Nguyên tắc thương lượng tập thể

Nguyên tắc thương lượng tập thể là gì?

Điều 66 Bộ luật lao động quy định về Nguyên tắc thương lượng tập thể như sau:

Bình luận về Nguyên tắc thương lượng tập thể

Theo Điều 66, thương lượng tập thể được thực hiện theo năm nguyên tắc, áp dụng cho mọi thương lượng tập thể, dù đó là thương lượng tập thể cấp doanh nghiệp hay thương lượng tập thể có nhiều doanh nghiệp tham gia. Trong năm nguyên tắc của thương lượng tập thể quy định tại Điều 66, đáng chú ý là nguyên tắc tự nguyện và nguyên tắc thiện chí. 

Nguyên tắc tự nguyện là một trong những nguyên tắc quan trọng đầu tiên của thương lượng tập thể. Đây cũng là nguyên tắc quan trọng trong Công ước số 98 của ILO về áp dụng các nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể. Nguyên tắc tự nguyện trong thương lượng tập thể được hiểu gồm ba hành vi: 

(i) Tự nguyện trong việc có tiến hành thương lượng tập thể hay không. Việc có tiến hành thương lượng tập thể hay không tiến hành thương lượng tập thể là do các bên quyết định trên cơ sở tự nguyện. Pháp luật không được có những quy định bắt buộc các bên phải tiến hành thương lượng tập thể. 

Tuy nhiên, cần hết sức lưu ý rằng thương lượng tập thể là tự nguyện, song khi có yêu cầu thương lượng tập thể của một bên thì bên kia có nghĩa vụ bắt buộc phải phản hồi đối với đề nghị thương lượng đó một cách thiện chí. Ở cấp doanh nghiệp, bên nhận được yêu cầu thương lượng tập thể có nghĩa vụ phải tiến hành thương lượng.

Khi đó, bên nhận được yêu cầu thương lượng tập thể không được dựa vào nguyên tắc tự nguyện của thương lượng tập thể để từ chối thương lượng vì việc từ chối thương lượng trong trường hợp này bị xem là vi phạm một nguyên tắc quan trọng khác của thương lượng tập thể là nguyên tắc “thiện chí”. 

(ii) Tự nguyện về nội dung thương lượng. Nguyên tắc tự nguyện trong thương lượng tập thể cũng được hiểu bao gồm sự tự nguyện về nội dung thương lượng. Theo đó, việc tiến hành thương lượng tập thể về nội dung nào là do các bên thương lượng quyết định mà không 

phải do luật quy định. Do đó, việc pháp luật quy định các bên phải | tiến hành thương lượng tập thể về một nội dung nào đó sẽ bị xem là vi 

phạm nguyên tắc tự nguyện trong thương lượng tập thể. 

(iii) Tự nguyện về cấp độ thương lượng tập thể. Thương lượng tập thể có thể được thực hiện ở bất kỳ cấp nào như cấp doanh nghiệp, cấp vùng, miền, ngành, nhóm doanh nghiệp.v… Việc quyết định thương lượng ở cấp nào do chính các bên thương lượng quyết định mà không phải do pháp luật quy định. 

Nguyên tắc thiện chí là một nguyên tắc đặc biệt quan trọng của thương lượng tập thể. Thương lượng tập thể thiện chí được hiểu là các bên nỗ lực thương lượng một cách hợp tác để đạt được thỏa thuận chấp nhận được. Sự thiện chí trong thương lượng tập thể là thái độ chủ quan của các bên thương lượng, nó được thể hiện qua các hành vị khách quan trong quá trình thương lượng tập thể.

Để bảo đảm sự thiện chí trong thương lượng tập thể, bên cạnh việc ghi nhận đây là một nguyên tắc của thương lượng tập thể, pháp luật còn có các quy định khác để bảo đảm các bên tiến hành thương lượng tập thể một cách thiện chí như quy định về nghĩa vụ thương lượng khi có yêu cầu thương lượng; quy định về quy trình, thủ tục thương lượng; quy định về nghĩa vụ cung cấp thông tin và quyền của tổ chức đại diện người lao động trong quá trình thương lượng tập thể (Điều 70); tôn trọng giá trị và hiệu lực của những thỏa thuận đạt được. (Điều 78, Điều 79).v…