Quần xã là gì?

Các loại sinh vật trên thế giới luôn tồn tại trong môi trường cùng các mối quan hệ nhất định. Trong đó, các thành phần trong quần xã cho ta thấy được sự đa dạng của sinh học. Khi tìm hiểu, nghiên cứu về thế giới tự nhiên, chúng ta thường bắt gặp các thuật ngữ quần xã. Nhằm giúp bạn đọc thuận tiện trong quá trình nghiên cứu, mời quý bạn đọc theo dõi bài viết Quần xã là gì?

Quần xã là gì?

Quần xã là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến khi nghiên cứu về khoa học tự nhiên. Trong khoa học tự nhiên, quần xã được sử dụng gắn liền với việc tìm hiểu về sinh học với tên gọi là quần xã sinh học hay quần xã sinh vật.

Quần xã sinh học (quần xã sinh vật), có tên gọi tiếng Anh là Community, là tập hợp các quần thể sinh vật khác loài, cùng sống trong một sinh cảnh, vào một khoảng thời gian nhất định.

Các đặc trưng của quần xã

Từ định nghĩa quần xã là gì? ta có thể thấy được sự đa dạng về sinh vật trong sinh cảnh nhất định. Điều đó được thể hiện rõ nét qua các điểm sau:

(1) Cấu trúc không gian của quần xã

Không gian quần xã bao gồm hai vùng chính là vùng lõi và vùng đệm. Trong đó:

– Vùng lõi, trong tiếng Anh là Core, có vị trí như sau:

+ Nằm ở phía trung tâm quần xã.

+ Là nơi có điều kiện sinh thái ổn định và hệ động – thực vật đặc trưng cho từng quần xã.

– Vùng đệm hay còn được gọi là vùng biên, trong tiếng Anh là Ecotone, có vị trí như sau:

+ Vùng đệm nằm bao quanh trung tâm quần xã;

+ Là nơi tiếp giáp giữa các quần xã khác nhau

(2) Sự phân bố của các loài trong không gian của quần xã

Các loài trong không gian của quần xã phân bố theo hai kiểu là phân bố theo chiều thẳng đứng và phân bố theo chiều ngang.

– Phân bố theo chiều thẳng đứng.

Chẳng hạn, rừng mưa nhiệt đới phân tầng theo chiều thẳng đứng như sau:

+ Tầng vượt tán, có các loài sinh vật như chim kền kền, chim ưng, chim én;

+ Tầng trên tán rừng, có các loài như chim cú, chim gõ kiến, chim sẻ, chim chích;

+ Tầng giữa tán rừng như chim bạc má, chim hồng tước;

+ Tầng dưới tán lá như chim nhạn, chim xanh, chim bồ câu;

+ Tầng thảm rừng như chim sẻ, chim nước.

– Phân bố theo chiều ngang.

Chẳng hạn như sự phân bố của sinh vật từ đỉnh núi, sườn núi đến chân núi. Hay sự phân bố của sinh vật từ đất ven bờ biển, vùng ngập nước ven bờ và vùng khơi xa.

(3) Thành phần loài trong quần xã

Thành phần loài thể hiện mức độ đa dạng của quần xã thông qua số lượng các loài trong quần xã và số lượng cá thể của mỗi loài bao gồm:

– Loài ưu thế

– Loài thứ yếu

– Loài ngẫu nhiên

– Loài chủ chốt

– Loài đặc trưng

Theo các nhà khoa học, quần xã có thành phần loài càng lớn thì độ đa dạng càng cao.

(4) Quan hệ dinh dưỡng trong quần xã

Quần xã sinh vật gồm nhiều nhóm các quan hệ dinh dưỡng khác nhau:

+ Nhóm các sinh vật sản xuất bao gồm cây xanh có khả năng quang hợp và một số vi sinh vật tự dưỡng.

+ Nhóm các sinh vật tiêu thụ bao gồm các sinh vật ăn thịt các sinh vật khác như động vật ăn thực vật, động vật ăn động vật.

+ Nhóm sinh vật phân giải là những sinh vật dị dưỡng, phân giải các chất hữu cơ có sẵn trong thiên nhiên. Thuộc nhóm này có nấm, vi khuẩn, một số động vật đất…

(5) Tính đa dạng về loài của quần xã

Tính đa dạng của quần xã phụ thuộc vào các nhân tố sinh thái như: sự cạnh tranh giữa các loài, mối quan hệ con mồi – vật ăn thịt và mức độ thay đổi của các nhân tố môi trường vô sinh.

Quan hệ giữa các loài trong quần xã sinh vật

Quan hệ giữa các loài trong quần xã sinh vật bao gồm 2 loại mối quan hệ cơ bản:

– Quan hệ hỗ trợ: là loại quan hệ mà các sinh vật có lợi hoặc ít nhất là không có hại cho nhau trong mối quan hệ điển hình như cộng sinh, hội sinh, hợp tác.

 Quan hệ đối kháng: là quan hệ có sự mâu thuẫn về lợi ích giữa hai bên chẳng hạn như cạnh tranh, ký sinh, ức chế cảm nhiễm, sinh vật này ăn sinh vật khác.

Như vậy, ta thấy trong quá trình hình thành và phát triển, các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và với môi trường sinh sống. Khi xem xét quần xã sinh vật và sinh cảnh bao quanh nó, các nhà khoa học thường sử dụng thuật ngữ hệ sinh thái.

Khi xét mối tương quan giữa thuật ngữ quần xã sinh vật và hệ sinh thái, nhiều người có sự nhầm lẫn giữa hai khái niệm này. Do đó, bên cạnh tìm hiểu quần xã là gì? chúng ta cần phân biệt được quần xã và hệ sinh thái.

Sự khác biệt giữa quần xã và hệ sinh thái

Từ định nghĩa quần xã là gì, ta thấy rằng quần xã là một cộng đồng sinh thái rộng lớn, hay nói cách khác là tập hợp các hệ sinh thái. Trong đó, hệ sinh thái là một cộng đồng các sinh vật sống trong một khu vực địa lý nhất định bằng cách tương tác với những thứ không sống trong khu vực cụ thể đó.

Như vậy, qua bài viết quần xã là gì, chúng tôi đã cung cấp cho bạn đọc các thông tin cần thiết liên quan đến quần xã. Qua đây, thấy được rằng sự đa dạng sinh học. Bên cạnh đó, chúng tôi mong rằng các thông tin sẽ giúp cho bạn đọc phân biệt thuật ngữ quần xã với các thuật ngữ khác trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu khoa học tự nhiên. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết của chúng tôi.