Chia tài sản thừa kế trong trường hợp không có di chúc

Câu hỏi:

Xin chào các anh chị, em có một câu hỏi xin tư vấn như sau:

Bố em đã mất năm 2005, cách đây 3 năm, mẹ em cũng qua đời. Lúc mất, hai ông bà có để lại tài sản là một căn nhà nhưng không có di chúc gì cả. Ông bà có năm người con, hai trai, ba gái (em là con gái út). Chị cả em thì đã mất năm 2006 trong một tai nạn giao thông. Do mấy anh chị em đều đã có gia đình, có nhà riêng nên đều thống nhất là sẽ bán căn nhà đó. Nhưng đến khi chia tiền bán nhà thì phát sinh mâu thuẫn. Hai anh trai thì cho rằng, các cô con gái đã đi lấy chồng, theo nhà chồng nên sẽ chỉ được hưởng ít hơn. Do đó, quyết định sẽ chia số tiền bán nhà thành 3 phần. Hai anh mỗi người một phần, phần còn lại sẽ được chia cho hai chị em. Riêng chị cả, do đã chết nên sẽ không được hưởng gì cả. Nay, hai chị em em không đồng ý và không cho hai anh bán nhà.

Vậy em muốn hỏi, nếu em và chị em không đồng ý thì hai anh có được bán nhà không? Và tiền bán nhà sẽ được chia như thế nào? Mong các anh chị trả lời giúp em! Em xin cảm ơn!

Trả lời:

Xin chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến công ty Luật Hoàng Phi. Với câu hỏi của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau:

Thứ nhất:  Về việc chia thừa kế căn nhà cha mẹ bạn để lại mà không có di chúc. 

Theo khoản 1 điều 675 Bộ luật dân sự 2005 quy định như sau:

“Điều 675. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

c) Những người thừa kế theo di chúc đều chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm mở thừa kế;

d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối quyền nhận di sản”.

Như vậy trường hợp bố mẹ bạn chết, không để lại di chúc nên toàn bộ tài sản sẽ được chia thừa kế theo quy định của pháp luật. 

Chia tài sản thừa kế trong trường hợp không có di chúc

Điều 676 Bộ luật dân sự 2005 quy định về Người thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”.

Như vậy, theo đúng quy định của bộ luật dân sự 2005, khi chia tài sản thừa kế theo pháp luật thì tài sản thừa kế sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, ở đây gồm 5 anh chị em nhà bạn. Do đó, tất cả mọi người đều sẽ được nhận những phần tài sản thừa kế bằng nhau. Số tiền bán nhà thu được từ căn nhà bố mẹ bạn để lại sẽ được chia thành 5 phần, mỗi người con sẽ được hưởng một phần. Việc hai anh của bạn cho rằng chỉ có con trai được hưởng nhiều, còn con gái vì đã lấy chồng, phải theo nhà chồng nên không được hưởng nhiều. Và đòi chia tiền bán nhà thành 3 phần, mỗi người con trai hưởng một phần và cho hai chị em bạn phần còn lại là không đúng với quy định của pháp luật. Pháp luật Việt Nam không chấp nhận quan điểm trọng nam khinh nữ này, mà luôn đối xử bình đẳng giữa nam và nữ. Do đó, không phân biệt là con trai hay con gái đều sẽ được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật với phần bằng nhau.

Trong trường hợp, bạn và chị bạn không đồng ý bán nhà thì hai anh sẽ không thể bán được căn nhà đó, vì đây là tài sản thừa kế chung mà không phải là tài sản chỉ thuộc sở hữu của hai người anh đó.

 Thứ hai, Về trường hợp người chị cả của bạn đã mất vào năm 2006. Vì thế, hai người anh cho rằng không phải chia tài sản thừa kế cho chị cả là sai. Căn cứ theo quy định điều 677 Bộ luật dân sự 2005 như sau:

“Điều 677. Thừa kế thế vị

Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”.

Như vậy, chị cả của bạn mất năm 2006, tức là chết trước thời điểm mẹ bạn qua đời. Do vậy, căn cứ vào quy định trên, phần di sản thừa kế mà chị cả bạn được hưởng sẽ do con của chị cả bạn hưởng theo quy định về thừa kế thế vị. 

Tóm lại, số tiền thu được từ bán căn nhà mà bố mẹ bạn để lại sẽ được chia thành 5 phần bằng nhau, mỗi anh chị em hưởng một phần. Riêng phần của chị cả sẽ do con chị ấy hưởng theo đúng quy định của pháp luật.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.