Mục đích của thương lượng tập thể là gì?

Quy định của pháp luật lao động về mục đích của thương lượng tập thể:

Theo quy định Điều 66 Bộ luật lao động 2012 về mục đích của thương lượng tập thể:

“Thương lượng tập thể là việc tập thể lao động thảo luận, đàm phán với người sử dụng lao động nhằm mục đích sau đây:

1.  Xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định và tiến bộ;

2. Xác lập các điều kiện lao động mới làm căn cứ để tiến hành ký kết thoả ước lao động tập thể;

3. Giải quyết những vướng mắc, khó khăn trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.”

Thương lượng tập thể

Bình luận về quy định mục đích của thương lượng tập thể:

Thương lượng tập thể là khái niệm thuộc phạm trù đối thoại xã hội, chỉ một hoạt động trung tâm của đối thoại xã hội, được thực hiện bởi hai đối tác chính là tập thể lao động và người sử dụng lao động hoặc tổ chức của họ. Đối thoại xã hội là quá trình trao đổi thông tin rộng rãi và áp dụng trong các lĩnh vực khác nhau, nhưng hạn chế phạm vi ở việc “xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định, tiến bộ”; “xác lập điều kiện lao động mới” để ký kết thoả ước lao động tập thể và xử lý các “vướng mắc, khó khăn” trong quan hệ lao động.

Điều 2 Công ước số 154 về thương lượng tập thể năm 1983 của ILO quy định: “Thương lượng tập thể áp dụng cho mọi cuộc thương lượng giữa một bên là một người sử dụng lao động, một nhóm người sử dụng lao động hoặc một hay nhiều tổ chức của người sử dụng lao động với một bên là một hay nhiều tổ chức của người lao động, để:

1) Quy định những điều kiện lao động và sử dụng lao động;

2) Giải quyết những mối quan hệ giữa những người sử dụng lao động với những người lao động;

3) Giải quyết những mối quan hệ giữa những người sử dụng lao động hoặc các tổ chức của họ với một hoặc nhiều tổ chức của người lao động”.

Từ quy định của ILO, hiện nay thương lượng tập thể được tiến hành ở hầu hết các nước trên thế giới. Tùy vào điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội của mỗi nước mà vấn đề thương lượng tập thể được pháp luật các nước quy định khác nhau. Một số nước hầu như chỉ quy định thương lượng tập thể ở phạm vi cấp ngành như Bỉ, Đức. Còn các nước khác như: Anh, Pháp, Italia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga, Thái Lan, Singapore… thì việc thương lượng tập thể được tiến hành cả ở phạm vi cấp ngành và phạm vi cấp doanh nghiệp. Điều này cho thấy việc quy định hạn chế phạm vi đối thoại là chưa phù hợp, bởi vì nhìn một cách tổng quan thì thương lượng tập thể được nhìn nhận là một hình thức đối thoại xã hội.

Ở Việt Nam, trước đây pháp luật lao động không quy định trực tiếp và cụ thể về thương lượng tập thể. Đến nay, BLLĐ đã quy định trực tiếp về vấn đề này. Theo đó, thương lượng tập thể được tiến hành ở cả hai phạm vi ngành và doanh nghiệp. Trên tinh thần đó, Điều 66 đã bao quát được các vấn đề về bản chất của thương lượng tập thể (là quá trình thỏa thuận), chủ thể của thương lượng tập thể (tập thể lao động và người sử dụng lao động hoặc thông qua đại diện của họ) và ba mục tiêu của thương lượng tập thể.

Quy định này đã thể hiện sự tiến bộ của pháp luật lao động Việt Nam hiện hành, phù hợp với xu hướng chung của pháp luật lao động các nước trên thế giới. Đó là, thông qua đại diện của mình, các bên được bày tỏ ý chí trong việc tự định đoạt về quyền, nghĩa vụ và lợi ích trên cơ sở quy định của pháp luật và phù hợp với điều kiện thực tế của đơn vị để xác lập thoả ước tập thể, một văn kiện có tầm quan trọng đặc biệt đối với quan hệ lao động, được coi như là “luật của doanh nghiệp”.