Danh sách các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam

Hệ thống pháp luật Việt Nam là một hệ thống pháp luật đồ sộ với nhiều văn bản, quy phạm pháp luật. Trong bài viết lần này, chúng tôi sẽ cung cấp tới Quý độc giả danh sách các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Hệ thống pháp luật Việt Nam là gì?

Hệ thống pháp luật Việt Nam là tổng thể các quy phạm pháp luật, các nguyên tắc, định hướng và mục đích của pháp luật có mối liên hẹ mật thiết và thống nhất với nhau, được phân định thành các ngành luật, các chế định pháp luật và được thể hiện trong các văn bản do cơ quan Nhà nước Việt Nam có thẩm quyền ban hành theo những hình thức, thủ tục nhất định để điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trên lãnh thổ Việt Nam.

Việc gọi tên hệ thống pháp luật có nhiều quan điểm khác nhau, trong đó, có quan điểm cho rằng hệ thống pháp luật bao gồm hai bộ phận là công pháp và tư pháp, quan điểm khác cho rằng cần phải phân biệt hai khái niệm: hệ thống pháp luật và hệ thống luật thực định và quan điểm chỉ có một khái niệm hệ thống pháp luật, không thể phân biệt rõ nét hai khái niệm hệ thống pháp luật và hệ thống pháp luật thực định. theo quan điểm này, hệ thống pháp luật có nội dung rất rộng, bao gồm hệ thống quy phạm pháp luật hiện hành và những nguồn khác nữa của pháp luật tồn tại trên thực tế mà dựa trên cơ sở đó tìm hiện thực của pháp luật được bảo đảm và pháp luật phát huy hiệu lực.

Theo quan điểm này, hệ thống pháp luật là một khái niệm chung bao gồm hai mặt cụ thể là hệ thống cấu trúc của pháp luật và hệ thống văn bản pháp luật (hệ thống nguồn pháp luật).

Danh sách Hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam

Hệ thống văn bản pháp luật của Việt Nam bao gồm:

+ Hiến pháp:

Hiên pháp do Quốc hội ban hành, là văn bản pháp luật cao nhất.

+ Luật hoặc Bộ luật:

do Quốc hội thông qua và Chủ tịch nước ký quyết định ban hành. Có thể kể một số Bộ luật như: Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự, Bộ luật tố tụng Hình sự, Bộ luật tố tụng Dân sự….

+ Nghị quyết của Quốc hội.

+ Văn bản dưới Luật:

Văn bản dưới Luật bao gồm

(i) Ủy ban thường vụ Quốc hội: pháp lệnh, Nghị quyết.

(ii) Chủ tịch nước: Lệnh, Quyết định.

(iii) Chính phủ: Nghị định.

(iv) Thủ tướng Chính phủ: Quyết định.

(v) Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao: Nghị quyết.

(vi) Chánh án Tòa án nhân dân tối cao: Thông tư.

(vii) Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao: Thông tư.

(viii) Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ: Thông tư.

(ix) Tổng Kiểm toán Nhà nước: Quyết định.

(x) Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội hoặc giữa Chính phủ với cơ quan trung ương của tổ chức chính trị – xã hội.

(xi) Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ.

+ Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân bao gồm:

Hội đồng nhân dân: Nghị quyết.

Ủy ban nhân dân: Quyết định.

Các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay

Nhìn chung, danh sách các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam có thể được chia thành hai nhóm: nhóm ngành luật quốc nội bao gồm 11 ngành luật và nhóm ngành luật quốc tế gồm 2 ngành luật, cụ thể như sau:

– Nhóm ngành luật quốc nội

+ Hiến pháp:

Hiến pháp bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ cơ bản về tổ chức quyền lực Nhà nước, về chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội, chế độ bầu cử, quyền và nghĩa vụ công dân… Đây là ngành luật quan trọng nhất của quốc gia, là nền tảng để xây dựng các ngành luật khác.

+ Luật Hành chính:

Luật Hành chính gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội hình thành trong quá trình tổ chức và thực hiện hoạt động chấp hành và điều hành của Nhà nước trên các lĩnh vực hành chính, chính trị, kinh tế và văn hóa – xã hội.

+ Luật Tài chính:

Luật tài chính gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình Nhà nước động viên, phân phối và sử dụng những nguồn vốn tiền tệ, bảo đảm cho việc thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước cũng như đáp ứng các nhu cầu kinh tế khác.

+ Luật Hình sự:

Bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội do các hành vi bị xem là tội phạm và hình phạt tương ứng đối với người phạm tội.

+ Luật Tố tụng Hình sự:

Bao gồm những quy phạm pháp luật quy định những nguyên tắc, thủ tục, điều kiện trong việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án các vụ án hình sự, quyền và nghĩa vụ của những người tham gia tố tụng hình sự.

+ Luật Dân sự:

Bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ tài sản hoặc các quan hệ nhân thân phi tài sản phát sinh giữa các cá nhân hoặc giữa cá nhân với tổ chức trong quá trình sinh hoạt, phân phối tiêu dùng.

+ Luật tố tụng Dân sự:

Bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ thủ tục phát sinh giữa Tòa án với những người tham gia tố tụng trong quá trình giải quyết các vụ án dân sự.

+ Luật Hôn nhân và Gia đình:

Bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản so việc kết hôn, ly hôn giữa nam và nữ, quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, con cái, các quy định về đỡ đầu và nuôi con nuôi nhằm mục đích bảo đảm chế độ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, bình đẳng giữa nam và nữ, xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh.

+ Luật Lao động:

Bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ lao động phát sinh giữa người sử dụng lao động và người lao động, quan hệ bảo hiểm, bồi thường thiệt hại và quan hệ giải quyết các tranh chấp lao động.

+ Luật đất đai:

Gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội hình thành trong việc quản lý và sử dụng đất đai, các quan hệ phát sinh trong quá trình bảo vệ, quản lý và khai thác tài nguyên đất đai.

+ Luật kinh tế:

Bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh giữa các đơn vị kinh tế với nhau và giữa các đơn vị kinh tế với các cơ quan quản lý Nhà nước về kinh tế.

– Nhóm ngành luật quốc tế

+ Công pháp quốc tế:

Công pháp quốc tế là hệ thống các nguyên tắc và quy phạm pháp luật do các quốc gia và các chủ thể khác của luật quốc tế thỏa thuận nên và bảo đảm thi hành trên cơ sở thỏa thuận tự nguyện và bình đẳng nhằm điều chỉnh các quan hệ giữa các chủ thể luật quốc tế.

+ Tư pháp quốc tế:

Tư pháp quốc tế gồm những nguyên tắc và những quy phạm pháp luật điều chỉnh những quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động và tố tụng dân sự có yếu tố nước ngoài.

Như vậy, trên đây là danh sách các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, mong rằng bài viết đã giúp Quý vị có thêm những thông tin hữu ích trong việc tìm hiểu pháp luật, trân trọng!