Người giúp việc có phải tham gia bảo hiểm xã hội hay không?

Câu hỏi:

Xin chào Luật Hoàng Phi, tôi có một câu hỏi muốn nhận được sự tư vấn như sau: Tôi tên Nguyễn Thị Lan, đang làm giúp việc cho một gia đình trên Hà Nội, công việc của tôi là lau dọn nhà cửa, đón cháu, nấu ăn cho gia đình. Tôi đã kí hợp đồng 6 tháng với gia đình đó. Tôi có thắc mắc là họ có phải nộp bảo hiểm xã hội cho tôi hay không? và tôi có phải than gia bảo hiểm xã hội hay không?

Trả lời:

Chào bạn, câu hỏi của bạn thuộc lĩnh vực tư vấn Luật lao động, với câu hỏi này, Luật Hoàng Phi xin trả lời như sau:

Tham gia bảo hiểm xã hội là một điều bắt buộc của người lao động. Theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội 2014 thì  “Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội còn  Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. Như vậy, bạn bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội. Về vấn đề bạn là người giúp việc, thông thường mọi người quan niệm đó là những công việc nhỏ, không được công nhận là một quan hệ lao động. Tuy nhiên, Bộ luật lao động năm 2019 đã có quy định về Lao động là người giúp việc gia đình, có nghĩa là những người giúp việc cũng được coi là Người lao động và được điều chỉnh bởi Bộ luật lao động:

“Điều 179. Lao động là người giúp việc gia đình

1. Lao động là người giúp việc gia đình là người lao động làm thường xuyên các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình.

Các công việc trong gia đình bao gồm công việc nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn và các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại.

2. Người làm các công việc giúp việc gia đình theo hình thức khoán việc thì không thuộc đối tượng áp dụng của Bộ luật này”.

Như bạn đã trình bày, bạn và gia đình thuê người giúp việc đã kí hợp hợp đồng lao động, từ đó đã nảy sinh quyền và nghĩa vụ giữa các bên, theo đó thì quan hệ lao động được xác lập, bạn là Người lao động và gia đình đó là người sử dụng lao động. Theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội 2014 thì bạn –  là người lao động phải có nghĩa vụ nộp bảo hiểm xã hội:

Điều 2. Đối tượng áp dụng

“1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;

…..

3. Người sử dụng lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động”.

Như vậy, cả Người sử dụng lao động và Người lao động đều phải tham gia bảo hiểm xã hôi. Tuy nhiên, do tính chất của công việc, cũng như tính chất của người sử dụng lao động đó là một gia đình, chỉ thuê người làm việc nhà…nên Bộ luật lao động có quy định dễ dàng hơn cho Người sử dụng lao động trong trường hợp này:

Như vậy, căn cứ theo Khoản 2 Điều 181 Bộ luật lao động năm 2012 thì Người sử dụng lao động vẫn phải chi trả số tiền bảo hiểm xã hội cho người lao động, nhưng việc chi trả này được thực hiện một cách gián tiếp, đó là trả cho người lao động để họ tự thực hiện việc đóng bảo hiểm xã hội. Tóm lại, gia đình thuê bạn giúp việc vẫn có trách nhiệm đóng bảo hiểm xã hội cho bạn, bạn có nghĩa vụ tự lo bảo hiểm dựa trên số tiền đã được chi trả.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.