Bị hại là gì? Quyền và nghĩa vụ của bị hại theo Bộ luật tố tụng hình sự

Chúng tôi tư vấn các quy định pháp luật về tố tụng hình sự giúp Quý độc giả hiểu rõ hơn về quá trình truy cứu trách nhiệm hình sự. Chúng tôi triển khai tư vấn qua nhiều kênh như qua email, điện thoại, Tổng đài tư vấn 1900 6557, qua bài viết,… Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp các thông tin pháp lý hữu ích về bị hại, quyền và nghĩa vụ của bị hại theo Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành, mời Quý độc giả theo dõi:

Khái niệm bị hại theo Bộ luật tố tụng hình sự?

Quy định về quyền và nghĩa vụ của của bị hại hoặc người đại diện của họ

Theo quy định tại Điều 62 Bộ luật Tố tụng hình sự:

Bình luận quy định về bị hại và quyền, nghĩa vụ của bị hại

Thứ nhất: Theo Khoản 1 Điều luật đang bình luận, bị hại là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra.

Thiệt hại về thể chất là thiệt hại về tính mạng, sức khỏe; thiệt hại về tinh thần là thiệt hại về danh dự, nhân phẩm; thiệt hại về tài sản là tài sản bị mất, bị chiếm đoạt, bị hủy hoại hoặc bị làm hư hỏng. Thiệt hại nói trên phải do chính hành vi phạm tội của người phạm tội trực tiếp gây ra cho người bị hại. Người bị thiệt hại về thể chất, về tinh thần, về tài sản do tội phạm gây ra chỉ được coi là người bị hại trong tố tụng hình sự khi được Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án công nhận.

Thứ hai: Theo Khoản 2 Điều luật đang được bình luận, bị hại có các quyền sau:

–  Quyền được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này

–  Quyền đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

–  Quyền trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

–  Quyền đề nghị giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật;

–  Quyền được thông báo về kết quả điều tra; giải quyết vụ án;

–  Quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;

–  Quyền đề nghị hình phạt, mức bồi thường thiệt hại, biện pháp bảo đảm bồi thường;

–  Quyền tham gia phiên toà; trình bày ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi bị cáo và người khác tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên toà để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; xem biên bản phiên tòa;

–  Quyền tự bảo vệ, nhờ người bảo về quyền và lợi ích hợp pháp cho mình;

–  Quyền tham gia các hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này;

–  Quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác của mình, người thân thích của mình khi bị đe dọa;

–  Quyền kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án;

–  Quyền khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

–  Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

Các cơ quan tiến hành tố tụng và những người tiến hành tố tụng có trách nhiệm bảo đảm cho người bị hại thực hiện các quyền của họ.

Thứ ba: Bị hại có những nghĩa vụ nhất định. Theo khoản 4 điều luật đang bình luận, người bị hại có các nghĩa vụ sau:

–  Nghĩa vụ phải có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; trường hợp cố ý vắng mặt không vì có lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì có thể bị dẫn giải;

–  Nghĩa vụ chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

Trong trường hợp người bị hại chết thì người đại diện hợp pháp của người bị hại có những quyền được nói ở trên. Nếu người bị hại là người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất và tinh thần thì người đại diện hợp pháp của họ có thể thay thế người bị hại để thực hiện các quyền của người bị hại.

Điều luật đang bình luận đã sửa đổi, bổ sung một số quyền mới của bị hại so với điều luật tương ứng trong Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003. Điều luật mở rộng đối tượng được coi là bị hại.