Ngày 30/6/1995, Thủ tướng Chính phủ đương thời là đồng chí Võ Văn Kiệt đã ký quyết định số 382/TTg lấy ngày 1/7 hàng năm làm ngày truyền thống của Lực lượng Thanh niên xung phong Việt Nam. Vậy Quý vị đã hiểu đúng thanh niên xung phong là gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu để có thêm những thông tin hữu ích qua bài viết này nhé.

Thanh niên xung phong là gì?

Thanh niên xung phong là lực lượng xung kích của thanh niên tham gia thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội, giải quyết việc làm, giáo dục, đào tạo, rèn luyện thanh niên và các nhiệm vụ đột xuất, cấp bách, khó khăn, gian khổ trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo khoản 1 Điều 22 Luật Thanh niên năm 2020.

Thanh niên xung phong có từ khi nào?

Tham khảo nội dung bài viết Thanh niên xung phong – niềm tự hào của tuổi trẻ Việt Nam trên website Lực lượng thanh niên xung phong Thành phố Hồ Chí Minh, chúng ta thêm hiểu hơn về lịch sử của lực lượng thanh niên xung phong:

Ngày 15.7.1950, theo chỉ thị của Bác Hồ, Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam thành lập đơn vị Thanh niên xung phong (TNXP) công tác Trung ương đầu tiên tại núi Hồng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên với 225 đội viên để phục vụ chiến dịch Biên giới. TNXP chống Pháp đã góp phần bảo vệ an toàn các cơ quan Trung ương, tham gia xây dựng các tuyến đường huyết mạch phục vụ chiến đấu. Đặc biệt, trong chiến dịch Điện Biên Phủ, trên 16.000 cán bộ đội viên TNXP đã đảm bảo giao thông thông suốt ở các toạ độ lửa như đèo Pa Đin, ngã ba Cò Nòi…

Năm 1965, đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân xâm lược nước ta. Cùng với bộ đội mang quyết tâm “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, trên 200.000 TNXP chống Mỹ cứu nước đảm bảo huyết mạch giao thông với khẩu hiệu “tim có thể ngừng đập, nhưng mạch máu giao thông không thể tắc”. Những địa danh ghi đậm chiến công của TNXP thời kỳ này như Ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn, Hàm Rồng, đường 20 Quyết Thắng, núi Nhồi, hang Tám Cô… mãi mãi đi vào lịch sử dân tộc với niềm tự hào bi tráng nhất.

Cùng lúc ấy, ngày 20.4.1965 tại tỉnh Tây Ninh, Tổng đội TNXP Giải phóng miền Nam được thành lập với quân số ban đầu là 108 người. Tiếp sau đó, trên 5.000 nam nữ thanh niên từ đất mũi Cà Mau đến các tỉnh Nam Trung bộ, Đông Nam Bộ và cả Việt kiều Campuchia đã “đầu quân” vào Tổng đội TNXP Giải phóng miền Nam.

Trong 10 năm hoạt động (từ 1965 đến 1975), Tổng đội TNXP Giải phóng miền Nam đã đảm trách hầu hết các chiến dịch quan trọng ở miền Nam như chống cuộc càn Junction-City, cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân, Chiến dịch Hồ Chí Minh,… tham gia 614 trận đánh lớn, xứng đáng với danh hiệu được bộ đội trao tặng: “chân đồng, vai sắt, mắt ngựa, bụng thần tiên”.

Sau đại thắng mùa xuân 1975, thế hệ thứ 4 của TNXP lại tiếp tục lên đường. 300.000 TNXP TP.Hồ Chí Minh đã cống hiến sức trẻ và xương máu cho việc khai hoang phục hóa, xây dựng vùng kinh tế mới và bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc. 98 liệt sĩ TNXP đã ngã xuống trong giai đoạn này và 47 đội viên TNXP khác trở về cuộc sống đời thường với một phần thân thể không lành lặn.

Trong công cuộc đấu tranh bảo vệ tổ quốc, Thanh niên xung phong cũng như bộ đội đã có những hy sinh mất mát to lớn. Theo thống kê chưa đầy đủ của Trung ương Hội cựu TNXP Việt Nam, có hơn 5.000 liệt sĩ và hàng vạn  thương binh TNXP trên khắp mọi miền đất nước.

Nhiệm vụ của thanh niên xung phong hiện nay

Với vai trò là lực lượng xung kích của thanh niên tham gia thực hiện các nhiệm vụ nhất định phù hợp với hoàn cảnh đất nước, thanh niên xung phong trong mỗi thời kỳ thực hiện những nhiệm vụ khác nhau. Hiện nay, thanh niên xung phong được quy định những nhiệm vụ cụ thể theo khoản 2 Điều 22 Luật Thanh niên 2020, đó là các nhiệm vụ sau đây:

– Tham gia dự án phát triển kinh tế – xã hội được Nhà nước giao;

– Tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ môi trường; giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia;

– Tham gia sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề gắn với tạo việc làm cho thanh niên.

