Trong hệ thống giáo dục hiện nay thường  xuất hiện  những thuật ngữ  như học  hàm, học vị, chức danh khoa học… Nhưng không phải ai cũng có thể phân biệt được những  thuật ngữ này. Nhiều trường hợp do hiểu không đúng gây ra dùng sai từ  hoặc  sử dụng sai ngữ cảnh trong đời sống.

Trong bài viết  Học hàm học vị là gì? Luật Hoàng Phi sẽ cung cấp thông tin hữu ích về vấn đề nói trên tới Quí vị.

Học vị là gì?

Học vị là văn bằng do một cơ sở giáo dục hợp pháp trong hoặc ngoài nước cấp cho người tốt nghiệp một cấp học nhất định, văn bằng này nói lên trình độ giáo dục của một cá nhân nhất định.

Để có được một văn bằng thể hiện học vị  cá nhân đó phải trải qua quá trình học tập và thi cử để được công nhận.

Trong hệ thống giáo dục hiện nay phân loại các văn bằng từ  thấp đến cao như: Bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, cử nhân ( Hệ đại học); Tiến sĩ, Thạc sĩ, Kỹ sư…. Mỗi một văn bằng tương ứng là nhiều các chuyên ngành khác nhau và quá trình đào tạo khác nhau.

Dựa vào  một phần học vị này các nhà tuyển dụng sẽ lựa chọn cho mình những ứng viên phù hợp để  làm việc.  Cũng vì lý do này mà những cá nhân trong xã hội hầu hết đều có mong muốn đạt được học vị cao.

Học hàm là gì?

Học hàm dùng để chỉ các danh hiệu trong hệ thống giáo dục và đào tạo được một tổ chức có quyền hạn nào đó phong cho một người làm công tác giảng dạy hoặc nghiên cứu.

Các danh hiệu này xác định trình độ chuyên môn cao của những nhà giáo và nhà khoa học. Có hai danh hiệu chính là giáo sư và phó giáo sư. Hiện nay ở Việt Nam, Giáo sư là tên gọi một chức danh khoa học dành cho các cán bộ giảng dạy cao cấp ở các bộ môn thuộc trường đại học hoặc viện nghiên cứu, được Nhà nước phong tặng vì đáp ứng đủ các tiêu chí do luật định trong các hoạt động thuộc lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu khoa học. Phó giáo sư là một chức danh khoa học giành cho người người nghiên cứu và giảng dạy bậc đại học, sau đại học nhưng thấp hơn giáo sư.

Ở nội dung của bài viết học hàm là gì chúng tôi sẽ chủ yếu cung cấp các quy định về tiêu chuẩn các danh hiệu trong hệ thống giáo dục Việt Nam hiện nay.

Cách viết học hàm, học vị

Nội dung trên đã giải thích được khái niệm học hàm, học vị nội dung này sẽ hướng dẫn cụ thể về cách viết học hàm học vị cụ thể như sau.

Việc đào tạo cũng như cấp học hàm, học vị hiện nay không chỉ giới hạn trong nước mà còn đến từ nhiều cơ sở giáo dục nước ngoài. Để không phải gặp khó khăn trong việc nhận diện các loại học hàm học vị, hãy cùng  tham khảo một số cách viết tắt theo tiếng Anh của một số ngành sau đây. Đối với học vị thạc sĩ sẽ được viết tắt là M.Sc hoặc M.S. Đây là chữ viết tắt của từ Master of Science. Học vị tiến sĩ được viết tắt là Ph.D; PhD; D.Phil hoặc Dr.Phil. Là những cách viết tắt của từ Doctor of Philosophy. Học vị tiến sĩ khoa học thì sẽ có cách viết tắt là Sc.D; D.Sc; S.D hoặc Dr.Sc. Đây là những cách viết ngắn gọn của từ Doctor of Science.

Đối với học hàm là phó giáo sư thường sẽ được viết tắt là Assoc. Prof. Đây là cách viết tắt từ chữ Associate Professor. Học hàm giáo sư có cách viết là Prof – viết tắt của từ Professor.

Chức danh khoa học là gì?

Chức danh khoa học là tên gọi thể hiện trình độ và năng lực nghiên cứu khoa học của cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khoa học, gồm trợ lý nghiên cứu, nghiên cứu viên, nghiên cứu viên chính, nghiên cứu viên cao cấp.

Ở chức danh khoa học hay còn gọi là học hàm, người có học hàm phải dựa vào  kiến thức, khả năng, kinh nghiệm của mình để đạt được một học hàm nhất định. Mà không theo một chương trình có sẵn như các chương trình đào tạo của học  vị.

Như vậy, học hàm là một chức danh khó đạt được hơn so với học vị. Học hàm ngoài những công trình mà  một cá nhân làm nên thì công trình đó phải được giới chuyên môn công nhận và cơ quan nhà nước thừa nhận trao học hàm.

Cũng vì lẽ đó mà người đạt được học hàm ít hơn rất nhiều so với người đạt được học vị trên thực tế.

