Quyền từ chối nhận di sản của người được hưởng di sản thừa kế

Câu hỏi:

Trường hợp người cha mất khi người con cả đang đi học ở nước ngoài, em trai của người này đã lo liệu cho bố chu tất. Năm tháng sau, khi trở về nước thăm gia đình, người anh mới biết trước khi mất, người bố đã viết di chúc cho mình là con trai trưởng được thừa kế một phần căn nhà, nơi có nhà thờ họ. Nhưng hiện nay, người anh cả đang chuẩn bị lấy vợ và sẽ sống ở thành phố. Vì vậy, người này không thể trông nom nhà thờ họ được. Vậy, người này có quyền từ chối không nhận di sản không? Phải thực hiện những thủ tục gì để người em trai có thể toàn quyền trông nom nhà thờ họ?

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến công ty Luật Hoàng Phi. Về trường hợp quyền từ chối không nhận di sản của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:

Pháp luật quy định cá nhân có quyền viết di chúc nhằm định đoạt tài sản của mình cho người khác thừa kế di sản. Tuy nhiên, người thừa kế cũng có quyền thể hiện ý chí của mình là nhận hoặc không nhận di sản. Việc người thừa kế từ chối nhận di sản đã được quy định tại Điều 642 Bộ luật dân sự năm 2005.

“1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản; người từ chối phải báo cho những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản, cơ quan công chứng hoặc ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có địa điểm mở thừa kế về việc từ chối nhận di sản.

3. Thời hạn từ chối nhận di sản là sáu tháng, kể từ ngày mở thừa kế. Sau sáu tháng kể từ ngày mở thừa kế nếu không có từ chối nhận di sản thì được coi là đồng ý nhận thừa kế.”

Người thừa kế cần lưu ý, việc từ chối nhận di sản phải được thực hiện trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày mở thừa kế. Quá thời hạn đó, việc người thừa kế từ chối nhận di sản không có giá trị pháp lý; đồng thời, sau sáu tháng kể từ thời điểm mở thừa kế, nếu người thừa kế không có văn bản từ chối nhận di sản thì được coi là đồng ý nhận thừa kế di sản của người chết để lại.

Như vậy trong trường hợp nêu trên, hiện nay, người anh cả vẫn có quyền từ chối nhận di sản. Gia đình họ hiện chỉ còn hai anh em, vì vậy, khi người anh từ chối nhận di sản thì di sản sẽ được chia theo quy định của pháp luật và được chuyển toàn bộ cho em trai (nếu người mẹ cũng không còn sống). Sau khi người anh từ chối hưởng di sản, người em trai sẽ nộp bản di chúc, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, giấy từ chối nhận di sản của người anh đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để làm thủ tục đăng ký cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyển sử dụng đất ở cho mình.

Về thủ tục pháp lý, người thừa kế từ chối nhận di sản phải biểu lộ công khai ý chí của mình thể hiện ở việc lập văn bản từ chối nhận di sản. Người từ chối nhận di sản phải báo cho những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản, cho Cơ quan công chứng hoặc Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có địa điểm mở thừa kế biết về việc từ chối nhận di sản. Người được hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật có thể yêu cầu bất kỳ cơ quan nhà nước có thẩm quyền công chứng, chứng thực nào công chứng, chứng thực văn bản từ chối nhận di sản, trong đó có cam kết việc từ chối nhận di sản không nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, bạn có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.