Có được tùy ý lựa chọn mức phạt vi phạm hợp đồng hay không?

Câu hỏi: 

Xin chào Luật sư, tôi có câu hỏi muốn được Luật sư tư vấn như sau. Tôi có giao kết hợp đồng làm đại lý bán hàng cho một doanh nghiệp, trong hợp đồng có thỏa thuận phạt vi phạm nếu bên giao đại lý chậm trễ trong việc giao hàng. Tuy nhiên, chúng tôi lại không thỏa thuận mức phạt, vậy tôi muốn hỏi Luật sư tôi muốn mức phạt là bao nhiêu cũng được hay pháp luật có giới hạn gì không? Tôi xin cảm ơn Luật sư!

Trả lời:

Chào bạn, với câu hỏi của bạn Luật sư tư vấn dân sự của Luật Hoàng Phi xin được trả lời như sau:

Có được tùy ý lựa chọn mức phạt vi phạm hợp đồng hay không?

Vấn đề phạt vi phạm trong hợp đồng được quy định tại Điều 418 Bộ luật Dân sự 2015 về Thỏa thuận phạt vi phạm:

“1. Phạt vi phạm hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng, theo đó bên vi phạm nghĩa vụ phải nộp một khoản tiền cho bên bị vi phạm.

2. Mức phạt vi phạm do các bên thỏa thuận, trừ trường hợp luật liên quan có quy định khác.

3. Các bên có thể thỏa thuận về việc bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm mà không phải bồi thường thiệt hại hoặc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về phạt vi phạm nhưng không thỏa thuận về việc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại thì bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm.“

Căn cứ vào quy định trên có thể thấy khi giao kết hợp đồng, các bên có thể thỏa thuận về việc phạt vi phạm nghĩa vụ khi có hành vi vi phạm nghĩa vụ xảy ra. Nếu không có thỏa thuận thì không áp dụng phạt vi phạm. Theo quy định tại khoản 1 Điều này, đối tượng phạt vi phạm đó là tiền.

Về mức phạt vi phạm trong hợp đồng, Điều luật này không đưa ra một giới hạn cụ thể. Tức là, các bên hoàn toàn có quyền thỏa thuận về mức phạt vi phạm mà bên vi phạm phải chịu. Mức phạt vi phạm có thể là cao hoặc thấp tùy thuộc sự thỏa thuận của các bên. Tuy nhiên, trong trường hợp luật liên quan có quy định khác về mức phạt vi phạm thì các bên phải tuân thủ quy định đó.

Ví dụ, Điều 301 Luật thương mại năm 2005 quy định “Mức phạt đối với vi phạm nghĩa vụ hợp đồng hoặc tổng mức phạt đối với nhiều vi phạm do các bên thỏa thuận trong hợp đồng, nhưng không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, trừ trường hợp quy định tại Điều 266 của Luật này“.

Điều 146 Luật xây dựng năm 2014 quy định mức phạt vi phạm không quá 12% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm. Đây là điểm mới của Bộ luật Dân sự 2015 so với Bộ luật Dân sự 2005. Trước đây Bộ luật Dân sự 2005 cho phép các bên được hoàn toàn thỏa thuận về mức phạt vi phạm mà không loại trừ trường hợp quy định khác của các Luật liên quan. Do đó, đã dẫn đến mâu thuẫn giữa Bộ luật Dân sự với các văn bản pháp luật chuyên ngành. Song với quy định mới của Bộ luật Dân sự 2015 đã khắc phục được hạn chế này.

Theo quy định tại khoản 3 Điều này, phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại đều được áp dụng nếu có thỏa thuận. Theo đó, nếu các bên không có thỏa thuận về bồi thường thiệt hại thì bên vi phạm không phải bồi thường thiệt hại mà chỉ phải nộp tiền phạt vi phạm hợp đồng.

Như vậy, trong trường hợp của bạn là hợp đồng Đại lý thương mại, do đó mức phạt vi phạm căn cứ vào sự điều chỉnh của Luật liên quan đó là Luật Thương mại. Do vậy, các bạn không được tự do thỏa thuận mức phạt vi phạm mà tối đa mức phạt vi phạm trong hợp đồng này không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.