Cảnh sát có được bắn khi phạm nhân bỏ chạy trên đường dẫn giải?

Câu hỏi:

Tôi là Nguyễn Minh ở Yên Bái xin Luật sư tư vấn cho tôi vấn đề sau:

Bạn tôi là một chiến sỹ cảnh sát ở huyện Lục Yên, Yên Bái. Ngày 9/12/2016 bạn tôi có bắt giữ quả tang anh Nguyễn Văn Hoàn có hành vi cướp tài sản. Trên đường dẫn giải Hoàn về trụ sở Công an huyện thì Hoàn bỏ chạy. Ngay lập tức bạn tôi không hô Hoàn đứng lại, không bắn cảnh cáo mà dùng súng bắn thẳng vào chân Hoàn làm Hoàn bị thương với tỷ lệ thương tật là 40%. Vậy, xin hỏi Luật sư bạn tôi có phạm tội không? Nếu có thì đó là tội gì?

Trả lời:

Với câu hỏi: “Cảnh sát có được bắn khi phạm nhân bỏ chạy trên đường dẫn giải?” của bạn Luật Hoàng Phi xin trả lời như sau:

Điều 137 Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau:

“Điều 137. Tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi thi hành công vụ

1. Người nào trong khi thi hành công vụ dùng vũ lực ngoài những trường hợp pháp luật cho phép gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Đối với 02 người trở lên, mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31% trở lên;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Tội gây thương tích người khác trong khi thi hành công vụ

Theo quy định trên thì việc gây thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi thi hành công vụ là hành vi của người trong quá trình thực hiện công vụ của mình đã làm cho người khác bị thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe do dùng vũ lực ngoài những trường hợp pháp luật cho phép.

Các dấu hiệu cơ bản của tôi cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi thi hành công vụ là:

– Người phạm tội là người đang thi hành công vụ. Công vụ này có thể là đương nhiên do nghề nghiệp hoặc do công tác quy định (cán bộ chiến sỹ công an nhân dân, bộ đội biên phòng, bảo vệ…). Ngoài ra, những công dân được huy động làm nhiệm vụ như tuần tra, cảnh giác, bảo vệ theo kế hoạch của cơ quan có thẩm quyền hoặc công dân vì lợi ích chung của xã hội mà đã sử dụng một loại công cụ nào đó để giúp sức người thi hành công vụ ngăn chặn hoặc đuổi bắt người phạm tội thì cũng được coi là người thi hành công vụ.

– Nạn nhân là những người đang có hành vi xâm phạm đến lợi ích mà người phạm tội có nhiệm vụ bảo vệ. Hành vi xâm phạm đến các lợi ích đó phải là trái pháp luật. 

Chỉ được coi là phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi thi hành công vụ nếu người thi hành công vụ sử dụng vũ lực ngoài những trường hợp pháp luật cho phép. Dùng vũ lực là hành vi dùng sức mạnh vật chất tác động vào thân thể người khác làm cho họ bị thương. Các hình thức dùng vũ lực bao gồm: dùng vũ khí hoặc các công cụ khác như gậy gộc, chân tay.

Để xác định thế nào là sử dụng vũ khí ngoài những trường hợp pháp luật cho phép phải căn cứ vào pháp lệnh quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2011. Lưu ý: trước khi bắn người thi hành công vụ phải ra lệnh hoặc bắn cảnh cáo mà đối tượng không chấp hành, thì được coi là không có tội (trừ trường hợp bắn người điều khiển phương tiện). Nếu chưa làm thủ tục mà bắn chết ngay đối tượng thì bị coi là phạm tội giết người trong khi thi hành công vụ. Tuy nhiên, không phải trong trường hợp nào người thi hành công vụ cũng phải ra lệnh hoặc bắn cảnh cáo trước rồi mới được bắn vào đối tượng. Có những trường hợp đặc biệt, cấp bách không có biện pháp nào để ngăn chặn đối tượng đang thực hiện hành vi phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng, hoặc để thực hiện quyền tự vệ chính đáng của mình, thì được nổ súng ngay vào đối tượng, nếu đối tượng chết cũng được coi là không có tội.

– Hành vi phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ thương tật từ 31% trở lên mới phạm tội này.

Như vậy, xem xét tình huống của bạn thấy rằng: chiến sỹ cảnh sát là người đang thi hành công vụ (dẫn giải Hoàn về trụ sở Công an) thì dùng súng bắn vào chân Hoàn là người có hành vi cướp tài sản và có hành vi bỏ chạy trong khi người chiến sỹ cảnh sát chưa hô Hoàn dừng lại và cũng chưa bắn cảnh cáo. Hậu quả là Hoàn bị thương với tỷ lệ thương tật 40%. Do vậy, người chiến sỹ cảnh sát trên đã phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi thi hành công vụ được quy định tại Điều 137 Bộ Luật Hình sự 2015.

Trong trường hợp cần tư vấn pháp luật hình sự, bạn có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI  TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.