Quy phạm pháp luật hành chính là gì?

Khi tiến hành hoạt động quản lí hành chính nhà nước giữa các chủ thể quản lí và đối tượng quản lí phát sinh các quan hệ xã hội cần được nhà nước điều chỉnh – đó chính là các quan hệ quản lí hành chính nhà nước.

Và để những quy định này phát huy được hiệu quả thì cần có sự tham gia thực hiện nghiêm chỉnh của các Quy phạm pháp luật hành chính. Vậy Áp dụng quy phạm luật hành chính như thế nào? Cùng theo dõi nội dung bài viết dưới đây để tìm kiếm câu trả lời.

Quy phạm pháp luật hành chính là gì?

Quy phạm pháp luật hành chính là một dạng cụ thể của quy phạm pháp luật, được ban hành để điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình quản lý hành chính nhà nước theo mệnh lệnh – đơn phương.

Đặc điểm quy phạm pháp luật hành chính

Quy phạm hành chính mang những đặc điểm như sau:

Thứ nhất: Các quy phạm pháp luật hành chính chủ yếu do các cơ quan hành chính nhà nước ban hành

Theo quy định của pháp luật hiện hành thì các cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền ban hành quy phạm pháp luật hành chính có thể là chủ thể lập pháp hoặc chủ thể quản lí hành chính nhà nước, trong đó, chủ yếu là chủ thể quản lí hành chính nhà nước.

Bởi số lượng chủ thể có quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật hành chính nhiều, các cơ quan hành chính nhà nước thì hoạt động thường xuyên, do các cơ quan hành chính nhà nước có chức năng quản lý hành chính nhà nước nên các văn bản được các cơ quan này ban hành chủ yếu chứa đựng quy phạm pháp luật hành chính. Do đó, các quy phạm pháp luật hành chính chủ yếu do các cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền ban hành trên cơ sở cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp, luật và pháp lệnh trong lĩnh vực quản lí hành chính nhà nước.

Thứ hai: Các quy phạm pháp luật hành chính có số lượng lớn và có hiệu lực pháp lí khác nhau

Do phạm vi điều chỉnh của các quy phạm pháp luật hành chính rất rộng và tính chất đa dạng về chủ thể ban hành nên các quy phạm pháp luật hành chính ở nước ta có số lượng lớn.

Trong đó có những quy phạm có hiệu lực trên cả nước và các ngành, có những quy phạm có hiệu lực  trong một ngành và một địa phương nhất định. Bên cạnh đó có những quy phạm được áp dụng chung cho mọi cá nhân, tổ chức, có những quy phạm chỉ được áp dụng đối với cá nhân hoặc chỉ được áp dụng đối với tổ chức.

Thứ ba:  Quy phạm pháp luật hành chính tạo thành một thể thống nhất

Mặc dù các quy phạm pháp luật hành chính có số lượng lớn và có hiệu lực pháp lí khác nhau, nhưng do yêu cầu điều chỉnh thống nhất pháp luật trong quản lí hành chính nhà nước mà các quy phạm này cần phải hợp thành một hệ thống.

Thứ tư: Quy phạm pháp luật hành chính có tính ổn định không cao

Do các quan hệ xã hội xuất hiện trong quá trình quản lí hành chính nhà nước luôn thay đổi, nên các quy phạm pháp luật hành chính cũng thường xuyên thay đổi để phù hợp với những điều kiện thực tế.

Áp dụng quy phạm luật hành chính

Một trong các hình thức thực hiện quy phạm pháp luật hành chính chính là thực hiện áp dụng quy phạm pháp luật.

Áp dụng quy phạm pháp luật hành chính là một hình thức thực hiện pháp luật, trong đó các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền căn cứ vào các quy phạm pháp luật hành chính hiện hành để giải quyết những công việc cụ thể phát sinh trong quá trình quản lí hành chính nhà nước.

Chủ thể của việc sử dụng, tuân thủ, chấp hành quy phạm pháp luật hành chính là tất cả các cá nhân, tổ chức khi tham gia vào hoạt động quản lí hành chính nhà  nước. Còn việc áp dụng quy phạm pháp luật hành chính luôn là hoạt động của các cơ quan nhà nước (chủ yếu là các cơ quan hành chính nhà nước), cá nhân, tổ chức được Nhà nước trao quyền.

