Thời hiệu khởi kiện là gì?

Chế định thời hiệu là một chế định quan trọng trong BLDS cũng như BLTTDS bởi nó nâng cao tính kỷ luật trong giao lưu dân sự, từ đó sớm xác lập sự ổn định quan hệ dân sự, khuyến khích các bên tích cực, chủ động thực hiện các quyền, nghĩa vụ của mình. Hơn nữa, về mặt tố tụng, chế định thời hiệu khởi kiện tạo điều kiện bảo toàn chứng cứ để xác định sự thật trong các tranh chấp dân sự.

Bởi vì sau một thời gian nhất định trôi qua sẽ gây nên sự phức tạp, thậm chí không thể khắc phục được trong việc thu thập, xác minh chứng cứ, gây khó khăn trong hoạt động của Toàn án và các cơ quan có thẩm quyền.Do đó, việc nghiên cứu chế định này có ý nghĩa rất lớn và thực tế.

Thời hiệu khởi kiện là gì?

Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện, căn cứ theo khoản 3 điều 150 Bộ luật dân sự.

Bao lâu thì hết thời hạn đòi nợ?

Tại khoản 1 điều 49 Bộ luật dân sự có quy định:

Thời hiệu này được áp dụng theo quy định của bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan khác. Như vậy, thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà đương sự được quyền yêu cầu cơ quan tòa án giải quyết vụ việc nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Quy định về thời hiệu khởi kiện buộc các đương sự phải ý thức được việc bảo vệ quyền lợi của mình và sớm có yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết, tránh tình trạng khởi kiện tuỳ hứng.

Điều 429 Bộ luật dân sự có quy định cụ thể rằng:

Như vậy đối với trường hợp khởi kiện đòi nợ thì thời hiệu khởi kiện theo quy định là 03 năm kể từ khi bên vay không thực hiện nghĩa vụ theo như đã thỏa thuận về trả tiền gốc và tiền lãi nếu có và khi đến thời hạn trả nợ các bên không có thỏa thuận khác về việc gia hạn thời hạn cho khoản vay.

Theo đó kể từ thời điểm bên vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ thì bên cho vay được coi là bên có quyền và lợi ích bị xâm phạm theo đó có thể được khởi kiện để yêu cầu tòa án giải quyết.

Một số điểm mới của về thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự trong Bộ luật dân sự và Bộ luật tố tụng dân sự 

BLDS  và BLTTDS  hiện hành có nhiều điểm mới tiến bộ về thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự như sau:

– Quy định tại khoản 2 Điều 184 Bộ luật tố tụng dân sự:

– Quy định tại Điều 429 Bộ luật dân sự:

– Quy định tại Điều 588 Bộ luật dân sự:

– Quy định tại khoản 1 Điều 623 Bộ luật dân sự:

– Bộ luật Tố tụng dân sự đã bỏ quy định về:Trường hợp pháp luật không có quy định về thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự thì thực hiện như sau: Tranh chấp về quyền sở hữu tài sản; tranh chấp về đòi lại tài sản do người khác quản lý, chiếm hữu; tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện; Tranh chấp không thuộc những trường hợp quy định trên thì thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự là hai năm, kể từ ngày cá nhân, cơ quan, tổ chức biết được quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Trường hợp pháp luật không có quy định về thời hiệu yêu cầu thì thời hiệu yêu cầu để Tòa án giải quyết việc dân sự là một năm, kể từ ngày phát sinh quyền yêu cầu, trừ các việc dân sự có liên quan đến quyền dân sự về nhân thân của cá nhân thì không áp dụng thời hiệu yêu cầu

– Bộ luật dân sự cũng quy định về những trường hợp không áp dụng thời hiệu tại Điều 155: “Thời hiệu khởi kiện không áp dụng trong trường hợp sau đây: Yêu cầu bảo vệ quyền nhân thân không gắn với tài sản; Yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác; Tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai; Trường hợp khác do luật quy định.”

Như vậy, điểm mới trong quy định về thời hiệu khởi kiện của BLTTDS chính là nguyên tắc: Tòa án chỉ áp dụng các qui định về thời hiệu theo yêu cầu áp dụng thời hiệu của một bên hoặc các bên với điều kiện yêu cầu này phải được đưa ra trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ việc. Người được hưởng lợi từ việc áp dụng thời hiệu có quyền từ chối áp dụng thời hiệu, trừ trường hợp việc từ chối đó nhằm mục đích trốn tránh thực hiện nghĩa vụ.