Lương của thanh niên xung phong

Như chúng tôi đã chia sẻ trên đây, lực lượng thanh niên xung phong đã có một chặng đường dài trước khi được quy định trong các văn bản pháp luật về thanh niên như hiện nay. Lực lượng xung phong trong thời chiến đã có những đóng góp to lớn vào việc đấu tranh bảo vệ, giành lại độc lập cho tổ quốc. Nhà nước ta đã có nhiều văn bản pháp luật quy định về những chính sách ưu đãi đối với thanh niên xung phong thời chiến như Quyết định số 170/2008/QĐ-TTg ngày 18 tháng 12 năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ về chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp mai táng phí đối với thanh niên xung phong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Quyết định số 40/2011/QĐ-TTg ngày 27 tháng 7 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ quy định về chế độ đối với thanh niên xung phong đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến và Nghị định số 112/2017/NĐ-CP ngày 06 tháng 10 năm 2017 của Chính phủ quy định về chế độ, chính sách đối với thanh niên xung phong cơ sở ở miền Nam tham gia kháng chiến giai đoạn 1965 – 1975.

Theo đó, tùy trường hợp cụ thể, thanh niên xung phong thời chiến được hưởng những chế độ ưu đãi như trợ cấp hàng tháng, trợ cấp một lần, trợ cấp mai táng, vay vốn sản xuất, kinh doanh.

Còn đối với lực lượng thanh niên xung phong hiện nay, Nhà nước cũng có những chế độ ưu đãi nhằm khuyến khích việc thực hiện nhiệm vụ, cụ thể theo Điều 6 và Điều 7 Nghị định số 17/2021/NĐ-CP ngày 9 tháng 3 năm 2021 của Chính phủ Quy định chi tiết về Chính sách đối với thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện thì:

– Chính sách đối với đội viên thanh niên xung phong trong quá trình thực hiện nhiệm vụ

1. Được hưởng đầy đủ chế độ, chính sách đối với người lao động theo quy định của pháp luật về lao động, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

2. Được cấp trang phục thanh niên xung phong tối thiểu mỗi năm 02 bộ, thẻ đội viên thanh niên xung phong.

3. Được tạo điều kiện học tập nâng cao trình độ học vấn, lý luận chính trị, chuyên môn, nghề nghiệp; tham gia các hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí theo quy định của pháp luật.

4. Được tham gia hoạt động đoàn thể; được bồi dưỡng, xét kết nạp vào Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, xét kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam theo quy định của Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam.

5. Được ưu tiên vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội theo quy định hiện hành.

6. Đội viên thanh niên xung phong có hành động dũng cảm bị chết hoặc bị thương thuộc một trong các trường hợp theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng thì được tổ chức thanh niên xung phong đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, công nhận là liệt sĩ hoặc quyết định được hưởng chính sách như thương binh theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng.

7. Đội viên thanh niên xung phong đang làm việc trong tổ chức thanh niên xung phong nếu bị chết thì được hưởng trợ cấp mai táng theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và được tổ chức thanh niên xung phong hỗ trợ phương tiện đưa về quê quán hoặc gia đình nếu có yêu cầu của thân nhân.

8. Đội viên thanh niên xung phong có thời gian làm việc đủ 24 tháng trong tổ chức thanh niên xung phong thì được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tặng Kỷ niệm chương thanh niên xung phong. Trường hợp thời gian tham gia tổ chức thanh niên xung phong ở các đợt khác nhau hoặc gián đoạn thì được cộng dồn.

9. Đội viên thanh niên xung phong có công trạng, thành tích trong thực hiện nhiệm vụ được khen thưởng theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng.

10. Đội viên thanh niên xung phong làm nhiệm vụ ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật thì được hưởng thêm các chính sách sau:

a) Được hỗ trợ một khoản sinh hoạt phí 06 tháng đầu kể từ khi làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn. Mỗi tháng làm việc được hưởng mức sinh hoạt phí bằng 01 lần mức lương cơ sở theo quy định của pháp luật;

b) Được tạm hoãn hoặc miễn gọi nhập ngũ theo quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự.

– Chính sách đối với đội viên thanh niên xung phong sau khi hoàn thành nhiệm vụ

1. Được tổ chức thanh niên xung phong cấp Giấy chứng nhận hoàn thành nhiệm vụ.

2. Được ưu tiên khi tham gia tuyển dụng công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức.

3. Trường hợp có nguyện vọng ở lại định cư, lập nghiệp tại các địa phương là vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn thì được áp dụng các chính sách của Nhà nước về phát triển kinh tế – xã hội theo địa bàn nơi định cư.

4. Trường hợp thực hiện nhiệm vụ tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật thì được hưởng thêm các chính sách sau:

a) Trợ cấp 01 lần theo mức mỗi năm làm việc trong tổ chức thanh niên xung phong tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn bằng 01 tháng tiền công hiện hưởng. Trường hợp không đủ 01 năm (12 tháng) nếu thời gian làm việc từ 01 tháng đến đủ 06 tháng thì hưởng 1/2 tháng tiền công, nếu thời gian làm việc trên 06 tháng thì được tính 01 tháng tiền công;

b) Được miễn gọi nhập ngũ theo quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự;

c) Được cấp tiền tàu xe đi đường khi trở về địa phương.

Như vậy, pháp luật không quy định về lương đối với thanh niên xung phong mà quy định về các khoản trợ cấp, ưu đãi như trên.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến thanh niên xung phong là gì? Rất mong nhận được những chia sẻ, đóng góp từ Quý độc giả để hoàn thiện nội dung bài viết!