Áp dụng quy phạm pháp luật hành chính là một hình thức thực hiện quy phạm pháp luật hành chính nhằm bảo đảm cho các quy phạm pháp luật hành chính được thực hiện trên thực tế như xử lý vi phạm hành chính, khen thưởng, kỉ luật,…

Khi áp dụng quy phạm pháp luật hành chính, các chủ thể quản lí hành chính nhà nước đơn phương ban hành các quyết định hành chính hay thực hiện các hành vi hành chính để tổ chức việc thực hiện pháp luật một cách trực tiếp đối với các đối tượng quản lí thuộc quyền. Do đó, áp dụng các quy phạm pháp luật hành chính là sự kiện pháp lí trực tiếp làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt một số quan hệ pháp luật cụ thể.

Việc áp dụng các quy phạm pháp luật hành chính phải đảm bổ một số những yêu cầu pháp lí nhất định, những yêu cầu đó là:

Một là: Áp dụng quy phạm pháp luật hành chính phải đúng với nội dung, mục đích của quy phạm pháp luật được áp dụng. Yêu cầu đảm bảo đúng nội dung của quy phạm pháp luật hành chính thể hiện nội dung quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ pháp luật hành chính. Quan hệ này hướng tới việc đạt được một số mục đích nhất định.

Hai là: Việc áp dụng quy phạm pháp luật hành chính phải được thực hiện bới chủ thể có thẩm quyền. Tùy thuộc vào những quy định cụ thể của pháp luật, theo yêu cầu của việc phân cấp trong quản lí hành chính nhà nước, mỗi chủ thể quản lí hành chính nà nước chỉ có thẩm quyền áp dụng một số quy phạm pháp luật hành chính trong những trường hợp cụ thể đối với những đối tượng áp dụng.

Ba là: Áp dụng quy phạm pháp luật hành chính phải được thực hiện theo đúng thủ tục luật định. Các công việc cụ thể cần phải áp dụng quy phạm pháp luật hành chính đều phải được thực hiện theo thủ tục hành chính.

Bốn là: Việc áp dụng quy phạm pháp luật hành chính phải bảo đảm nhanh chóng, đúng thời hạn, thời hiệu do pháp luật quy định. Do các công việc cụ thể cần phải áp dụng quy phạm pháp luật hành chính có số lượng lớn, phát sinh thường xuyên ở những phạm vi và quy mô khác nhau nên luật cần phải quy định cụ thể về thời hiệu, thời hạn giải quyết các công việc.

Năm là: Kết quả của việc áp dụng quy phạm pháp luật hành chính phải trả lời công khai, chính thức cho các đối tượng có liên quan và phải được thể hiện bằng văn bản (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác).

Sáu là: Quyết định áp dụng các quy phạm pháp luật hành chính phải được các đối tượng có liên quan tôn trọng và được bảo đảm thực hiện trên thực tế. Việc áp dụng các quy phạm pháp luật hành chính chỉ có ý nghĩa khi các đối tượng có liên quan tôn trọng và bảo đảm thực hiện quyết định trên thực tế.

Nội dung cơ bản của các quy phạm pháp luật hành chính

Quy phạm pháp luật hành chính có những nội dung sau đây:

+ Xác định thẩm quyền quản lí hành chính nhà nước

+ Quy định các quyền và nghĩa vụ pháp lí hành chính của đối tượng quản lí hành chính nhà nước

+ Quy định cơ cấu tổ chức, mối quan hệ công tác của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quá trình quản lí hành chính nhà nước.

+ Quy định thủ tục hành chính

+ Quy định vi phạm hành chính

+ Quy định các biện pháp khen thưởng và cưỡng chế hành chính.

Quan hệ pháp luật hành chính?

Quan hệ pháp luật hành chính có thể hiểu là quan hệ xã hội được hình thành trong quá trình quản lý hành chính của Nhà nước và được điều chỉnh bởi quy phạm pháp luật hành chính.

Tùy vào từng tiêu chí mà quan hệ pháp luật hành chính được phân thành nhiều loại khác nhau như:

– Căn cứ vào mối quan hệ giữa các chủ thể, các quy phạm pháp luật:

+ QHPL hành chính nội bộ: Phát sinh giữa các chủ thể có quan hệ lệ thuộc về mặt tổ chức

+ QHPL hành chính liên hệ: Phát sinh giữa các chủ thể không có quan hệ lệ thuộc về mặt tổ chức.

– Căn cứ vào tính chất quyền và nghĩa vụ của các chủ thể:

+ Quan hệ nội dung: Là loại trực tiếp thực hiện quyền và nghĩa vụ của các chủ thể trong quan hệ đó. Các quan hệ này do quy phạm nội dung điều chỉnh

+ Quan hệ thủ tục: Hình thành trong quá trình các chủ thể thực hiện các quyền và nghĩa vụ của họ trong các quan hệ nội dung.

– Căn cứ vào lĩnh vực phát sinh quan hệ hành chính về:

+ Kinh tế,

+ Văn hóa,

+ Trật tự an toàn xã hội…