Ví dụ về văn bản quy phạm của pháp luật

Trên thực tế rất nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai loại văn bản quy phạm pháp luật và văn bản pháp luật. Bài viết sau xin đưa ra ví dụ về văn bản quy phạm của pháp luật để độc giả có thể hình dung về vấn đề.

Văn bản quy phạm của pháp luật là gì?

Theo quy định tại điều 2 Văn bản hợp nhất 23/VBHN-VPQH năm 2020 do Văn phòng Quốc hội ban hành hợp nhất Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã đưa ra giải thích về Văn bản quy phạm pháp luật như sau:

“Điều 2. Văn bản quy phạm pháp luật

Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật này. Văn bản có chứa quy phạm pháp luật nhưng được ban hành không đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật này thì không phải là văn bản quy phạm pháp luật”.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

Cũng theo quy định tại Văn bản hợp nhất 23/VBHN-VPQH hiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật tại nước ta gồm có:

+ Hiến pháp.

+ Bộ luật, luật (sau đây gọi chung là luật), nghị quyết của Quốc hội.

+ Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

+ Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

+ Nghị định của Chính phủ; nghị quyết liên tịch giữa Chính phủ với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

+ Quyết định của Thủ tướng Chính phủ

+ Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

+ Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước. Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Không ban hành thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

+ Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh).

+ Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

+  Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.

+ Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện).

+ Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện

+ Nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã)

+ Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã.

Đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật

Thông thường văn bản quy phạm pháp luật có các đặc điểm sau:

+ Có thể thấy văn bản quy phạm pháp luật là văn bản do các cơ quan nhà nước hoặc nhà chức trách có thẩm quyền ban hành pháp luật ban hành.

+ Văn bản quy phạm pháp luật  được ban hành theo thủ tục, trình tự luật định.

+ Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa đựng các quy phạm pháp luật. Đó là những khuôn mẫu của hành vi mà mọi thành viên xã hội hoặc các cá nhân, cơ quan nhà nước, tổ chức có liên quan phải xử sự theo.

+ Văn bản quy phạm pháp luật được thực hiện nhiều lần trong thực tế cuộc sống và được thực hiện trong mọi trường hợp khi có các sự kiện pháp lý tương ứng với nó xảy ra cho đến khi nó hết hiệu lực.

+ Tên gọi, nội dung, trình tự và thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật được quy định cụ thể trong pháp luật.

+ Văn bản quy phạm pháp luật có thể được dùng để ban hành, sửa đối, bố sung, thay thế hoặc bãi bỏ các quy phạm pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật.

+ Văn bản quy phạm pháp luật bao gồm nhiều loại theo quy định của mỗi nước, thông thường nó gồm hai loại chính là văn bản luật và văn bản dưới luật.

Ví dụ về văn bản quy phạm của pháp luật

Để làm rõ hơn về văn bản quy phạm của pháp luật thì bài viết xin đưa ra Ví dụ về văn bản quy phạm của pháp luật để độc giả tham khảo.

– Có thể thấy Hiến pháp năm 2013, Luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017, Bộ luật lao động 2019, Bộ luật dân sự 2015 … của nước ta là những văn bản quy phạm pháp luật. Các văn bản quy phạm pháp luật  trên được quốc hội ban hành luật, hiến pháp để quy định:

+ Tổ chức và hoạt động của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước, chính quyền địa phương, đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt và cơ quan khác do Quốc hội thành lập;

+  Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân mà theo Hiến pháp phải do luật định; việc hạn chế quyền con người, quyền công dân; tội phạm và hình phạt;

+ Chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ quốc gia, ngân sách nhà nước; quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ thuế;

+ Chính sách cơ bản về văn hóa, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ, môi trường;

+ Quốc phòng, an ninh quốc gia;

+ Chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo của Nhà nước;

+  Hàm, cấp trong lực lượng vũ trang nhân dân; hàm, cấp ngoại giao; hàm, cấp nhà nước khác; huân chương, huy chương và danh hiệu vinh dự nhà nước;

+ Chính sách cơ bản về đối ngoại;

+ Trưng cầu ý dân;

+ Cơ chế bảo vệ Hiến pháp;

+ Vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

– Hay vào ngày 30/12/2019, Nghị định 100/2019/NĐ-CP được Chính phủ ban hành Nghị định 100/2019/NĐ-CP. Nghị định 100/2019/NĐ-CP là văn bản mới nhất quy định về hành vi vi phạm hành chính; hình thức, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với từng hành vi vi phạm hành chính; thẩm quyền lập biên bản, …

Hy vọng qua bài viết Ví dụ về văn bản quy phạm của pháp luật sẽ cung cấp cho độc giả những thông tin hữu ích về văn bản quy phạm phát luật và hệ thống văn bản quy phạm phát luật hiện nay ở nước ta.