Nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan được giao nhiệm tiến hành hoạt động điều tra

Khái niệm nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư và cơ quan khác của Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra

Theo quy định tại Điều 164 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định như sau:

“- Khi phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm trong lĩnh vực và địa bàn quản lý của mình thì các cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Đối với tội phạm ít nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng cứ và lý lịch người phạm tội rõ ràng thì quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, tiến hành điều tra và chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án hình sự;

b) Đối với tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội phạm ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì quyết định khởi tố vụ án hình sự, tiến hành hoạt động điều tra ban đầu và chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án hình sự.

– Trong Công an nhân dân, Quân đội nhân dân, ngoài các Cơ quan điều tra quy định tại Điều 163 của Bộ luật này, các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trong khi làm nhiệm vụ của mình, nếu phát hiện sự việc có dấu hiệu tội phạm thì có quyền khởi tố vụ án hình sự, tiến hành hoạt động điều tra ban đầu và chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án hình sự.

– Các cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư, cơ quan khác trong Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải thực hiện đúng nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều 39 và Điều 40 của Bộ luật này và thực hiện đúng nguyên tắc, trình tự, thủ tục tố tụng đối với hoạt động điều tra do Bộ luật này quy định. Viện kiểm sát có trách nhiệm thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động điều tra của các cơ quan này.

– Thẩm quyền điều tra cụ thể của các cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư và cơ quan khác của Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực hiện theo quy định của Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Bình luận và phân tích nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư và cơ quan khác của Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra

Bộ đội biên phòng. Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển và một số cơ quan, đơn vị khác ngoài Cơ quan điều tra trong Công an nhân dân, Quân đội nhân dân hợp thành một loại cơ quan được gọi là các cơ quan được giao quyền hạn điều tra.

– Đối với Bộ đội biên phòng:

+  Đơn vị Bộ đội biên phòng, trong khi làm nhiệm vụ của mình mà phát hiện hành vi phạm tội quy định tại Chương XI và các điều 188, 189, 227, 207, 208, 242, 248, 249, 253, 254, 282, 283, 284, 304, 303, 305, 326, 337, 338, 346, 347, 349 của Bộ luật hình sự, xảy ra trong khu vực biên giới, bờ biển, hải đảo và trên các vùng biển do Bộ đội biên phòng quản lý thì có quyền:

a)  Đối với tội ít nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng cứ và lai lịch người phạm tội rõ ràng thì ra quyết định khởi tố vụ án, tiến hành khám xét, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, trưng cầu giám định khi cần thiết, khởi tố bị can, hoàn thành và chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

b) Đối với tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì tiến hành khám nghiệm hiện trường, ra quyết định khởi tố vụ án, khám xét, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

+ Cục trưởng, Phó Cục trưởng Cục trinh sát biên phòng, Chỉ huy trưởng, Phó chỉ huy trưởng Bộ đội biên phòng cấp tỉnh, Trưởng đồn, Phó trưởng đồn biên phòng có quyền áp dụng các biện pháp điều tra quy định nêu trên, trực tiếp điều tra hoặc phân công cán bộ điều tra và phải chịu trách nhiệm về những hoạt động điều tra của mình.

– Đối với Hải quan:

+ Cơ quan Hải quan khi thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực quản lý của mình mà phát hiện hành vi phạm tội quy định tại các điều 188, 189, 249, 253, 254 của Bộ luật hình sự năm 2015 thì có quyền:

a) Đối với tội ít nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng cứ rõ ràng thì ra quyết định khởi tố vụ án, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án; khám xét người, khám nơi oa trữ trong khu vực kiểm soát của Hải quan do Chính phủ quy định; trưng cầu giám định khi cần thiết, khởi tố bị can, hoàn thành và chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

b) Đối với tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì ra quyết định khởi tố vụ án, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, khám xét người, khám nơi dự trữ trong khu vực kiểm soát của Hải quan do Chính phủ quy định, chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tô’ vụ án.

+ Cục trưởng, Phó cục trưởng Cục điều tra chống buôn lậu; Cục trưởng, Phó cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan; Cục trưởng, Phó cục trưởng Cục Hải quan cấp tỉnh; Chi cục trưởng Chi cục Hải quan được Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan chỉ định, có quyền áp dụng các biện pháp điều tra nêu trên, trực tiếp điều tra hoặc phân công cán bộ điều tra và phải chịu trách nhiệm về những hoạt động điều tra của mình.

– Đối với Kiểm lâm:

+ Cơ quan Kiểm lâm khi thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực quản lý của mình mà phát hiện hành vi phạm tội quy định tại các điều 275, 291, 292, 343, 370 của Bộ luật hình sự, thì có quyền:

a)  Đối với tội ít nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng cứ rõ ràng thì ra quyết định khới tố vụ án, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, ra quyết định khởi tố bị can, hoàn thành và chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

b) Đối với tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì ra quyết định khởi tố vụ án, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

+ Cục trưởng, Phó cục trưởng Cục Kiểm lâm, Chi cục trưởng, Phó chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm cấp tỉnh, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm có quyền áp dụng các biện pháp điều tra quy định nêu trên, trực tiếp điều tra hoặc phân công cán bộ điều tra và phải chịu trách nhiệm về những hoạt động điều tra của mình.

