Tội bức tử theo quy định của Bộ luật hình sự

Tội bức tử là gì theo quy định của Bộ luật hình sự?

Các yếu tố cấu thành tội bức tử

– Mặt khách quan tội bức tử

+ Mặt khách quan của tội này có các dấu hiệu sau đây:

a) Về hành vi. Có một trong các hành vi sau:

Có hành vi đối xử tàn ác đối với người lệ thuộc mình: như thường xuyên đánh đập, bắt nhịn ăn, giam cầm, bắt lao động nặng nhọc và không cho ăn uống… làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể chất nhưng chưa đến mức gây thương tích hoặc gây tổn hại đáng kể cho sức khoẻ của nạn nhân.

Có hành vi thường xuyên ức hiếp người lệ thuộc mình: Thể hiện qua việc xử sự không công bằng, xâm phạm đến các quyền, lợi ích hợp pháp của nạn nhân… hành vi này thường kéo dài và lặp đi lặp lại.

Có hành vi ngược đãi người lệ thuộc mình: Thể hiện qua việc đối xử tồi tệ với nạn nhân về các mặt ăn, mặc, ở và các sinh hoạt hàng ngày khác (như cho mặc rách rưới, cho ở những nơi tăm tối, bẩn thỉu, cho ăn cơm thừa, canh cặn…) một cách thường xuyên trong khi có đầy đủ các điều kiện tốt.

Có hành vi làm nhục người bị lệ thuộc: Được hiểu là hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của nạn nhân như chửi bới thậm tệ, bôi nhọ danh dự, nhạo báng, miệt thị, lột truồng hoặc những hành vi bỉ ổi khác.

b) Về hậu quả: Các hành vi nêu trên dẫn đến hậu quả là nạn nhân (tức người bị đối xử tàn ác, thường xuyên bị ức hiếp, bị ngược đãi hoặc bị làm nhục) tự làm chấm dứt cuộc sống của chính mình.

Nói một cách khác những hành vi đó đã gây ức chế về tâm lý đối vối nạn nhân, làm cho nạn nhân bị khủng hoảng tinh thần, bị tuyệt vọng không còn niềm tin vào cuộc sống nên đã hành động kết liễu cuộc đòi sống của chính mình.

Lưu ý:

Nạn nhân là người bị lệ thuộc đốì với người có hành vi phạm tội về một hoặc nhiều mặt như lệ thuộc kinh tế, về công tác, lệ thuộc về tôn giáo hoặc về các mặt khác cụ thể là:

Lệ thuộc về kinh tế: Thể hiện qua việc nạn nhân phải phụ thuộc vào người phạm tội về việc được cung cấp cho các nhu cầu ăn, mặc, ỏ hoặc các điều kiện vật chất khác để duy trì cuộc sống của bản thân hoặc gia đình.

Lệ thuộc về công tác: Thể hiện qua việc nạn nhân phải chịu ảnh hưởng và tác động của người khác trong quan hệ công tác trong các cơ quan, tổ chức (như chịu ảnh hưởng của thủ trưởng, của giám đốc, của cấp trên…)

Lệ thuộc về tôn giáo như: Tín đồ đối với người có chức sắc trong tôn giáo…

Lệ thuộc về các mặt khác như: Bệnh nhân đôi với thầy thuốc, học sinh đối với thầy cô giáo…

Tội phạm hoàn thành khi nạn nhân thực hiện hành vi tự sát. Việc nạn nhân chết hay được cứu sống không có ý nghĩa trong việc định tội mà chỉ có ý nghĩa trong lượng hình. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy nếu nạn nhân không bị chết thì ít bị truy cứu trách nhiệm hình sự (trừ trường hợp hành vi đối xử quá tàn ác, quá ức hiếp, quá ngược đãi bị xã hội lên án) hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm về một tội khác như tội hành hạ người khác; tội làm nhục người khác, tội ngược đãi hành hạ ông bà cha mẹ, vợ chồng, con cháu người có công nuôi dưỡng mình.

– Khách thể của tội bức tử

Ngoài việc xâm phạm đến sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm của nạn nhân, hành vi nêu trên còn (gián tiếp) xâm phạm đến tính mạng của người khác.

– Mặt chủ quan:

Người phạm tội đã thực hiện tội phạm này với lỗi vô ý hoặc cố ý gián tiếp.

– Chủ thể của tội bức tử

Chủ thể là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự. Ngoài ra chủ thể này còn là người mà nạn nhân có mối quan hệ lệ thuộc nhất định (có thể coi là chủ thể đặc biệt).

Lưu ý: Cần chú ý làm rõ mối quan hệ nhân quả giữa hành vi đối xử tàn ác, ngược đãi, làm nhục với hành vi tự sát.

Khung hình phạt Tội bức tử

Mức hình phạt đối với tội này được chia thành hai khung, cụ thể như sau:

– Khung một (khoản 1):

Có mức phạt tù từ hai năm đến bảy năm. Được áp dụng đối với trường hợp phạm tội có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này nêu ở mặt khách quan.

– Khung hai (khoản 2):

Có mức phạt tù từ năm năm đến mười hai năm. Được áp dụng đối với các trường hợp: phạm tội đối với 02 người trở lên; phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai

Ví dụ về tội bức tử

Ví dụ: Chị B liên tục bị bỏ đói, bỏ rét, gây ra sự uất ức, bế tắc. Ngoài ra, Chị còn bị mắng nhiếc, chửi rủa, mạt sát… gây tổn thương nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm dẫn đến uất ức và muốn tự tử.