Phong trào Cần Vương là một trong những phong trào nổi trội trong lịch sử đấu tranh chống thực dân Pháp do tính chất của phong trào và độ phát triển mạnh mẽ trong quân chúng nhân dân thời điểm bấy giờ. Do đó với nội dung dưới đây hãy cùng chúng tôi đi tìm hiểu về phong trào Cần Vương là Tính chất của phong trào Cần Vương là gì?

Phong trào Cần Vương là gì?

Cần Vương được hiểu là giúp vua, nó có ý nghĩa cho sự phò vua giúp nước. Thực chất phong trào Cần Vương là tập hợp hệ thống các cuộc khởi nghĩa vũ trang diễn ra trên phạm vi cả nước từ năm 1885 đến năm 1896 với sự hưởng ứng từ chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi.

Phong trào đã thu hút được sự tham gia của một số quan lại trong triều đình và văn thân, ngoài ra phong trào thu hút được đông đảo nhân dân thuộc tầng lớp sĩ phu yêu nước thời bấy giờ. Tuy nhiên lại có một hạn chế, tuy phong trào diễn ra sôi nỗi trên khắp cả nước nhưng lại mang tính chất riêng lẻ, màn tính địa phương mà không có sự liên kết với nhau.

Về nguyên nhân bùng nổ phong trào Cần Vương thì là do vào năm 1884 thực dân Pháp xác lập ách thống trị đô hộ trên toàn bộ Việt Nam, dưới sự ủng hộ của quần chúng nhân dân mà phe chủ chiến của ta đã trong tư thế sẵn sàng chiến đấu.

Vì vậy mà đến rạng sáng ngày 5/7/1885 cuộc phản cộng của ta dưới sự lãnh đạo của Tôn Thất Thuyết đã diễn ra. Tuy nhiên cuộc phản công đã thất bại, vua Hàm Nghi buộc phải chạy đến Quảng Trị sơ tán và tại đây ông đã ban chiếu Cần Vương lần đầu tiên. Đến ngày 20/9/1885 thì chiếu Cần Vương lần thứ hai đã được ban ra, từ đó làm bùng nổ mạnh mẽ cuộc kháng chiến Cần Vương.

Tìm hiểu về chiếu Cần Vương

Về cơ bản, nội dung của Chiếu Cần Vương tố cáo tội ác của thực dân xâm lược, đồng thời lên án tính bất hợp pháp của triều đình tay sai do thực dân Pháp lập lên, tố cáo sự phản bội của một số quan lại triều đình. Ngoài ra chiếu Cần Vương còn khẳng định quyết tâm kháng chiến của triều đình mà đứng đầu là vua Hàm Nghi, từ đó thôi thúc, kêu gọi và khích lệ các sĩ phu, văn thân cũng như nhân dân cả nước cùng tham gia kháng chiến giúp vua khôi phục quốc gia phong kiến độc lập.

Từ đây có thể thấy chiếu Cần Vương đem lại những ý nghĩa nhất định trong lịch sử, là:

– Chiếu Cần Vương kêu gọi toàn thể nhân dân cùng tham gia chống Pháp, khôi phục lại nền độc lập, chế độ phong kiến;

– Khẩu hiệu này đã nhanh chóng thổi bùng lên ngọn lửa tình yêu quê hương và lòng căm thù quân xâm lược của toàn thể nhân dân nước Nam, từ đó một phong trào vũ trang chống thực dân Pháp đã diễn ra sôi nổi và kéo dài hơn 12 năm.

Diễn biến cơ bản của phong trào Cần Vương

Phong trào Cần Vương được chia làm hai giai đoạn, tương ứng với hai lần ban Chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi, cụ thể như sau:

– Giai đoạn 1 diễn ra từ năm 1885 đến năm 1888, đây là giai đoạn phong trào bùng lên trên khắp cả nước

Hưởng ứng chiếu Cần Vương mà nhiều văn thân sĩ phu và nhân dân yêu nước đã hướng ứng thông qua việc tập hợp các nghĩa binh, xây dựng căn cứ kháng chiến. Họ cùng nhau đấu tranh mạnh mẽ với tinh thần đầy quyết liệt trước thực dân Pháp và đông đảo bè lũ tay sai khắp các tỉnh Bắc bộ và Trung bộ

Có thể kể đến một số cái tên điển hình của giải đoạn này như Phan Đình Phùng, Phạm Bành, Mai Xuân Trường…

