Mẹ kế hành hạ con chồng dẫn đến tự sát có phải chịu trách nhiệm hình sự?

Câu hỏi:

Tôi là Minh ở Thái Bình xin Luật sư tư vấn cho tôi vấn đề sau: Chị gái tôi mất trong một vụ tai nạn giao thông, cháu tôi là Lan (con chị tôi ) mới chỉ 12 tuổi nên Tháng 9/2016 này, anh Tuấn (chồng chị gái tôi) quyết định lấy Hương để con gái có mẹ nuôi dạy trong những lúc anh Tuấn vắng nhà. Nhưng khi anh Tuấn đi công tác thì Hương ở nhà thường xuyên bỏ đói, bỏ rét Lan, bắt nó phải làm các công việc nhà, thậm chí nhiều lúc còn đánh đập Lan. Vì quá uất ức nên Lan đã tự tử, vậy xin hỏi Luật sư Hương có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không? Nếu có thì về tội gì? Anh tôi có quyền ly hôn với chị Hương không? Xin cảm ơn!

Trả lời:

Với câu hỏi của bạn Luật Hoàng Phi xin trả lời như sau:

– Về câu hỏi “Hương có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không? nếu có thì về tội gì?”

Điều 130 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội bức tử như sau:

“Điều 130. Tội bức tử

1. Người nào đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình làm người đó tự sát, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:

a) Đối với 02 người trở lên;

b) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai.

Hành vi của Hương thường xuyên bỏ đói, bỏ rét cháu Lan, bắt Lan phải làm các công việc nhà, thậm chí nhiều lúc còn đánh đập Lan dẫn đến Lan phải uống thuốc ngủ tự tử là hành vi bức tử. Bởi theo Điều 130 Bộ luật Hình sự 2015 thì bức tử là hành vi đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình làm người đó tự sát. Tội bức tử có những dấu hiệu sau:

– Người bị coi là phạm tội bức tử khi có một trong những hành vi sau: Đối xử tàn ác với nạn nhân tức là có những hành vi gây đau khổ về thể chất hay tinh thần đối với nạn nhân như: đánh đập, bỏ rét, bỏ đói, bắt làm việc nặng nhọc quá sức…Những hành vi này bị dư luận lên án; Thường xuyên ức hiếp nạn nhân là hành vi người phạm tội dựa vào quyền lực, sức mạnh, tiền tài để đè nén, buộc người bị lệ thuộc mình phải chịu đựng điều bất công, phi lý như trả lương không công bằng, bớt xét tiêu chuẩn chế độ…Ngược đãi đối với nạn nhân là hành vi đối xử tàn nhẫn, trái lương tâm, đạo đức, lẽ phải; Làm nhục nạn nhân là hành vi xúc phạm đến uy tín, danh dự, nhân phẩm của người lệ thuộc mình như chửi rủa, xỉ vả nạn nhân trước đám đông, tung tin đồn nhảm để người khác tưởng nạn nhân thật sự xấu xa, tội lỗi…

– Về phía người bị hại phải thỏa mãn các điều kiện sau:

+ Người tự sát phải là người bị lệ thuộc vào người phạm tội. Sự lệ thuộc có thể là về mặt vật chất hay tinh thần như lệ thuộc về kinh tế, bị ràng buộc bởi quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng, quan hệ thầy trò…

+ Nạn nhân phải là người tự tước đoạt tính mạng của mình. Nạn nhân bằng nhiều phương pháp khác nhau đã tự tước đoạt tính mạng của chính mình như uống thuốc ngủ, thuốc độc, thắt cổ..

+ Nguyên nhân và động cơ thúc đẩy dẫn đến việc nạn nhân tự sát là do hành vi của người phạm tội. Vì bị đối xử tàn ác, thường xuyên bị ức hiếp, ngược đãi, làm nhục mà nạn nhân tự sát.

Mẹ kế hành hạ con chồng dẫn đến tự sát có phải chịu trách nhiệm hình sự?

Với trường hợp của anh trai bạn, rõ ràng Hương đã có hành vi ngược đãi đối với cháu Lan. Chị Hương đã đối xử một cách tàn nhẫn, trái với lẽ phải, đạo lý của dì ghẻ đối với con chồng. Cháu Lan là người bị lệ thuộc vào Hương khi bố của cháu đang đi công tác vắng nhà. Chính vì hành vi ngược đãi của chị Hương đã dẫn đến cháu Lan uống thuốc ngủ tự tử. Do đó, chị Hương đã phạm vào tội bức tử quy định tại Điều 136 Bộ luật Hình sự 2015.

– Về câu hỏi “Anh bạn có quyền ly hôn với chị Hương không?”

Theo Điều 56 Luật hôn nhân gia đình 2014:

“Điều 56. Ly hôn theo yêu cầu của một bên

1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.”

Vì chị Hương đã có hành vi hành hạ cháu Lan khiến cháu tự sát, vi phạm quyền và nghĩa vụ của người vợ nên trường hợp này, anh bạn có quyền ly hôn đơn phương với chị Hương (chú ý: anh Tuấn cần đưa ra những chứng cứ cụ thể). Khi đó tài sản chung của vợ chồng anh Tuấn, chị Hương sẽ được chia theo quy định tại điều 56 Luật hôn nhân gia đình 2014.

Trong trường hợp cần tư vấn pháp luật hình sự, bạn có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI  TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.