Quy định của pháp luật hiện hành về thời hiệu khởi kiện quyền thừa kế

 Câu hỏi: 

Tôi tên là Nguyễn Chí Công, hiện tôi đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Gia đình tôi có hai anh chị em. Bố mẹ và anh trai tôi sống ở huyện Hải Hậu tỉnh Nam Định. Bố mẹ tôi mất năm 2008. Do bố mẹ đột ngột qua đời nên không để lại di chúc gì cho con cái cả. Tài sản của bố mẹ sở hữu khi còn sống gốm 1 ngôi nhà 4 tầng, 1 mảnh đất có diện tích 620m2, một sổ tiết kiệm của bố mẹ khoảng 2 tỷ đồng và một số tài sản khác. Khi bố mẹ mất, vì quá đau buồn nên hai anh em chúng tôi cũng không nghĩ gì đến việc chia tài sản do bố mẹ để lại. Nên sau khi lo liệu ma chay cho bố mẹ xong, tôi tiếp tục lên Hà Nội làm việc, anh trai tôi ở quê và sống tại nhà trước kia bố mẹ tôi từng sống. Cho đến đầu năm 2016, công việc của tôi gặp nhiều khó khăn, cần tiền để giải quyết, tôi mới nhớ đến tài sản trước kia của bố mẹ để lại. Tôi có hỏi anh trai tôi về việc chia tài sản thì anh trai tôi nói anh trai tôi chuyển hết sang tên của anh ấy rồi. Bây giờ tôi có đòi cũng không lấy lại được. Vậy luật sư cho tôi hỏi, bố mẹ tôi mất đến nay cũng được 8,9 năm rồi, tài sản cũng không đứng tên bố mẹ nữa, vậy tôi còn được quyền hưởng tài sản mà bố mẹ để lại nữa không? Tôi có thể khởi kiện anh trai tôi được không? Mong luật sư tư vấn giúp.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Hoàng Phi. Trường hợp của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:

Pháp luật quy định quyền và nghĩa vụ của người thừa kế phát sinh từ thời điểm mở thừa kế. Trong thực tế, do phong tục, tập quán của dân tộc ta nên ít có trường hợp người để lại di sản thừa kế vừa mới chết, đã có sự phân chia hoặc tranh chấp về thừa kế di sản. Do vậy, thường là phải sau một thời gian dài (5 năm hoặc 10 năm) mới có tranh chấp về việc phân chia di sản thừa kế. Lúc đó, di sản thừa kế có thể bị phân tán, có thể bị giảm (hoặc tăng) giá trị so với thời điểm mở thừa kế, hoặc là người được hưởng thừa kế theo di chúc hoặc pháp luật đã chết. Điều này gây khó khăn cho việc giải quyết tranh chấp về thừa kế. Vì vậy, cần  phải quy định về thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế.

Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Nếu thời hạn đó kết thúc, thì chủ thể mất quyền khởi kiện.

Theo đó, Điều 645 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định các thời hiệu khởi kiện về thừa kế như sau:

“Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.”

Theo đó:

+ Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế được áp dụng trong các trường hợp:

(a) người thừa kế yêu cầu Tòa án chia di sản thừa kế: người thừa kế đối với di sản của người chết để lại đã được xác định, nhưng do những người thừa kế không thống nhất được cách phân chia di sản. Hay nói cách khác, họ không xác định được ai là người nhận di sản nào của người mất, nên những người thừa kế yêu cầu Tòa án chia di sản thừa kế cho những người thừa kế.

(b) yêu cầu Tòa án xác nhận quyền thừa kế của mình; hoặc (c) bác bỏ quyền thừa kế của người khác : đây là trường hợp đáng lẽ ra là một trong số những  người thừa kế, nhưng không được công nhận là người thừa kế, hoặc không được nhận di sản; hoặc một số trường hợp một người không có quyền hưởng thừa kế di sản, nhưng lại được nhận di sản thừa kế, thì người thừa kế có quyền yêu cầu Tòa án xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người không có quyền hưởng

+ Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. 

Như vậy, theo như bạn trình bày, bố mẹ bạn cũng mất được khoảng 8,9 năm. Có nghĩa là thời hiệu để khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế vẫn còn hiệu lực. Như vậy, bạn có quyền gửi đơn ra Tòa án nhân dân cấp quận (huyện, thành phố) nơi có di sản thừa kế để được thực hiện các quyền lợi nhận di sản thừa kế theo quy định của pháp luật.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm về thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế , bạn có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.