Ở Bắc Kì có nhiều cuộc khởi nghĩa được biết đến như khởi nghĩa Cai Kinh ở Bắc Giang, khởi nghĩa Đốc Tít ở Đông Triều, khởi nghĩa Nguyễn Quang Bích, khởi nghĩa Tạ Hiện, khởi nghĩa Đinh Công Tráng và Phạm Bành…

Ở khu vực Trung Kì thì nổi bật với khởi nghĩa của Lê Trực và Nguyễn Phạm Tuân, khởi nghĩa của Trần Quang Dự, Nguyễn Duy Hiệu và Nguyễn Hàm, khởi nghĩa của Lê Trung Đình…

Đến cuối năm 1888, do sự phản bội của Trương Quang Ngọc nên vua Hàm Nghi đã bị bắt và bị đày đi Angieri, giai đoạn thứ nhất của khởi nghĩa Cần Vương kết thúc.

Có thể thấy, phong trào Cần Vương trong giai đoạn này chủ yếu là các cuộc kháng chiến nhỏ lẻ, diễn ra lẻ tẻ, chỉ dừng lại ở trong một phạm vi nhất định mà chưa có sự liên kết trên phạm vi cả nước.

– Giai đoạn hai của phong trào Cần Vương diễn ra từ năm 1888 đến năm 1896, đây là giai đoạn của các cuộc khởi nghĩa lớn.

Mặc dù bị suy yếu từ cuối năm 1888, không có sự lãnh đạo của triều đình nhưng phong trào Cần Vương vẫn tiếp tục diễn ra và quy tụ được nhiều văn thân sĩ phu yêu nước thì đã phát triển thành nhiều cuộc khởi nghĩa lớn với cơ cấu tổ chức cao hơn.

Có thể kể để một số cuộc khởi nghĩa lớn như khởi nghĩa Hương Khê, khởi nghĩa Hùng Lĩnh, khởi nghĩa Bãi Sậy… Đồng thời trong giai đoạn này nhiều cuộc khởi nghĩa xuất hiện, thực dân Pháp cũng tăng cường càn quét mạnh hơn, do để để duy trì và phát triển thì các nghĩa quân phải chuyển địa bàn hoạt động đến nhiều khu vực khác nhau, từ đồng bằng lê trung du và khu vực miền núi.

Nhìn chung đặc điểm chung của cả 2 giai đoạn Phong trào Cần Vương vẫn là hoạt động riêng lẻ chứ không có sự thống nhất giữa các cuộc khởi nghĩa lớn, chính vì điều này mà dẫn đến thiếu sự lãnh đạo và tính liên kết. Do đó đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến phong trào Cần Vương thất bại vào năm 1896.

Tính chất của phong trào Cần Vương là gì?

– Phong trào Cần Vương cuối thế kỉ XIX thực chất là một phong trào yêu nước của nhân dân chống Pháp giành độc lập cho đất nước là bởi vì nó là đã tiếp lối cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân ta, không phải từ khi bắt đầu có chiếu Cần Vương mà đã được chuẩn bị ngay sau khi triều đình Huế kí Hiệp ước Quý Mùi (1883). Đáp lại việc kí hiệp ước đầu hàng, phong trào kháng chiến của nhân dân bùng nổ khắp nơi. Sự phân hóa trong giới quan lại của triều đình đã dẫn đến cuộc tấn công quân Pháp ở kinh thành Huế và ngay sau đó, khi có chiếu Cần Vương, phong trào hưởng ứng chủ trương Cần Vương cứu nước diễn ra sôi nổi từ 1885 – 1 896.

– Mục đích của phong trào Cần Vương là đánh đuổi quân xâm lược Pháp để khôi phục nhà nước phong kiến đã sụp đổ, nhưng mục đích lớn nhất trước mắt là đánh giặc cứu nước, đó là yêu cầu chung của cả dân tộc.

– Chính mục đích này đã chi phối nên sau khi vua Hàm Nghi bị bắt, từ 1888 – 1896 không cò sự chỉ đạo của triều đình nhưng phong trào vẫn tiếp tục phát triển quyết liệt.

– Lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa không phải là các võ quan triều đình mà chủ yếu là các văn thân sĩ phu yêu nước có chung một nỗi đau mất nước với quần chúng lao động nên đã tự nguyện đứng về phía nhân dân chống Pháp xâm lược.

– Lực lượng tham gia kháng chiến chủ yếu là các văn thân, sĩ phu, nông dân yêu nước.

Với nội dung bài viết phía trên, chúng tôi đã giải thích cho Quý khách về Tính chất của phong trào Cần Vương là gì? Nếu còn gì thắc mắc về vấn đề này thì Qúy khách hãy liên hệ đến chúng tôi để được hỗ trợ trực tiếp.