Nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật?

Pháp luật quy định như thế nào về nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật? Xác định thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước trong bộ máy nhà nước? Những nội dung này sẽ được chúng tôi phân tích trong bài viết sau đây.

Nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật như thế nào?

Theo Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2020 quy định nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật như sau:

Thứ nhất: Về hiệu lực thì tính thời điểm bắt đầu có hiệu lực thì văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng. Thời điểm bắt đầu có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật căn cứ vào điều 151 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2020.

Theo đó, đối với một phần hoặc toàn bộ văn bản quy phạm pháp luật thì thời điểm có hiệu lực được quy định tại văn bản đó nhưng không sớm hơn 45 ngày kể từ ngày thông qua hoặc ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước trung ương; đối với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thì không sớm hơn 10 ngày kể từ ngày ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật; đối với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân nhân dân cấp huyện và xã thì không sơm hơn 07 ngày kể từ ngày ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật.

Thứ hai: Khi có quy định khác nhau về cùng một vấn đề trong các văn bản quy phạm pháp luật thì áp dụng văn bản pháp luật có hiệu lực pháp lý cao hơn. Để xác định văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn thì cần xem xét vị trí của cơ quan ban hành trong bộ máy nhà nước và tính pháp lý của văn bản đó.

Thứ ba: Quy định của văn bản quy phạm pháp luật sau được áp dụng nếu văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan ban hành có quy định khác nhau về cùng một vấn đề. Quy định này nhằm đảm bảo tính phù hợp khi áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật vào điều kiện thực tế.

Thứ tư: Văn bản quy phạm pháp luật mới được áp dụng nếu văn bản không quy định trách nhiệm pháp lý hoặc quy định trách nhiệm pháp lý nhẹ hơn đối với hành vi xảy ra. Như vậy quy định này đã thể hiện tính nhân đạo của hệ thống pháp luật Việt Nam.

Thứ năm: Áp dụng quy định của điều ước quốc tế trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật trong nước và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác nhau về cùng một vấn đề. Quy định này đã giải quyết được những vướng mắc, bất cập, chồng chéo trong việc áp dụng pháp luật trong nước và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Như vậy Nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật? đã được quy định cụ thể trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2020.

Thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước trong bộ máy nhà nước

Căn cứ Điều 4 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2020 thì thẩm quyền ban hành quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước như sau:

+ Quốc hội ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Hiến pháp, luật, nghị quyết;

+ Ủy ban thường vụ quốc hội ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Pháp lệnh, nghị quyết, nghị quyết liên tịch;

+ Chủ tịch nước ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Lệnh, quyết định;

+ Chính phủ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Nghị định, nghị quyết liên tịch;

+ Thủ tướng ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Quyết định;

+ Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Thông tư, thông tư liên tịch;

+ Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Nghị quyết;

+ Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Thông tư, thông tư liên tịch;

+ Tổng kiểm toán Nhà nước ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Quyết định;

+ Hội đồng nhân dân ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: nghị quyết;

+ Ủy ban nhân dân ban hành các văn bản quy phạm pháp luật: Quyết định.

Trên đây là nội dung bài viết nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật, cảm ơn quý vị đã theo dõi bài viết của chúng tôi.