Người làm chứng là gì? Quyền và nghĩa vụ của người làm chứng?

Người làm chứng là gì?

Người làm chứng là người biết được những tình tiết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, về vụ án và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng triệu tập đến làm chứng.

Quyền và nghĩa vụ của người làm chứng

Theo quy định tại Điều 66 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015:

Tư vấn quy định về người làm chứng, quyền và nghĩa vụ của người làm chứng

Thứ nhất: Người làm chứng

Người làm chứng là người biết được những tình tiết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, về vụ án và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng triệu tập đến làm chứng

Người làm chứng là người biết được những tình tiết của vụ án. Họ có thể trực tiếp nhìn thấy, hoặc trực tiếp nghe thấy, hoặc có thể nghe người khác kể lại những tình tiết liên quan đến vụ án. Người làm chứng là người không thể thay thế trong tố tụng, bới lẽ họ tham gia tố tụng không phụ thuộc vào ý chí của họ hay ý chí của những người tiến hành tố tụng, mà do chính họ biết được những tình tiết của vụ án bàng việc nhìn thấy hay nghe được.

Người làm chứng là người nhìn thấy hoặc nghe thấy, tức là có khả năng nhận thức và khả năng khai báo cho nên nếu người làm chứng có nhược điểm về thể chất hoặc tinh thần mà không có khả năng khai báo đúng đắn thì không thể trở thành người làm chứng. Trong trường hợp có sự nghi ngờ người biết được các tình tiết có liên quan đến vụ án là người có nhược điểm về thể chất hoặc tinh thần, thì cần thiết phải tiến hành giám định.

Thứ hai: Những người không được làm chứng

Để bảo đảm tính khách quan của vụ án, Bộ luật tố tụng hình sự quy định rõ những trường hợp không được làm chứng. Theo khoản 2 điều luật đang được bình luận, những người sau đây không được chứng:

–  Người bào chữa cho bị can, bị cáo;

–  Người do có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất mà không có khả năng nhận thức được những tình tiết của vụ án hoặc không có khả năng khai báo đúng đắn.

Thứ ba: Quyền của người làm chứng

Theo khoản 3 điều luật đang được bình luận, người làm chứng có các quyền sau đây:

–   Quyền được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;

–  Quyền yêu cầu cơ quan triệu tập bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản và quyền, lợi ích hợp pháp khác của mình, người thân thích của mình khi bị đe dọa;

–  Quyền khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng liên quan đến việc mình tham gia làm chứng;

–  Quyền được cơ quan triệu tập thanh toán chi phí đi lại và những chi phí khác theo quy định của pháp luật.

Các cơ quan tiến hành tố tụng và những người tiến hành tố tụng có trách nhiệm bảo đảm cho người làm chứng được thực hiện các quyền của họ.

Thứ tư: Nghĩa vụ của người làm chứng

Người làm chứng có những nghĩa vụ nhất định. Theo khoản 4 Điều luật đang được bình luận, người làm chứng có các nghĩa vụ sau:

–  Nghĩa vụ có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Trường hợp cố ý vắng mặt mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan và việc vắng mặt của họ gây trở ngại cho việc giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử thì có thể bị dẫn giải;

–  Nghĩa vụ trình bày trung thực những tình tiết mà mình biết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, về vụ án và lý do biết được những tình tiết đó.

Bộ luật tố tụng hình sự quy định rõ những trường hợp người làm chứng phải chịu trách nhiệm hình sự. Người làm chứng khai báo gian dối hoặc từ chối khai báo, trốn tránh việc khai báo mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.

Ví dụ về người làm chứng

A đang đi tập thể dục thì phát hiện ra B đang cố phá khóa chiếc xe máy dừng ở lề đường, sau đó A hô hoán để mọi người biết thì B liền tẩu thoát nhưng bị người dân đuổi theo và bắt được. Như vậy cơ quan chức năng có thể triệu tập A tham gia lấy lời khai.với tư cách là người làm chứng toàn bộ hành vi phạm tội của B.