Khi trình bày một nội dung bằng hình thức nói hoặc viết đều đòi hỏi câu văn phải được diễn đạt logic, mạch lạc, dễ hiểu. Có vậy, hoạt động truyền đạt thông tin mới có hiệu quả, đảm bảo thông tin được truyền đạt chính xác. Để làm được điều đó, bên cạnh việc trau dồi, làm giàu vốn từ, cần phải làm cho các câu có sự liên kết chặt chẽ bằng các phép nối.

Trong ngôn ngữ, đây là một thành phần không thể thiếu trong một đoạn văn, nhưng nhiều người chưa hiểu rõ phép nối là gì? Thắc mắc đó sẽ được giải đáp trong phần dưới đây của bài viết.

Phép nối là gì?

Phép nối là việc sử dụng các quan hệ từ hay cụm từ có tác dụng chuyển tiếp mà liên kết hai hay nhiều câu lại với nhau, các quan hệ từ hoặc cụm từ được sử dụng với vai trò là liên kết tương đối đa dạng. Phép nối thường sử dụng một số phương tiện liên kết như sử dụng các quan hệ từ, từ nối, các trợ từ, phụ từ, tính từ, kết ngữ hoặc quan hệ về chức năng ngữ pháp trong câu.

Phân loại phép nối

Căn cứ vào phương tiện được sử dụng nhằm thực hiện nhiệm vụ liên kết câu và liên kết đoạn, phép nối được chia thành 4 loại: phép nối tổ hợp từ, phép nối quan hệ từ, phép nối bằng trợ từ, phụ từ, tính từ và phép nối bằng quan hệ chức năng cú pháp.

Để làm nổi bật định nghĩa phép nối là gì, ta cần tìm hiểu cụ thể từng loại phép nối thông qua bảng dưới đây:

Ví dụ minh họa

Nhận thức rõ tầm quan trọng của phép nối là gì, những người biên soạn sách giáo khoa đã lựa chọn phép nối trở thành một trong những nội dung trọng tâm của chương trình Ngữ văn lớp 9. Nhằm giúp cho các em học có thể vận dụng tốt kiến thức đã học vào giải các bài tập liên quan, chúng tôi sẽ cùng chỉ ra các phép nối trong ví dụ minh họa dưới đây:

Ví dụ 1: Suốt mấy năm kháng chiến, chị Sáu có đến thăm anh mấy lần. Lần nào anh cũng bảo chị đưa con đến. Nhưng cái cảnh đi thăm chồng ở chiến trường miên Đông không đơn giản. (Trích Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng)

=> Trong các câu trên, tác giả đã sử dụng từ “Nhưng” để liên kết giữa câu trước và câu sau, thể hiện sự tương phản. Đồng thời nói lên phần nào sự khó khăn trong những năm kháng chiến.

Ví dụ 2: Trong mấy triệu người cũng có người thế này thế khác, nhưng thế này hay thế khác đều dòng dõi tổ tiên ta. Vậy nên ta phải khoan hồng đại độ, ta phải nhận rằng đã là con Lạc, cháu Hồng thì ai cũng phải có ít nhiều lòng ái quốc. ( Hồ Chí Minh)

=> Trong đoạn trên, Hồ Chí Minh đã sử dụng các từ nối quan hệ: “nhưng”, “vậy nên” để bổ sung và làm rõ nghĩa cho đoạn văn.

Lưu ý khi sử dụng phép nối

Qua việc phân loại và ví dụ về phép nối ở trên, ta đã hiểu rõ hơn phép nối là gì. Từ đó vận dụng vào quá trình sử dụng để liên kết các câu sao cho hợp lý mà đặc sắc.

– Các phương thức nối ở trên cho ta thấy được dụng ý của tác giả. Nếu phép thế, phép lặp là phương thức liên kết câu, đoạn văn được sử dụng theo thói quen, không có ý thức rõ ràng thì phép nối lại được sử dụng một cách trực tiếp, có ý thức, dựa trên sự tính toán kỹ lưỡng của tác giả.

– Mặt khác, căn cứ vào phương tiện và ngôn ngữ sử dụng trong phép nối, chúng ta có thể xác định dễ dàng mối quan hệ trong ý nghĩa của câu.

– Bên cạnh đó, qua ví dụ đã nêu ở trên, phép nối quan hệ từ cho thấy sự liên kết chặt chẽ hơn so với phép nối tổ hợp từ.

Với định nghĩa phép nối là gì, phân loại phép nối và các ví dụ minh họa ta đã rút ra được những lưu ý khi sử dụng phép nối. Từ đó, cần vận dụng lựa chọn các phép nối sao cho câu văn, đoạn văn mạch lạc, có sự liên kết chặt chẽ và thể hiện tốt nhất nội dung muốn truyền tải.