Triết học là một bộ môn được đưa vào giản dạy rất nhiều ở trong hệ đào tạo đại học. Đây cũng là môn học gây nhiều khó khăn cho rất nhiều thế hệ sinh viên. Tuy nhiên, không nhiều người có thể nêu được khái niệm của triết học.

Chinh vì thế, trong bài viết hôm nay chúng tôi sẽ cung cấp tới quý bạn đọc một số nội dung liên quan nhằm trả lời cho câu hỏi: Triết học là gì?

Triết học là gì?

Triết học là bộ môn nghiên cứu về những vấn đề chung và cơ bản của con người, thế giới quan và vị trí của con người trong thế giới quan, những vấn đề có kết nối với chân lý, sự tồn tại, kiến thức, giá trị, quy luật, ý thức và ngôn ngữ.

Triết học được phân biệt với những môn khoa học khác bằng cách thức mà nó giải quyết những vấn đề trên, đó là ở tính phê phán, phương pháp tiếp cận có hệ thống chung nhất và sự phụ thuộc của nó vào tính duy ý trong việc lập luận.

Những vấn đề của triết học:

+ Vấn đề về bản chất: Vật chất và ý thức là gì? Mối quan hệ giữa chúng như thế nào?

+ Vấn đề về chân lý: Làm thế nào để xác định được một luận cứ đi từ tiền đề đến kết luận có hiệu lực hay không? Làm thế nào để biết được một phát biểu là đúng sai? Ta có thể trả lời những loại câu hỏi nào?

+ Vấn đề về nhận thức: Quá trình nhận thức diễn ra thế nào? Chúng ta có thể nhận thức chính xác Thế giới khách quan hay không? Thực tại là gì? Chúng ta nhận thức thực tại như thế nào, có nhận thức toàn bộ thực tại hay không? Nhận thức có đời sống riêng của nó không?

+ Vấn đề đạo đức: Thế nào là “tốt”, thế nào là xấu hay thế nào là giá trị, thế nào là phi giá trị? Sự khác biệt giữa tốt và xấu? Hành động như thế nào là đúng? Các giá trị có tính chất tuyệt đối hay tương đối? Thế nào là các quy tắc tự nhiên? Hạnh phúc là gì?

+ Vấn đề về thẩm mỹ: Đẹp là gì, xấu là gì? Nghệ thuật là gì?

Đối tượng nghiên cứu của Triết học

Đối tượng nghiên cứu của triết học trong từng thời kì cụ thể như sau:

Thứ nhất: Ngay từ khi mới ra đời

– Triết học được xem là hình thái cao nhất của tri thức, bao hàm trong nó tri thức về tất cả các lĩnh vực không có đối tượng riêng.

– Quan điểm này nguyên nhân sâu xa làm nảy sinh quan niệm cho rằng, triết học là khoa học của mọi khoa học, đặc biệt là ở triết học tự nhiên của Hy Lạp cổ đại. Thời kỳ này triết học đã đạt được nhiều thành tự rực rỡ mà ảnh hưởng của nó còn in đậm đối với sự phát triển của tư tưởng triết học ở Tây Âu.

Thứ hai: Thời kì trung cổ

– Tại Tây Âu khi quyền lực của Giáo hội bao trùm mọi lĩnh vực đời sống xã hội thì triết học trở thành nô lệ của thần học.

– Nền triết học tự nhiên bị thay bằng nền triết học kinh viện. Triết học lúc này phát triển một cách chậm chạp trong môi trường chật hẹp của đêm trường trung cổ.

Thứ ba: Vào thế kỷ XV – XVI

– Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học vào thế kỷ XV, XVI đã tạo một cơ sở tri thức vững chắc cho sự phục hưng triết học.

– Sự phát triển xã hội được thúc đẩy bởi sự hình thành và củng cố quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, bởi những phát hiện lớn về địa lý và thiên văn cùng những thành tựu khác của cả khoa học tự nhiên và khoa học nhân văn đã mở ra một thời lỳ mới cho sự phát triển triết học.

– Để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn đặc biệt yêu cầu của sản xuất công nghiệp, các bộ môn khoa học chuyên ngành nhất là các khoa học thực nghiệm đã ra đời với tính cách là những khoa học độc lập.

Thứ tư: Thế kỷ XVII – XVIII

– Triết học duy vật chủ nghĩa dựa trên cơ sở tri thức của khoa học thực nghiệm đã phát triển nhanh chónh trong cuộc đấu tranh với chủ nghĩa duy tâm và tôn giáo và đã đạt tới đỉnh cao mới trong chủ gnhiax duy vật thế kỳ XVII – XVIII ở Anh, Hà Lan, Pháp với những đại diện tiêu biểu như Henvetiuyt, Didro, Xpinoda,…

– Sự phát triển của các bộ môn khoa học độc lập chuyên ngành cũng từng bước làm phá sản tham vọng của triết học muốn đóng vai trò “khoa học của các khoa học”. Heghen là học thuyết triết học cuối cùng mang tham vọng đó, tự coi triết học của mình là hệ thống phổ biến của sự nhận thức. Trong đó những ngành khoa học riêng biệt chỉ là những mắt khâu phụ thuộc vào triết học.

Thứ năm: Đầu thế kỉ XIX

– Hoàn cảnh kinh tế – xã hội và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học vào đầu thế kỷ XIX đã dẫn đến sự ra đời của triết học Mác.

– Chấm dứt hoàn toàn về quan niệm “khoa học của các khoa học”, triết học mác xác định đối tượng nghiên cứu của mình là tiếp tục giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trên lập trường duy vật triệt để và nghiên cứu những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy.

Như vậy, Triết học là gì? Đã được chúng tôi trả lời và phân tích chi tiết trong bài viết phía trên. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đã phân tích thêm một số nội dung liên quan đến vấn đề đối tượng nghiên cứu của triết học. Chúng tôi mong rằng những nội dung trên sẽ giúp ích được quý bạn đọc.