Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có quyền và nghĩa vụ gì?

Câu hỏi:

Luật sư cho tôi hỏi: Hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất và có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì có được thế chấp để vay vốn tại các tổ chức tín dụng hay không? Vì theo quy định của Luật Đất đai trường hợp này của tổ chức thì không được thế chấp nhưng của hộ gia đình, cá nhân thì Luật không nêu rõ. Luật đất đai 2013 quy định như thế nào về quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất? Xin cảm ơn!

Trả lời:

Với câu hỏi của bạn, Luật sư Luật Hoàng Phi xin tư vấn như sau:

Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất được quy định phụ thuộc vào hình thức sử dụng đất của họ. Luật đất đai 2003 quy định quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất theo hai nhóm phân loại cơ bản: Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không phải là đất thuê và hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thuê.

Theo quy định của Luật đất đai 2013, hình thức thuê đất của các chủ thể trong nước (trong đó có hộ gia đình, cá nhân) đã được mở rộng theo hai hình thức: Trả tiền thuê đất hàng năm và trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê. Vì vậy, nhóm quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân cũng có sự thay đổi.

Luật đất đai 2013 quy định quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất căn cứ theo hình thức sử dụng đất và được phân loại như sau:

Thứ nhất: Quyền và nghĩa vụ của nhóm Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp được Nhà nước giao trong hạn mức; đất được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê, được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất; đất nhận chuyển đổi, nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho, nhận thừa kế. Đây là nhóm chủ thể có các quyền năng mở rộng nhất, ngoài những quyền và nghĩa vụ chung theo quy định tại Điều 166 và Điều 170 Luật đất đai 2013, họ có đầy đủ các quyền năng trong việc:

– Chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp trong cùng một xã, phường, thị trấn với hộ gia đình, cá nhân khác;

– Chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật;

– Cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khác, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đầu tư tại Việt Nam thuê quyền sử dụng đất;

– Cá nhân sử dụng đất có quyền để thừa kế quyền sử dụng đất của mình theo di chúc hoặc theo pháp luật.

+ Hộ gia đình được Nhà nước giao đất, nếu trong hộ có thành viên chết thì quyền sử dụng đất của thành viên đó được để thừa kí theo di chúc hoặc theo pháp luật.

+ Trường hợp người được thừa kế là người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 186 của Luật đất đai 2013 thì được nhận thừa kế quyền sử dụng đất; nếu không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 186 của Luật đất đai 2013 thì được hưởng giá trị của phần thừa kế đó;

– Tặng cho quyền sử dụng đất theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 174 của Luật đất đai 2013; tặng cho quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 186 của Luật đất đai 2013;

– Thế chấp quyền sử dụng đất tại tổ chức tín dụng được phép hoạt động tại Việt Nam, tại tổ chức kinh tế khác hoặc cá nhân theo quy định của pháp luật;

– Góp vốn bằng quyền sử dụng đất với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài để hợp tác sản xuất, kinh doanh;

– Trường hợp đất thuộc diện thu hồi để thực hiện dự án thì có quyền tự đầu tư trên đất hoặc cho chủ đầu tư dự án thuê quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất với chủ đầu tư dự án để thực hiện dự án theo quy định của Chính phủ.

Quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất

Thứ hai: Nhóm hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm. Ngoài những quyền và nghĩa vụ chung theo quy định tại Điều 166 và Điều 170 Luật đất đai 2013; khác với nhóm trên, nhóm chủ thể này không được thực hiện những giao dịch dân sự về quyền sử dụng đất, mà chỉ được định đoạt tài sản có trên đất như:

– Bán tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê; người mua tài sản được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất theo mục đích đã được xác định;

– Để thừa kế, tặng cho tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê; người nhận thừa kế, người được tặng cho tài sản được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất theo mục đích đã được xác định;

– Cho thuê tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê theo quy, định của pháp luật về dân sự;

– Thế chấp bằng tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê tại tổ chức tín dụng được phép hoạt động tại Việt Nam, tại tổ chức kinh tế khác hoặc cá nhân theo quy định của pháp luật;

– Góp vốn bằng tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê trong thời hạn thuê đất với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài để hợp tác sản xuất, kinh doanh; người nhận góp vốn bằng tài sản được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất theo mục đích đã được xác định.

Thứ ba: Nhóm hộ gia đình, cá nhân thuê lại đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất thì có các quyền và nghĩa vụ theo hai trường hợp:

– Trường hợp thuê đất, thuê lại đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê thì có quyền và nghĩa vụ giống như nhóm (i) nêu trên (được thực hiện các giao dịch dân sự về quyền sử đụng đất);

– Trường hợp thuê đất, thuê lại đất trả tiền thuê đất hàng năm thì có quyền và nghĩa vụ giống như nhóm (ii) nêu trên (chỉ được định đoạt tài sản có trên đất).

* Lưu ý:

– Hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất, cho thuê đất mà được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì có các quyền và nghĩa vụ như trường hợp không được miễn, không được giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

– Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thuê của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân không thuộc, trường hợp thuê lại đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất thì có quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật về dân sự.

Như vậy, hộ gia đình cá nhân được nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất thì vẫn được thực hiện quyền thế chấp đất.

Trong trường hợp cần tư vấn luật đất đai thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT  MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.