– Đối với lực lượng Cảnh sát biển:

+ Các đơn vị thuộc lực lượng Cảnh sát biển trong khi làm nhiệm vụ của mình mà phát hiện hành vi phạm tội quy định tại Chương XI và các điều 204, 202, 203, 270, 287, 256, 297, 319, 298, 325, 371, 372 trong Bộ luật hình sự, xảy ra trên các vùng biển từ đường cơ sở trở ra đến ranh giới ngoài của vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì có quyền:

a)  Đối với tội ít nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng cứ và lai lịch người phạm tội rõ ràng thì ra quyết định khởi tố vụ án, tiến hành khám xét, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, trưng cầu giám định khi cần thiết, khởi tố bị can, hoàn thành và chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

b)  Đối với tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì tiến hành khám nghiệm hiện trường, ra quyết định khởi tố vụ án, khám xét, lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

+ Cục trưởng, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát biển, Chỉ huy trưởng, Phó chỉ huy trưởng Vùng Cảnh sát biển, Hải đội trưởng, Phó hải đội trưởng có quyền áp dụng các biện pháp điều tra nêu trên, trực tiếp điều tra hoặc phân công cán bộ điều tra và phải chịu trách nhiệm về những hoạt động điều tra của mình.

– Các cơ quan khác (ngoài Cơ quan điều tra) trong Công an nhân dân được giao quyền hạn điều tra:

a)  Các cơ quan thuộc lực lượng An ninh nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra:

+ Các Cục của lực lượng An ninh nhân dân và các phòng của lực lượng An ninh nhân dân cấp tỉnh trực tiếp đấu tranh chống tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia, trong khi làm nhiệm vụ của mình mà phát hiện vụ, việc có dấu hiệu phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia, các tội phá hoại hoà bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh, các tội phạm mà người thực hiện là cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân và các tội phạm khác khi được Bộ trưởng Bộ Công an giao đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì ra quyết định khởi tố vụ án theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, lấy lời khai, khám xét, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án. Khi xét cần ngăn chặn ngay việc người có hành vi phạm tội chạy trốn, tiêu huỷ chứng cứ hoặc tiếp tục thực hiện tội phạm thì giữ ngay người đó và xin ngay lệnh bắt khẩn cấp của cơ quan có thẩm quyền; trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án phải chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan An ninh điều tra có thẩm quyền. Việc tiếp tục tham gia điều tra của các cơ quan này thực hiện theo yêu cầu của Cơ quan điều tra có thẩm quyền.

+ Đội An ninh ở cấp huyện trong khi làm nhiệm vụ của mình mà phát hiện sự việc có dấu hiệu tội xâm phạm An ninh quốc gia thì tiến hành ngay việc truy bắt người có hành vi phạm tội chạy trốn; lấy lời khai, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án và báo ngay cho Cơ quan An ninh điều tra cấp tỉnh.

b)  Các cơ quan thuộc lực lượng Cảnh sát nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra:

Các cục Cảnh sát trực tiếp đấu tranh chống tội phạm kinh tế, ma tuý và các tội xâm phạm trật tự, an toàn xã hội; các phòng Cảnh sát trực tiếp đấu tranh chống tội phạm kinh tế, ma tuý và các tội xâm phạm trật tự, an toàn xã hội, Ban giám thị trại tạm giam và trại giam, trong khi làm nhiệm vụ của mình mà phát hiện vụ việc có dấu hiệu phạm tội quy định tại các chương từ Chương XII đến Chương XXII của Bộ luật hình sự (trừ những tội phạm thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân, Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Cơ quan An ninh điều tra) đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì ra quyết định khới tố vụ án theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, lấy lời khai, khám xét, thu giữ, bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án. Khi cần ngăn chặn ngay việc người có hành vi phạm tội chạy trốn, tiêu huỷ chứng cứ hoặc tiếp tục thực hiện tội phạm thì giữ ngay người đó và xin ngay lệnh bắt khẩn cấp của cơ quan có thẩm quyền; trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án phải chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan Cảnh sát điều tra có thẩm quyền. Việc tiếp tục tham gia điều tra của các cơ quan này thực hiện theo yêu cầu của Cơ quan điều tra có thẩm quyền.

– Các cơ quan khác (ngoài Cơ quan điều tra) trong Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Khi phát hiện những hành vi phạm tội thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân, xảy ra trong khu vực đóng quân của đơn vị thì Thủ trưởng đơn vị độc lập cấp Trung đoàn và tương đương có quyền tiến hành một số hoạt động điều tra: lập biên bản phạm tội quả tang, lấy lời khai, thu giữ bảo quản vật chứng và tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, trong những trường hợp quy định tại Điều 110 của Bộ luật Tố tụng hình sự thì có quyền ra lệnh bắt khẩn cấp, khám xét, chuyển ngay hồ sơ cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.

– Khi tiến hành hoạt động điều tra, đơn vị Bộ đội biên phòng, cơ quan Hải quan, cơ quan Kiểm lâm, đơn vị Cảnh sát biển và các cơ quan, đơn vị Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, trong phạm vi thẩm quyền tố tụng của mình, phải thực hiện đúng nguyên tắc, trình tự, thủ tục tố tụng đã được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự. Có nghĩa là các hành vi điều tra phải thực hiện đúng luật và theo trình tự, hình thức luật định. Được tham gia vào việc điều tra vụ án hình sự, các cơ quan, đơn vị này đồng thời chịu sự kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Viện kiểm sát. Đây là một quy định mới, đòi hỏi các cơ quan, đơn vị được giao quyền hạn điều tra và Viện kiểm sát hữu quan nhận thức đúng và thực hiện đủ trách nhiệm của mình theo yêu cầu của pháp luật.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.