Sự khác nhau của học hàm và học vị?

Như giải thích về định nghĩa của học hàm và học vị nêu trên. Tổng đài 19006557  sẽ nên  ra sự khác nhau của học hàm và học vị như sau:

Thứ nhất: Chương trình đạt được học hàm học vị

Đối với học vị, người đạt được học vị sẽ phải  trải qua một chương trình sẵn có của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo.

Đối với học hàm: Chức danh học hàm lại không phải qua đào tạo, không phải thi cử hoặc bảo vệ luận văn luận án, mà căn cứ vào các tiêu chí, điều kiện đề ra, căn cứ vào tài năng, uy tín, cống hiến khoa học của từng người và do Hội đồng Khoa học chuyên ngành các cấp xét duyệt, bỏ phiếu tín nhiệm để đề nghị Nhà nước quyết định công nhận.

Thứ hai: Cấp học hàm và học vị

Đối với học vị: Học vị có nhiều cấp bậc như: Tốt nghiệp trung học phổ thông; cử nhân; thạc sỹ; Tiến sỹ…

Học hàm có hai cấp, trước đây gọi là Giáo sư I và Giáo sư II về sau và hiện nay được đổi thành Phó giáo sư (PGS) và Giáo sư (GS).

Như những điểm khác biệt nêu trên, ta thấy được rõ ràng bản chất của học  hàm và học vị. Những chức danh của học hàm và học vị và cả là cách đạt được học hàm và học vị.

Tiêu chuẩn chung chức danh giáo sư

Theo Quyết định số 37/2018/QĐ-TTg, tiêu chuẩn chung của chức danh giáo sư, phó giáo sư gồm:

1. Không vi phạm đạo đức nhà giáo, không đang trong thời gian bị kỷ luật từ hình thức khiển trách trở lên hoặc thi hành án hình sự; trung thực, khách quan trong đào tạo, nghiên cứu khoa học và các hoạt động chuyên môn khác.

2. Thời gian làm nhiệm vụ đào tạo từ trình độ đại học trở lên:

– Có đủ thời gian làm nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng từ trình độ đại học trở lên theo quy định

– Thời gian giảng viên làm chuyên gia giáo dục tại cơ sở giáo dục đại học ở nước ngoài được tính là thời gian đào tạo từ trình độ đại học trở lên nếu có công hàm hoặc hợp đồng mời giảng của cơ sở giáo dục đại học nước ngoài, trong đó ghi rõ nội dung công việc, thời gian giảng dạy hoặc có quyết định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cử đi làm chuyên gia giáo dục ở nước ngoài;

– Giảng viên đã có trên 10 năm liên tục làm nhiệm vụ đào tạo từ trình độ đại học trở lên tính đến ngày hết hạn nộp hồ sơ mà trong 03 năm cuối có thời gian không quá 12 tháng đi thực tập, tu nghiệp nâng cao trình độ thì thời gian này không tính là gián đoạn của 03 năm cuối.

3. Hoàn thành nhiệm vụ được giao và thực hiện đủ số giờ chuẩn giảng dạy theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong đó có ít nhất 1/2 số giờ chuẩn giảng dạy trực tiếp trên lớp. Đối với giảng viên thỉnh giảng phải thực hiện ít nhất 50% định mức giờ chuẩn giảng dạy quy định tại khoản này.

Người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học nhận xét, đánh giá bằng văn bản về các nhiệm vụ giao cho giảng viên, trong đó ghi rõ tên môn học, trình độ đào tạo, bồi dưỡng, mức độ hoàn thành khối lượng giảng dạy, hướng dẫn luận án, luận văn, đồ án hoặc khóa luận; về kết quả đào tạo và nghiên cứu của giảng viên.

4. Sử dụng thành thạo ít nhất một ngoại ngữ phục vụ cho công tác chuyên môn và có khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh.

5. Có đủ số điểm công trình khoa học quy đổi tối thiểu theo quy định.

Tiếp theo nội dung bài viết học hàm là gì, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tiêu chuẩn chức danh giáo sư:

1. Theo Quyết định 37, ứng viên giáo sư ngoài đạt tiêu chuẩn chung ở trên còn phải đạt các tiêu chuẩn sau:

2. Đã có thời gian được bổ nhiệm chức danh phó giáo sư từ đủ 03 năm trở lên tính đến ngày hết hạn nộp hồ sơ đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS tại Hội đồng giáo sư cơ sở (gọi tắt là ngày hết hạn nộp hồ sơ). Ứng viên đã được bổ nhiệm chức danh phó giáo sư nhưng chưa đủ 03 năm và ứng viên không đủ số giờ chuẩn giảng dạy theo quy định thì phải có ít nhất gấp hai lần điểm công trình khoa học quy đổi tối thiểu đóng góp từ các bài báo khoa học hoặc (và) bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc gia, quốc tế theo quy định.

