Nhà nước xuất hiện kể từ khi xã hội loài người bị phân chia thành các lực lượng giai cấp đối kháng nhau với nhau, có vai trò rất quan trọng trong đó chủ yếu là để bảo vệ các quyền lợi của lực lượng thống trị.

Để có thể xác định được hình thức nhà nước thì sẽ xác định thông qua chính thể, qua cấu trúc lãnh thổ, chế độ chính trị. Vậy hình thức nhà nước là gì? qua bài viết dưới đây sẽ giải đáp về nội dung này.

Nhà nước là gì?

Nhà nước là một tổ chức quyền lực chính trị của xã hội có giai cấp, có lãnh thổ, có dân cư và có chính quyền độc lập, có khả năng đặt ra và thực thi pháp luật nhằm mục đích là thiết lập trật tự xã hội trong phạm vi lãnh thổ của mình.

Như vậy có thể thấy được rằng nhà nước là một tổ chức đặc biệt có những dấu hiệu đặc trưng: thực hiện việc phân bố dân cư theo đơn vị hành chính lãnh thổ; bộ máy quyền lực công; có chủ quyền tối cao trong phạm vi lãnh thổ của đất nước mình; được quyền quy định các loại thuế mang tính bắt buộc đối với cá nhân, đối với tổ chức ở trong một xã hội.

Từ đó thấy được rằng nhà nước là một tổ chức có tính quyền lực chính trị cao, có quyền quyết định mọi vấn đề trong đời sống xã hội của đất nước, có quyền ban hành pháp luật và yêu cầu mọi trường trong xã hội thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật đã được ban hành.

Có vai trò quan trọng trong việc phân bố dân cư trên lãnh thổ của quốc gia mình và có chủ quyền tối cao trong việc quản lý lãnh thổ.

Trước khi hiểu được hình thức nhà nước là gì? thì cần nắm được khái niệm nhà nước theo như nội dung đã phân tích như ở trên.

Hình thức nhà nước là gì?

Hình thức nhà nước là cách tổ chức quyền lực nhà nước và những phương pháp để thực hiện quyền lực nhà nước. Hình thức nhà nước là một khái niệm chung được hình thành từ ba yếu tố cụ thể: Hình thức chính thể, hình thức cấu trúc nhà nước và chế độ chính trị.

Các yếu tố cấu thành thình thức nhà nước

Để biết được rõ hơn về các yếu tố cấu thành hình thức nhà nước trước tiên chúng tôi sẽ giải thích khái niệm hình thức nhà nước là gì?

Hình thức nhà nước là những cách thức để tổ chức quyền lực nhà nước và những biện pháp để tổ chức và để thực hiện quyền lực của nhà nước.

Các yếu tố cấu thành hình thức nhà nước gồm: hình thức chính thể, hình thức cấu trúc và chế độ chính trị.

Hình thức chính thể

Đây là cách thức để tổ chức, trình tự thành lập của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất và mối quan hệ giữa các cơ quan đó với nhau cũng như là thái độ của các cơ quan này với nhân dân.

Hình thức chính thể bao gồm có hai dạng đó là chính thể quân chủ và hình thức chính thể cộng hòa.

– Hình thức chính thể quân chủ: Đây là hình thức chính thể mà quyền lực cao nhất sẽ tập trung vào toàn bộ hoặc là tập trung một phần vào người đứng đầu nhà nước theo nguyên tắc thừa kế là chính thể quân chủ tuyệt đối và chính thể quân chủ hạn chế.

– Hình thức chính thể cộng hòa: Đây là hình thức mà trong đó quyền lực cao nhất thuộc về cơ quan được bầu ra trong một khoảng thời gian cụ thể, có hai loại chính thể là chính thể cộng hòa quý tộc và chính thể cộng hòa dân chủ.

Hình thức cấu trúc nhà nước

Đây là sự tổ chức nhà nước thành những đơn vị hành chính lãnh thổ và tính chất quan hệ giữa các bộ phận cấu thành nhà nước với nhau, giữa cơ quan nhà nước ở trung ương với cơ quan nhà nước ở địa phương.

Bao gồm có hình thức cấu trúc nhà nước đơn nhất và hình thức cấu trúc nhà nước liên bang.

– Hình thức cấu trúc nhà nước đơn nhất: Đây là nhà nước có chủ quyền chung và có lãnh thổ toàn vẹn thống nhất, bộ phận hợp thành nhà nước là những đơn vị hành chính lãnh thổ không có chủ quyền riêng.

– Hình thức cấu trúc nhà nước liên bang: Được hình thành từ hai hay nhiều quốc gia thành viên và các thành viên này có chủ quyền riêng bên cạnh chủ quyền chung của nhà nước liên bang.

Chế độ chính trị

Đây là toàn bộ những phương pháp, những đoạn cũng như cách thức mà nhà nước sử dụng để thực hiện quyển lực của nhà nước, thực hiện việc quản lý xã hội theo ý chí của nhà nước.

Chế độ này được chia thành hai loại là chế độ nhà nước dân chủ và chế độ nhà nước phản dân chủ.

Hình thức nhà nước Việt Nam như thế nào?

Hình thức chính thể nhà nước Việt Nam như sau:

– Hình thức chính thể nhà nước của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

Hình thức chính thể chính là hình thức tổ chức của những cơ quan quyền lực tối cao, cơ cấu, trình tự thành lập và mối liên hệ của chúng với nhau cũng như mức độ tham gia của nhân dân vào việc thiết lập những cơ quan này.

Chính thể của nước Việt Nam được thực hiện thông qua việc bầu cử dựa trên nguyên tắc trực tiếp, bình đẳng, phổ thông và bỏ phiếu kín để bầu ra các cơ quan đại diện của mình, thay mặt mình thực hiện các quyền theo quy định của pháp luật.

Theo đó quyền lực tối cao của nhà nước thuộc về quốc hội, Quốc hội sẽ được bầu theo nhiệm kỳ là 05 năm một lần và có quyền trong việc lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

– Hình thức cấu trúc của nhà nước Việt Nam

Nhà nước Việt Nam là nhà nước đơn nhất có độc lập chủ quyền, có hệ thống pháp luật thống nhất và được áp dụng trong phạm vi toàn quốc.

Nước Việt Nam có lãnh thổ thống nhất và không bị phân chia thành các tiểu bang tự trị mà chia thành những đơn vị hành chính trực thuộc; tương ứng với mỗi đơn vị hành chính đó thì sẽ là các cơ quan hành chính nhà nước nhưng các đơn vị hành chính này sẽ không có chủ quyền quốc gia như nhà nước.

Nhà nước Việt Nam là một tổ chức duy nhất trong hệ thống chính trị có chủ quyền quốc gia, là chủ thể quan hệ quốc tế có các quyền đối nội và quyền đối ngoại, quyết định mọi vấn đề của đất nước.

Có một hệ thống pháp luật thống nhất và áp dụng chung cho tất cả mọi người trong xã hội trong đó cao nhất là Hiến pháp là cao nhất là cơ sở để thực hiện ban hành những văn bản pháp luật.