự tác động trực tiếp hoặc gián tiếp của một bên cố ý thúc đẩy cho điều kiện xảy ra thì coi như điều kiện đó không xảy ra.”

Tư vấn quy định Giao dịch dân sự có điều kiện

Về giao dịch có điều kiện, vào thời La Mã cổ đại pháp luật đã quy định về điều kiện của giao dịch (hợp đồng) là một sự vật, sự việc là điều kiện của giao dịch và khi sự vật hoặc sự việc đó phát sinh thì giao dịch được thực hiện hoặc chấm dứt.

Căn cứ vào những quan hệ trong đời sống thực tế, pháp luật Việt Nam quy định về giao dịch dân sự có điều kiện dựa trên cơ sở thỏa thuận của các bên tham giao giao dịch. Điều 120 quy định trong trường hợp các bên có thỏa thuận về điều kiện phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự thì khi điều kiện đó xảy ra, giao dịch dân sự phát sinh hoặc hủy bỏ”. 

Những sự kiện mà các bên tham gia giao dịch dân sự thỏa thuận làm điều kiện để xác lập giao hoặc hủy bỏ giao dịch được hiểu là những hiện tượng, sự vật, sự việc phát sinh trong đời sống xã hội thì khi sự kiện đó xảy ra là điều kiện để xác lập hoặc chấm dứt giao dịch dân sự. Các sự kiện mà các bên thỏa thuận có thể phát sinh trong tương lai nhưng có thể không phát sinh. Những sự kiện mà các bên thỏa thuận làm điều kiện của giao dịch có thể dự liệu các hiện tượng tự nhiên, có thể dựa vào sự kiện nhất định do hành vi của con người.

Sự tiên liệu của các bên chủ thể về một sự kiện có thể phát sinh trong đời sống xã hội, và khi sự kiện đó phát sinh là điều kiện để xác lập hoặc chấm dứt giao dịch. Sự kiện đó phải đặt trong mối liên hệ về thời gian và không gian nhất định và sự kiện phát sinh trong khoảng không gian và thời gian xác định đó, là điều kiện để xác lập hoặc chấm dứt giao dịch.

Ví dụ 1: A thỏa thuận với B, nếu trong tháng 12 năm 2016, tôi có quyết định chuyển vào Sài Gòn công tác thì tôi sẽ bán nhà ở của tôi Hà Nội cho anh. Theo đó, nếu tháng 12 năm 2016, mà A có quyết định chuyển vào Sài Gòn, thì A và B sẽ xác lập giao dịch. Sự kiện làm điều kiện của giao dịch trong trường hợp này là A có quyết định chuyển vào Sài Gòn công tác trong tháng 12 năm 2016.

Nếu trong tháng 12 năm 2016, mà A không có quyết định chuyển công tác vào Sài Gòn, thì giao dịch mua bán nhà ở giữa A và B không được xác lập hoặc đến tháng 1 năm 2017, A mới có quyết định chuyển vào công tác ở Sài Gòn thì giao dịch không được xác lập.

Ví dụ 2: Ông A cho ông B vay 100 triệu đồng. Ông A thỏa thuận với ông B, nếu năm nay (2016) được mùa lúa, tôi sẽ xóa khoản nợ cho anh. Sự kiện “Được mùa lúa năm 2016” là điều kiện để A xóa nợ cho B. Nhưng nếu không được mùa lúa năm 2016 thì sự kiện không phát sinh và không có điều kiện để chấm dứt nghĩa vụ trả nợ của B cho A.

Sự kiện do các bên thỏa thuận được hiểu là những sự kiện phổ biến, biện chứng và thường xuất hiện trong quan hệ xã hội, những sự kiện hoang tưởng không thể xảy ra trong cuộc sống, thì không thể thỏa thuận làm điều kiện của giao dịch. Ví dụ: A thỏa thuận với B, nếu tôi tự bay được như chim, thì tôi tặng cho anh xe môtô của tôi đang sử dụng.

Đây là một điều hoang tưởng, không thể xảy ra và không thể lấy đó làm điều kiện để xác lập giao dịch. Theo quy định tại khoản 2 Điều 120 thì trong hai trường hợp sau do có sự tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tạo ra sự kiện thì coi như sự kiện là điều kiện của giao dịch đã phát sinh.

Thứ nhất: Trường hợp điều kiện làm phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự không thể xảy ra được do hành vi cố ý cản trở trực tiếp hoặc gián tiếp của một bên thì coi như điều kiện đó đã xảy ra.

Thứ hai: Trường hợp có sự tác động trực tiếp hoặc gián tiếp của một bên cố ý thúc đẩy cho điều kiện xảy ra thì coi như điều kiện đó không xảy ra.

Điều 120 BLDS quy định về giao dịch có điều kiện nhằm điều chỉnh các quan hệ giao dịch phát sinh trong đời sống xã hội, nhằm nâng cao ý thức của các chủ thể trong quan hệ giao dịch và sự tôn trọng những thỏa thuận hợp pháp của các bên chủ thể tham gia giao dịch. Quy định tại Điều 120 BLDS là quy định khách quan và phù hợp với các quan hệ giao dịch trong xã hội hiện đại.