Common Law là gì? Common law and civil law

Trong nền pháp luật của thế giới, tồn tại hai hệ thống pháp luật chính và cơ số những ảnh hưởng của hai hệ thống pháp luật này lên một số quốc gia có đặc trưng nhất định về các yếu tố chính trị – xã hội. Hai hệ thống pháp luật đó là Common Law và Civil Law. Trong nội dung bài viết này, chúng tôi sẽ gửi đến Quý bạn đọc khái niệm Common Law là gì?

Common Law là gì?

Common Law là một tập hợp các luật bất thành văn dựa trên các tiền lệ pháp do tòa án thiết lập, Common Law ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định trong những trường hợp bất thường mà kết quả không thể được xác định dựa trên các quy chế hiện hành hoặc các quy tắc luật thành văn.

Hệ thống Common Law của Hoa Kỳ phát triển từ một truyền thống của Anh, lan sang Bắc Mỹ trong thời kỳ thuộc địa thế kỷ 17 và 18. Common Law cũng được áp dụng ở Úc, Canada, Hồng Kông, Ấn Độ, New Zealand và Vương quốc Anh.

Common Law có thể hiểu như một tiền lệ, một quyết định trong quá khứ, là lịch sử của các quyết định tư pháp, là cơ sở để đánh giá các vụ việc trong tương lai.  Common Law còn được gọi là án lệ, dựa trên hồ sơ chi tiết về các tình huống và quy chế tương tự vì không có quy tắc pháp lý chính thức nào có thể áp dụng cho một vụ việc.

Thẩm phán chủ tọa của một vụ án sẽ xác định tiền lệ nào áp dụng cho vụ án cụ thể đó. Ví dụ do các tòa án cấp trên đặt ra có giá trị ràng buộc đối với các vụ án được xét xử tại các tòa án cấp dưới.  Hệ thống này thúc đẩy sự ổn định và nhất quán trong hệ thống tư pháp pháp lý của Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, các tòa án cấp dưới có thể lựa chọn sửa đổi hoặc đi chệch khỏi các tiền lệ nếu chúng đã lỗi thời hoặc nếu án lệ hiện tại về cơ bản khác với án lệ. Các tòa án cấp dưới cũng có thể lựa chọn lật ngược tiền lệ, nhưng điều này hiếm khi xảy ra.

So sánh Common Law và Civil Law

Civil Law là một tập hợp các quy chế pháp lý toàn diện, được hệ thống hóa do các nhà lập pháp tạo ra. Một hệ thống xác định rõ ràng các trường hợp có thể được đưa ra tòa, các thủ tục xử lý các yêu cầu bồi thường và hình phạt cho một hành vi phạm tội.

Các cơ quan tư pháp sử dụng các điều kiện trong Bộ luật dân sự hiện hành để đánh giá sự việc của từng trường hợp và đưa ra quyết định lập pháp. Pháp luật trong hệ thống Civil Law thường xuyên được cập nhật, mục tiêu của các quy tắc chuẩn hóa là tạo ra trật tự và giảm bớt các hệ thống thiên vị, trong đó luật được áp dụng khác nhau giữa các trường hợp.

Trong khi đó, Common Law rút ra từ các ý kiến ​​và diễn giải được thể chế hóa từ các cơ quan tư pháp và bồi thẩm đoàn. Tương tự như Civil Law, mục tiêu của Common Law là thiết lập các kết quả nhất quán bằng cách áp dụng các tiêu chuẩn giải thích giống nhau.

Trong một số trường hợp, tiền lệ phụ thuộc vào truyền thống từng trường hợp cụ thể của từng khu vực tài phán.  Do đó, các yếu tố của Common Law có thể khác nhau giữa các quốc gia.

Một số điểm đặc biệt của Common Law

Khi các thẩm phán trình bày các tiền lệ áp dụng cho một vụ án, có thể ảnh hưởng đáng kể đến các tiêu chí mà bồi thẩm đoàn sử dụng để giải thích một vụ án. Về mặt lịch sử, các truyền thống về Common Law đã dẫn đến sự tước quyền của một số nhóm người một cách bất công. Cho dù các tiền lệ đã lỗi thời, các quyết định trong quá khứ vẫn tiếp tục định hình các phán quyết trong tương lai cho đến khi những thay đổi của xã hội thúc đẩy cơ quan tư pháp lật ngược tiền lệ.

Hệ thống này gây khó khăn cho các bên yếu thế trong việc theo đuổi các phán quyết có lợi cho đến khi tư tưởng phổ biến hoặc Civil thay đổi cách giải thích Common Law. Các nhà nữ quyền trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, những người đấu tranh cho quyền của phụ nữ thường gặp phải những khó khăn như vậy.

Ví dụ, ở Anh, Common Law vào cuối những năm 1970 cho rằng, khi các cặp vợ chồng ly hôn, người cha – thay vì người mẹ – được quyền nuôi con, một sự thiên vị khiến phụ nữ bị mắc kẹt trong hôn nhân.

Ví dụ về Common Law

Sau khi đã hiểu Common Law là gì thì chúng tôi sẽ đưa ra ví dụ để Quý vị có thể hình dung rõ hơn.

Theo thời gian, Common Law đã cung cấp cơ sở cho các văn bản luật mới.  Ví dụ, Vương quốc Anh từ lâu đã có một hành vi vi phạm pháp luật phổ biến là “xúc phạm sự lễ phép nơi công cộng.”

Trong thập kỷ qua, các nhà chức trách đã sử dụng luật Common Law cổ xưa này để truy tố một hoạt động xâm nhập mới được gọi là hành vi lén lút: hành vi chụp ảnh bộ phận riêng tư của họ mà không có sự đồng ý của họ, để thỏa mãn tình dục hoặc để làm nhục hoặc đau khổ.

Vào tháng 2 năm 2019, Quốc hội Vương quốc Anh đã thông qua Đạo luật Voyeurism (Vi phạm) chính thức quy định tội phạm nguy hiểm, có thể bị phạt tới hai năm tù và khả năng đưa một cá nhân bị kết án vào sổ đăng ký tội phạm tình dục.

Đặc trưng của Common Law trong hệ thống pháp luật Việt Nam được thể hiện ở việc vận dụng án lệ trong việc xét xử những vụ án hình sự, dân sự,… khi quy định thành văn còn tồn tại những khoảng trống chưa được quy định.

Trên đây là nội dung bài viết Common Law là gì của chúng tôi. Quý Bạn đọc có thắc mắc và cần hỗ trợ gì về nội dung trên đừng ngần ngại liên lạc với chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất.