Tố tụng hình sự là gì? Tố tụng hình sự có mấy giai đoạn?

Để bảo đảm phát hiện chính xác và xử lý kịp thời mọi hành vi phạm tội, phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, không để lọt tội phạm pháp luật đã có quy định chặt chẽ về trình tự, thủ tục giải quyết vụ án hình sự. Tố tụng hình sự là gì?

Tố tụng hình sự là gì?

Tố tụng hình sự là cách thức, trình tự tiến hành các hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng, của các cơ quan nhà nuớc khác và các tổ chức xã hội góp phần vào việc giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự.

– Tố tụng hình sự có mục đích phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, phát hiện chính xác, nhanh chóng và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.

– Tốt tụng hình sự Việt Nam có mục đích bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, bảo vệ trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa đồng thời giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm.

– Những mối quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tố tụng hình sự là các mối quan hệ giữa: Cơ quan và người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng, giữa các cơ quan và người tiến hành tố tụng với người tham gia tố tụng được pháp luật tố tụng hình sự điều chỉnh.

Trong đó quy định các quyền và nghĩa vụ của cơ quan, người tiến hành tố tụng cũng như của người tham gia tố tụng.

Các nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự

Ngoài khái niệm Tố tụng hình sự là gì? cần nắm được các nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự.

– Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự;

– Tôn trọng và bảo vệ các quyền cơ bản của công dân;

– Bảo đảm quyền bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật;

– Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân;

– Bảo hộ tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của công dân;

– Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín của công dân;

– Không ai bị coi là có tội khi chưa có bản án kết tội của Toà án đã có hiệu lực pháp luật;

– Xác định sự thật của vụ án;

– Bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo;

– Trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng;

– Trách nhiệm khởi tố và xử lý vụ án hình sự;

– Bảo đảm sự vô tư của những người tiến hành hoặc người tham gia tố tụng;

– Thực hiện chế độ xét xử có Hội thẩm tham gia;

– Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật;

– Toà án xét xử tập thể;

– Xét xử công khai;

– Bảo đảm quyền bình đẳng trước Toà án;

– Thực hiện chế độ hai cấp xét xử;

– Bảo đảm quyền được bồi thường của người bị thiệt hại do cơ quan hoặc người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự gây ra;

– Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự;

– Giám sát của cơ quan, tổ chức, đại biểu dân cử đối với hoạt động của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng.

Đối tượng điều chỉnh của Luật tố tụng hình sự

Tố tụng hình sự là gì? thì cần nắm được đối tượng điều chỉnh của Luật tố tụng hình sự.

– Đối tượng điều chỉnh của Luật tố tụng hình sự là những quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi án hình sự.

– Trong quá trình tiến hành giải quyết vụ án hình sự, giữa cơ quan tiến hành tố tụng và những người tham gia tố tụng phát sinh mối quan hệ nhất định.

Ví dụ: để thu thập chứng cứ của vụ án, cơ quan điều tra phải tiến hành các hoạt động hỏi cung bị can, lấy lời khai của người làm chứng nên phát sinh mỗi quan hệ giữa cơ quan điều tra với bị can, với người làm chứng,… đó là những quan hệ xã hội được ngành luật tố tụng hình sự điều chỉnh

– Luật tố tụng hình sự Việt Nam sử dụng hai phương pháp để điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình giải quyết vụ án hình sự đó là: phương pháp quyền uy và phương pháp phối hợp – chế ước.

Tố tụng hình sự có mấy giai đoạn?

Tố tụng hình sự là gì? đã được giải đáp ở nội dung trên theo đó các giai đoạn tố tụng hình sự được tiến hành như sau:

Giai đoạn 1: Tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm

Theo quy định tại Điều 145 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định cơ quan điều tra, viện kiểm sát và cơ quan khác được giao nhiệm vụ có trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Giai đoạn 2: Khởi tố, điều tra

Sau khi kết thúc giai đoạn giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm thì cơ quan có thẩm quyền phải ra một trong các quyết định sau: Khởi tố vụ án hình sự; không khởi tố vụ án; tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.

Giai đoạn 3: Truy tố

Giai đoạn này được bắt đầu từ khi Viện kiểm sát nhận được các tài liệu của vụ án hình sự (bao gồm cả kết luận điều tra và đề nghị truy tố) do Cơ quan điều tra chuyển đến và kết thúc bằng việc Viện kiểm sát ra một trong ba loại quyết định sau: Truy tố bị can trước Tòa án bằng bản cáo trạng, trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung, đình chỉ hay tạm đình chỉ vụ án hình sự.

Giai đoạn 4: Xét xử

Ngay sau khi nhận được hồ sơ vụ án kèm theo bản cáo trạng thì Tòa án phải thụ lý vụ án. Trong thời hạn là 03 ngày kể từ ngày thụ lý vụ án, Chánh án Tòa án phải phân công Thẩm phán chủ tọa phiên tòa để giải quyết vụ án.

Việc quy định rõ các trình tự, thủ tục trong các giai đoạn như trên nhắm giúp toàn bộ quá trình giải quyết vụ án được diễn ra khách quan, công bằng, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người có liên quan.

Trên đây là những chia sẻ của Công ty Luật Hoàng Phi về vấn đề Tố tụng hình sự là gì? mong rằng đã cung cấp đến quý độc giả những thông tin hữu ích.