Thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai năm 2024

Đất đai là tài nguyên thiên nhiên quý giá, vì đặc tính tự nhiên không thể tự “sinh sôi nảy nở” được nên việc quản lý sử dụng đất đai hiệu quả là điều rất cần thiết. Chính vì lí do này mà pháp luật Việt Nam đã ghi nhận đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của chiến tranh, tình hình kinh tế, quá trình sử dụng đất đai có nhiều biến động. Vụ việc tranh chấp đất đai xảy ra ngày càng nhiều, thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai năm 2024 là bao lâu?

Một trong những biện pháp để giải quyết tranh chấp chính là thông qua thủ tục tố tụng tại Tòa án. Để có thể khởi kiện vụ án dân sự ra Tòa án, nguyên đơn cần chú ý đến thời hiệu khởi kiện vụ án. Nếu quá thời hiệu khởi kiện mà nguyên đơn không thực hiện nộp đơn khởi kiện tại Tòa án thì sẽ mất quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu quy định của pháp luật hiện hành về thời hiệu khởi kiện tranh chấp về đất đai sau đây nhé.

Tranh chấp đất đai là gì?

Tranh chấp đất đai là mâu thuẫn về quyền, nghĩa vụ giữa các bên liên quan đến quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, địa giới hành chính phát sinh trong quan hệ đất đai.

Các vụ tranh chấp đất đai phổ biến thường gặp hiện nay bao gồm:

– Tranh chấp liên quan đến phân chia địa giới thửa đất;

– Tranh chấp về tài sản gắn liền với đất;

– Tranh chấp liên quan đến xác minh chủ sở hữu quyền sử dụng đất;

– Tranh chấp về vấn đề bồi thường giải phóng mặt bằng;…

Vậy thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai được quy định như thế nào, hãy cùng chúng tôi theo dõi qua những nội dung tiếp theo.

Thời hiệu là gì?

Thời hiệu là thời hạn do luật quy định mà khi kết thúc thời hạn đó thì phát sinh hậu quả pháp lý đối với chủ thể theo điều kiện do luật quy định.

Theo đinh nghĩa trên ta có thể thấy thời hiệu được xác định bằng một khoảng thời gian nhất định gọi là thời hạn.

Thời hạn là khoảng thời gian được tính bằng  phút, giờ, ngày, tuần, tháng, năm hoặc bằng một sự kiện có thể sẽ xảy ra.

Tòa án chỉ được phép áp dụng thời hiệu khi có yêu cầu áp dụng thời hiệu của một bên hoặc các bên với điều kiện yêu cầu này phải được đưa ra trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ, việc.

Bên được hưởng lợi từ việc áp dụng thời hiệu có quyền từ chối áp dụng thời hiệu, trừ trường hợp người này từ chối để trốn tránh thực hiện nghĩa vụ.

Phân loại thời hiệu

Theo quy định của Bộ luật dân sự, thời hiệu được phân thành:

– Thời hiệu hưởng quyền dân sự là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó thì chủ thể được hưởng quyền dân sự.

–  Thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó thì người có nghĩa vụ dân sự được miễn việc thực hiện nghĩa vụ.

–  Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện.

– Thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự là thời hạn mà chủ thể được quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân, lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền yêu cầu.

Cách tính thời hiệu và quy định của pháp luật liên quan đến thời hiệu khởi kiện

Thời hiệu được xác định từ ngày đầu tiên của thời hiệu và chấm dứt tại thời điểm kết thúc ngày cuối cùng của thời hiệu.

Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự được tính từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Các trường hợp sau đây không áp dụng quy định về thời hiệu khởi kiện:

– Yêu cầu bảo vệ quyền nhân thân không gắn với tài sản;

– Yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác

– Tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai;

– Trường hợp khác do luật quy định.

Các trường hợp sau đây không được tính vào thời hiệu khởi kiện:

– Trường hợp bất khả kháng; chưa có người đại diện trong trường hợp người có quyền khởi kiện, người có quyền yêu cầu là người chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Thời hiệu khởi kiện sẽ được tính lại từ đầu khi phát sinh một trong các sự kiện sau:

– Người có nghĩa vụ đã thừa nhận một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;

–  Bên có nghĩa vụ thừa nhận hoặc thực hiện xong một phần nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;

– Các bên đã tự hòa giải với nhau.

Khi có các sự kiện trên xảy ra, thời hiệu khởi kiện được tính lại từ đầu kể từ ngày tiếp theo của ngày phát sinh sự kiện.

Thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai

Thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai là một nội dung rất quan trọng cần nắm được. Tranh chấp đất đai rất đa dạng, tùy thuộc vào loại tranh chấp để xác định thời hiệu khởi kiện vụ án dân dự.

Theo quy định của Bộ luật dân sự thì những tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất sẽ không áp dụng quy định về thời hiệu khởi kiện vụ án.

Như vậy các vụ án tranh chấp liên quan đến chủ sở hữu, diện tích đất, quyền và nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất đai sẽ không áp dụng thời hiệu khởi kiện vụ án.

Đối với các vụ án tranh chấp liên quan đến hợp đồng có đối tượng là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất thì sẽ áp dụng quy định về thời hiệu khởi kiện theo quy định của Bộ Luật dân sự.

Cụ thể hợp đồng tặng cho, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng cầm cố,… nếu có căn cứ để yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu thì sẽ áp dụng quy định tại điều   132 Bộ luật dân sự 2015 về thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu.

Những giao dịch dân sự có căn cứ tuyên bố vô hiệu do chủ thể tham gia kí kết hợp đồng không đủ điều kiện; giao dịch dân sự vô hiệu do bị cưỡng chế, đe dọa, uy hiếp; giao dịch dân sự vô hiệu do nhầm lẫn; giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm quy định về hình thức thì thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu là 2 năm.

Hết thời hạn trên mà bên bị xâm phạm quyền và lợi ích không có đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu thì giao dịch đương nhiên có hiệu lực.

Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm, trái đạo đức xã hội; vô hiệu do giả tạo không áp dụng quy định về thời hiệu.

Về cơ bản, do tính chất đặc thù của đất đai nên pháp luật không quy định thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất.

Chỉ có các tranh chấp về giao dịch dân sự liên quan đến đất đai các bên tham gia xác lập giao dịch nên chú ý đến thời hiệu tranh chấp liên quan đến hiệu lực của hợp đồng để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình một cách tốt nhất.

Bạn đọc có nhu cầu tư vấn về soạn thảo hợp đồng mua bán đất đai hoặc tư vấn thời hiệu khởi kiện đất đai, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn giải đáp một cách tốt nhất.