3. Đã chủ trì hoặc tham gia xây dựng, phát triển chương trình đào tạo, bồi dưỡng từ trình độ đại học trở lên hoặc nhiệm vụ khoa học và công nghệ (chương trình, dự án, đề tài nghiên cứu), triển khai ứng dụng khoa học và công nghệ phù hợp với ngành, chuyên ngành khoa học đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, được hội đồng khoa học do người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học hoặc cơ quan có thẩm quyền thành lập thẩm định và đưa vào sử dụng.

4. Công bố kết quả nghiên cứu khoa học

5. Chủ trì biên soạn sách phục vụ đào tạo từ trình độ đại học trở lên phù hợp với chuyên ngành xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư.

6. Chủ trì thực hiện ít nhất 02 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp bộ hoặc 01 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia đã nghiệm thu kết quả từ đạt yêu cầu trở lên. Ứng viên không thực hiện đủ nhiệm vụ khoa học và công nghệ quy định tại khoản này thì được thay thế bằng bài báo khoa học, bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế. Mỗi nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp bộ được thay thế bằng 01 bài báo khoa học hoặc công trình khoa học khác tại khoản này.

7. Hướng dẫn chính ít nhất 02 nghiên cứu sinh được cấp bằng tiến sĩ theo quy định của pháp luật. Ứng viên không hướng dẫn đủ nghiên cứu sinh quy định tại khoản này thì được thay thế bằng bài báo khoa học hoặc (và) bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế; hướng dẫn chính 01 nghiên cứu sinh được thay thế bằng 03 bài báo khoa học hoặc công trình khoa học quy định tại điểm này.

8. Bài báo khoa học quy định tại các khoản 4, 6, 7 và điểm c khoản 9 Điều này là bài báo khoa học được công bố trên tạp chí khoa học quốc tế có uy tín. từ sau khi ứng viên được công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh PGS.

9. Ứng viên phải có ít nhất 20,0 điểm công trình khoa học quy đổi theo quy định tại Khoản 9 Điều 5 Quyết định 37.

Tiêu chuẩn chức danh phó giáo sư

Nội dung cuối cùng bài học hàm là gì? sẽ là tiêu chuẩn đối với phó giáo sư:

1. Đáp ứng các tiêu chuẩn chung theo quy định tại Điều 4 Quyết định 37.

2. Có bằng tiến sĩ đủ 03 năm trở lên kể từ ngày ký quyết định cấp bằng tính đến ngày hết hạn nộp hồ sơ.

3. Có ít nhất 06 năm, trong đó phải có 03 năm cuối liên tục tham gia đào tạo, bồi dưỡng từ trình độ đại học trở lên tính đến ngày hết hạn nộp hồ sơ. Ứng viên không đủ 06 năm và ứng viên không đủ số giờ chuẩn giảng dạy quy định tại khoản 3 Điều 4 Quyết định này thì phải có ít nhất gấp hai lần điểm công trình khoa học quy đổi tối thiểu đóng góp từ các bài báo khoa học hoặc (và) bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc gia, quốc tế quy định tại điểm b khoản 7 ở dưới.

4. Công bố kết quả nghiên cứu khoa học

5. Chủ trì thực hiện ít nhất 02 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp cơ sở hoặc 01 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp Bộ đã nghiệm thu kết quả từ đạt yêu cầu trở lên. Ứng viên không thực hiện đủ nhiệm vụ khoa học và công nghệ quy định tại khoản này thì được thay thế bằng 01 bài báo khoa học hoặc một trong số các công trình: Bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế.

6. Hướng dẫn ít nhất 02 học viên được cấp bằng thạc sĩ hoặc hướng dẫn chính hoặc phụ ít nhất 01 nghiên cứu sinh được cấp bằng tiến sĩ. Đối với ngành khoa học sức khỏe, hướng dẫn 01 học viên bảo vệ thành công luận văn chuyên khoa hoặc bác sĩ nội trú được tính như hướng dẫn 01 học viên được cấp bằng thạc sĩ; ứng viên không hướng dẫn đủ học viên hoặc nghiên cứu sinh quy định tại khoản này thì được thay thế bằng công trình khoa họcquy đổi. Hướng dẫn 01 học viên được cấp bằng thạc sĩ được thay thế bằng 01 trong số các công trình: Bài báo khoa học; bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; sách phục vụ đào tạo; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế.

7. Bài báo khoa học quy định tại các khoản 4, 5 và 6 trên là bài báo khoa học được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế có uy tín từ sau khi ứng viên bảo vệ thành công luận án tiến sĩ.

8. Ứng viên phải có ít nhất 10,0 điểm công trình khoa học quy đổi theo quy định.

Từ những phân tích trên Công ty Luật Hoàng Phi mong rằng Quí vị sẽ có thêm những thông tin cần thiết về Học vị là gì? Nếu Quí vị còn thắc mắc hoặc muốn biết thêm thông tin chi tiết vui lòng liên hệ vào số điện thoại  1900 6557.