Bố mẹ không đăng kí kết hôn có được khai sinh cho con hay không?

Câu hỏi:

Tôi có sống chung với một người mà không có đăng kí kết hôn và đã sinh được một đứa con. Nay tôi muốn làm giấy khai sinh và đăng kí hộ khẩu vào Sổ hộ khẩu gia đình tôi (người cha) thì phải làm như thế nào? Tôi xin cảm ơn! 

Trả lời:

Với câu hỏi này, Luật sư tư vấn luật hôn nhân và gia đình xin trả lời như sau:

Thứ nhất, trường hợp của 2 bạn chung sống với nhau mà không có đăng kí kết hôn, chúng ta cần phải hiểu chung sống như vợ chồng là việc nam, nữ tổ chức cuộc sống chung và coi nhau như vợ chồng ( khoản 7, điều 3, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014) , vì không có đăng kí kết hôn, việc chung sống như vợ chồng có những hậu quả pháp lý nhất định, quy định về quyền, nghĩa vụ của 2 người chung sống với nhau,nghĩa vụ đối với con cái.. , được ghi nhận trong Điều 14 Luật hôn nhân và gia đình 2014:

“Điều 14. Giải quyết hậu quả của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn

1. Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định tại Điều 15 và Điều 16 của Luật này.

2. Trong trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo quy định tại khoản 1 Điều này nhưng sau đó thực hiện việc đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm đăng ký kết hôn”.

Như vậy, hai bạn chung sống với nhau mà không có đăng kí kết hôn cho nên sẽ không được xác nhận là quan hệ vợ chồng về mặt pháp luật, cho nên không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Tuy nhiên, quyền, nghĩa vụ đối với con thì vẫn được công nhận, nghĩa là việc chung sống với nhau mà không có đăng kí kết hôn không ảnh hưởng đến các quyền, nghĩa vụ của bạn đối với con cái, quan hệ huyết thông, cha mẹ với con vẫn được xác lập. Và vì thế, bạn hoàn toàn có thể đăng kí khai sinh cho con, đăng kí hộ khẩu của con vào Sổ hộ khẩu gia đình của bố hoặc mẹ. 

Bố mẹ không đăng kí kết hôn có được khai sinh cho con hay không?

Vấn đề thứ hai là đăng kí khai sinh cho con, bạn cần phải đến cơ quan có thẩm quyền để thực hiện khai sinh cho con. Được quy định tại Luật Hộ tịch năm 2014:

Điều 13. Thẩm quyền đăng ký khai sinh

Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người cha hoặc người mẹ thực hiện đăng ký khai sinh.

Thủ tục đăng kí giấy khai sinh được thực hiện như sau:

Điều 16. Thủ tục đăng ký khai sinh

“1, Người đi đăng ký khai sinh nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy chứng sinh cho cơ quan đăng ký hộ tịch. Trường hợp không có giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh; nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh; trường hợp khai sinh cho trẻ em bị bỏ rơi phải có biên bản xác nhận việc trẻ bị bỏ rơi do cơ quan có thẩm quyền lập; trường hợp khai sinh cho trẻ em sinh ra do mang thai hộ phải có văn bản chứng minh việc mang thai hộ theo quy định pháp luật.

2, Ngay sau khi nhận đủ giấy tờ theo quy định tại khoản 1 Điều này, nếu thấy thông tin khai sinh đầy đủ và phù hợp, công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung khai sinh theo quy định tại khoản 1 Điều 14 của Luật này vào Sổ hộ tịch; cập nhật vào Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để lấy Số định danh cá nhân.

Công chức tư pháp – hộ tịch và người đi đăng ký khai sinh cùng ký tên vào Sổ hộ tịch. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp Giấy khai sinh cho người được đăng ký khai sinh.

3, Chính phủ quy định chi tiết việc đăng ký khai sinh cho trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em chưa xác định được cha, mẹ, trẻ em sinh ra do mang thai hộ; việc xác định quê quán của trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em chưa xác định được cha, mẹ”.

Như vậy, việc đăng kí khai sinh cho con không phụ thuộc vào việc hai bạn có đăng kí kết hôn hay không, quan trọng là hai bạn là cha, mẹ của bé và có quyền đăng kí khai sinh cho con, ghi tên cha mẹ ruột vào phần cha, mẹ trên giấy khai sinh.

 Vấn đề thứ 3 của bạn đó là đăng kí hộ khẩu cho con và sổ hộ khẩu gia đình, nghĩa là đăng kí thường trú cho con tại nơi mà cha thường trú. Điều này được quy định tại Luật cư trú năm 2006:

Điều 13. Nơi cư trú của người chưa thành niên

“1, Nơi cư trú của người chưa thành niên là nơi cư trú của cha, mẹ; nếu cha, mẹ có nơi cư trú khác nhau thì nơi cư trú của người chưa thành niên là nơi cư trú của cha hoặc mẹ mà người chưa thành niên thường xuyên chung sống.

2, Người chưa thành niên có thể có nơi cư trú khác với nơi cư trú của cha, mẹ nếu được cha, mẹ đồng ý hoặc pháp luật có quy định”.

Như vậy, con bạn là người chưa thành niên cho nên nơi cư trú sẽ là nơi cư trú bố, mẹ. Các bạn cần chuẩn bị hồ sơ đăng kí thường trú để nộp tại cơ quan công an nơi mình cư trú, cụ thể là Công an xã, thị trấn thuộc huyện, Công an thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Hồ sơ đăng kí thường trú được quy định tại Thông tư 35/2014/TT-BCA, Thông tư Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Cư trú và Nghị định số 31/2014/NĐ-CP ngày 18 tháng 4 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Cư trú gồm có:

1, Phiếu báo thay đổi hộ khẩu, nhân khẩu;

2, Bản khai nhân khẩu (đối với trường hợp phải khai bản khai nhân khẩu);

3, Giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp

4, Giấy khai sinh.

Như vậy, bạn cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hợp lệ, nộp  tại cơ quan công an có thẩm quyền để thực hiện đăng kí thường trú cho con bạn. 

Tóm lại, việc hai bạn chung sống với nhau như vợ chồng mà không có đăng kí kết hôn không làm ảnh hưởng đến việc khai sinh và nhập hộ khẩu của con bạn, hai bạn có quan hệ huyết thống và  là cha mẹ hợp pháp trên pháp luật. Như vậy, hai bạn cần làm đúng các thủ tục để được đăng kí khai sinh và đăng kí thường trú cho con.

 Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.